فهرست مقالات محمدعلی کاظم بیگی


  • مقاله

    1 - فراز و فرود حضور سیاسی شیوخ نقشبندی در دوره شیبانیان
    تاریخ و تمدن اسلامی , شماره 2 , سال 17 , تابستان 1400
    با زوال سلسله مغولان در ماوراءالنهر، رابطه حکومت و شیوخ صوفی وارد مرحله جدیدی گردید به گون ه ای که در دوره تیموریان صوفیان نقشبندی از نفوذ سیاسی قابل توجهی در جامعه، بازار و دربار برخوردار شدند. هرچند نقشبندیه با برآمدن محمد خان شیبانی و سقوط تیموریان، به ویژه در سمرق چکیده کامل
    با زوال سلسله مغولان در ماوراءالنهر، رابطه حکومت و شیوخ صوفی وارد مرحله جدیدی گردید به گون ه ای که در دوره تیموریان صوفیان نقشبندی از نفوذ سیاسی قابل توجهی در جامعه، بازار و دربار برخوردار شدند. هرچند نقشبندیه با برآمدن محمد خان شیبانی و سقوط تیموریان، به ویژه در سمرقند، ضربه سختی را متحمل شدند، اما آن‌ها نه تنها در صحنه سیاست ماوراءالنهر باقی ماندند، بلکه ضمن برقراری ارتباطی پیوسته و پر دامنه با دربار شیبانیان، توانستند نقش مهمی در معادلات قدرت در این دوره ایفا کنند. چرایی و چگونگی تداوم این ارتباط مسئله این مقاله است. بنا بر یافته های این پژوهش، ظهور حکومت شیعه مذهب صفویه در ایران و اتحاد اولیه بازمانده های تیموری با آن، به ارتباط شیبانیان با شیوخ سنی مذهب نقشبندی ضرورت می بخشید. افزون بر این، اختلافات داخلی میان خاندان های نقشبندی، علایق و منافع محلی و اقتصادی آن‌ها و نیز مخالفت هایی که عمدتا از جانب اهل شریعت متوجه آن‌ها بود، شیوخ مذکور را به برقراری ارتباطی بیش از پیش با حکومت سوق می داد. منازعات داخلی خاندان های ابوالخیرخانی بر سر قدرت نیز به ویژه پس از عبیدالله خان در ورود شیوخ بانفوذ نقشبندی به عرصه سیاست مؤثر بود. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - طرح‌های نظامی و راه سازی روسیه تزاری در ایران
    تاریخ و تمدن اسلامی , شماره 2 , سال 12 , تابستان 1395
    در سده‌های اخیر، برقراری و حفظ مناسبات با روسیه، به عنوان قدرتی بزرگ در همسایگی ایران، جایگاهی ویژه در سیاست خارجی ایران داشته است. بررغم طبیعت چندوجهی روابط بین این دو کشور، توسعه‌طلبی، تهدیدات نظامی و مداخلات روسیه همواره یکی از موجبات نگرانی ایران بوده است. مقاله کنو چکیده کامل
    در سده‌های اخیر، برقراری و حفظ مناسبات با روسیه، به عنوان قدرتی بزرگ در همسایگی ایران، جایگاهی ویژه در سیاست خارجی ایران داشته است. بررغم طبیعت چندوجهی روابط بین این دو کشور، توسعه‌طلبی، تهدیدات نظامی و مداخلات روسیه همواره یکی از موجبات نگرانی ایران بوده است. مقاله کنونی ترجمه و بررسی سندی سرّی درباره بخشی از طرح‌های نظامی روسیه در ایران است که در 1909م به دست عوامل اطلاعاتی بریتانیا افتاد. بررسی این طرح در بستر طرح های نظامیِ منسوب به روسیه، برای توسعه طلبی در قلمرو ایران و نیز به خطر انداختن منافع بریتانیا در هندوستان، افزون بر نشان دادن برنامه پیشروی روسیه به سوی خلیج فارس در1907، آشکار می سازد که در سرمایه گذاری سنت پترزبورگ در طرح‌های راه سازی در ایران، اهداف نظامی جایگاهی ویژه داشت؛ دیگر آن که با انعقاد توافقنامه 1907 روسیه- بریتانیا، نقشه جنگی مذکور که اساسا علیه منافع بریتانیا بود، در عمل در جنگ جهانی اول برضد ملیون ایران و قدرت های مرکزی به کار گرفته شد. پرونده مقاله