معماری هر تمدنی بیانگر مظاهر آن تمدن است و وابستگی بسیاری با شیوۀ نگرش،اوضاع اجتماعی، رشد جوامعو هنر هر قوم دارد. این مقاله به بررسی معماری در دوره هخامنشی و ساسانی پرداخته و با بهرهگیری از منابع موجود،معماری و سبک مورد استفاده در این دو دوره را معرفی نموده و سپس به مقایسه آنها پرداخته است. کاخ ها، قلعهها واستحکامات نظامی، بناهای مذهبی، آرامگاهها، سنگ نگارهها، کتیبهها و دیگر آثار موجود بیانگر آن است که معمارینشان دهنده ارزشهای فرهنگی، اقتصادی، مذهبی و عظمت و قدرت شاهنشاهی است. هخامنشیان در معماری نیزمانند سیاست به تلاش در راه سازماندهی و برانگیختن تعداد زیادی از اقوام و نژادها و فرهنگهای گوناگون پرداختند.معماری هخامنشی در طرح و کلیات استقلال داشت و به عنوان شیوه پارسی مطرح است. با سقوط شاهنشاهیهخامنشی و تسلط یونانیان و سپس روی کار آمدن اشکانیان، شیوه پارتی جایگزین آن شد که از نظر طرح، عناصر،تزیینات، اجرا و حتی مصالح با شیوه پارسی متفاوت بود. شیوه جدید هر چند شالوده معماری دوره ساسانی را شکلداد، اما به جهت تنوع طرح ها، اجزا و عناصر بکاررفته و نیز اقتباس زیاد از معماری مناطق مختلف، بیشتر یک مرحلهانتقالی و مجموعهای از تجربه ها محسوب می شد که تأثیر پذیری از معماری هخامنشی در آن مشخص است. بعد ازپارت ها و روش یونان گرایی سطحی شان تمدن کهن ایران دوباره در حکومت کشور زنده شد. به دلیل اینکه شیوهمعماری پارتی در موارد کمی تأثیر در معماری ساسانی داشته از آن گذشته ایم و به معماری ساسانی پرداخته ایم. باتوجه به وسعت قلمرو هخامنشی و ساسانی و وجود ملتها و فرهنگهای گوناگون، تنوع در سبک معماری ابن دودوره مشهود است. ساسانیان در ساخت بناهای مختلف علاوه بر اینکه از دورههای پیشین الگو گرفتهاند، در جهترشد و توسعه معماری قدم برداشته و به سبک و معماری بناها و کاخ ها، مصالح و تزیینات بکاررفته در بناها توجهداشتند که در این مقاله به آن پرداخته شده است پرونده مقاله