فهرست مقالات سید علیرضا موسوی اطهر


  • مقاله

    1 - اعتباز سنجی طولانی‌ترین گزارش حذیفه پیرامون منافقین و نقش آنان در صدر اسلام
    تاریخ و تمدن اسلامی , شماره 45 , سال 19 , زمستان 1402
    یکی از نقل هایی که به تفصیل به پیرامون منافقین و عملکرد آنان در صدر اسلام پرداخته، گزارش طولانی حذیفه است. در این گزارش که نوع داستان و بازگو کردن انحصاری بعضی وقایع به ویژه توجه به رخدادهای مشهور تاریخی در آن نمود دارد، اهمیت و ضرورت بررسی این گزارش را بیشتر عیان می‌سا چکیده کامل
    یکی از نقل هایی که به تفصیل به پیرامون منافقین و عملکرد آنان در صدر اسلام پرداخته، گزارش طولانی حذیفه است. در این گزارش که نوع داستان و بازگو کردن انحصاری بعضی وقایع به ویژه توجه به رخدادهای مشهور تاریخی در آن نمود دارد، اهمیت و ضرورت بررسی این گزارش را بیشتر عیان می‌سازد. با بررسی های صورت گرفته، علاوه بر مشکلات سندی و قدمت منابع به قرن هفتم، شواهدی بر ساختگی بودن قالب و ساختار آن وجود دارد که نشان می‌دهد این گزارش بر اساس تصویر سازی کاتب نوشته شده و حتی با چندین گزارش دیگر مخالفت دارد. از این رو، دو احتمال برای گزارش مذکور در نظر گرفته می‌شود. نخست آنکه کلیت گزارش برگرفته از متون دیگر برجامانده و ناموجود می‌باشد و کاتب دست به سند سازی زده یا آنکه بخشی از آن دارای اصالت بوده و توسط افرادی پرورانده شده که در فرض هر صورت، متن برجامانده قابل اعتماد نیست. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - «توطئه قتل پیامبر» و «صَحیفه مَلعونه»: بررسی و اعتبار سنجی روایتی در منابع متأخر شیعی
    تاریخ و تمدن اسلامی , شماره 45 , سال 19 , زمستان 1402
    روایتی بلند مشتمل بر ذکر ماجرای توطئه¬ برای قتل پیامبر و پیمانی با عنوان «صَحیفه مَلعونه» منسوب به حذیفه یمانی، یکی از صحابه پیامبر، در منابع متاخر شیعی موجود است. منابعی که این روایت در آن‌ها آمده: نزهة الکرام و بستان العوام، إرشاد القلوب دیلمی، التهاب نیران الاحزان و چکیده کامل
    روایتی بلند مشتمل بر ذکر ماجرای توطئه¬ برای قتل پیامبر و پیمانی با عنوان «صَحیفه مَلعونه» منسوب به حذیفه یمانی، یکی از صحابه پیامبر، در منابع متاخر شیعی موجود است. منابعی که این روایت در آن‌ها آمده: نزهة الکرام و بستان العوام، إرشاد القلوب دیلمی، التهاب نیران الاحزان و الیقین سید بن طاووس است به قرن هفتم و پس از آن برمی¬گردند. در این مقاله این روایت از جنبه¬های سندی و محتوایی بررسی شده تا میزان اعتبار آن سنجیده شود. بنابر ارزیابی صورت گرفته، افزون بر متأخر بودن منابع، در اسناد این روایت کاستی¬هایی از جمله برهم¬ریختگی، ناشناختگی و ضعف راویان نمایان است. در محتوای آن نیز، شواهدی بر ساختگی بودن قالب و ساختار آن وجود دارد که نشان می¬دهد این گزارش احتمالا بر اساس تصویرسازی کاتب یا کاتبان نوشته شده¬است. کاتب اگرچه از منابع متقدم بهره برده، اما روایت او با چندین گزارش دیگر پیرامون زمان ترور پیامبر و مکان نگارش پیمانه نامه بدست منافقین مخالفت دارد. از این رو، دو احتمال برای گزارش مذکور در نظر گرفته می¬شود. نخست آنکه کلیت گزارش برگرفته از متون دیگر برجامانده و ناموجود می¬باشد و کاتب دست به سندسازی زده یا آنکه بخشی از آن دارای اصالت بوده و توسط افرادی پرورانده شده که در فرض هر صورت، متن برجامانده قابل اعتماد نیست. پرونده مقاله