تاویلاتی که عرفا بر متون مقدس ارائه می‌دهند، معمولاً پارادوکسیکال و متناقض‌‌‌نما بوده و همواره مورد مخالفت عده‌ای قرار می‌گیرد. در این مقاله ماهیت متن مقدس و تاویل مورد بررسی قرار گرفته تا اینکه نشان دهد چرا این تاویلات معمولاً متناقض‌نما به نظر می‌رسند؟ تحقیقات نشان داد از آن حیث که متون مقدس دارای بطون و معانی چندلایه‌ای هستند، عارف در فرایند تاویل، می‌کوشد تا از سطح معانی ظاهری بگذرد و به دریافت معانی باطنی برسد، که این معانی باطنی در اغلب مواقع با معانی ظاهری سازگار نیستند و بدین ترتیب با مذاق اهل ظاهر هم همخوانی ندارد. و به همین دلیل، این تاویلات را مغایر با مبانی دینی می‌دانند. در حالی که با توجه به سطح ادراک و معرفت و ظرفیت انسان‌ها، دریافت و ادراک سطوح مختلف معانی کتب مقدس، جهت رهیافت هر کس به حقیقت، متناسب با شان خود، امری ضروری است. پرونده مقاله