امروزه اهمیت نقش سرمایه های انسانی به عنوان عامل حیاتی و ممتاز برای بقا و موفقیت سازمان ها بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته است. بنابراین سازمان‌ها در راستای شناسایی و جذب منابع انسانی توانمند باید با تکنیک‌های این اقدام آشنا باشند. شناسایی شایستگی‌ها، زبان مشترک برای توصیف نیازهای هر شغل است و الگوی شایستگی یک ابزار مناسب برای شناخت شایستگی‌ها است. هدف پژوهش ارائه الگوی شایستگی‌های منابع انسانی برای سازمان گمرک با رویکرد آینده‌نگارانه است.شناسایی عوامل موثر بر گمرک از طریق مطالعه کلان‌روندها با روش پویش محیطی (تکنیک PESTEL) و شناسایی پیشران‌ها با تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار میک‌مک انجام گردید. سپس، سناریونگاری گمرک آینده با تنظیم پرسشنامه عدم قطعیت و با تحلیل داده‌ها در سناریوویزارد صورت پذیرفت. برای شناسایی شاخص‌های شایستگی منابع‌انسانی، ضمن بهره‌گیری از سناریوهای مترتب بر گمرک، از روش مصاحبه‌ و برای سنجش مدل از پرسشنامه استفاده گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و آزمون‌های آماری در نرم‌افزارهای SPSSو PLS صورت گرفت.شناسایی عواملی محیطی مؤثر بر سازمان، شناخت پیشران‌ها، عدم قطعیت‌ها و سناریونگاری گمرک آینده می‌تواند پیش‌بینی بلندمدت را بهبود بخشد. نتایج نشان می‌دهد؛ ارزش، دانش و مهارت به عنوان ابعاد مؤثر الگوی شایستگی‌ و ارزش‌های اصلی، شایستگی‌های حرفه‌ای، عملیاتی و مدیریتی به عنوان حوزه‌های (سطوح) الگو شناسایی‌شده است.تدوین مدل شایستگی با رویکرد آینده‌نگارانه به‌عنوان راه‌حلی عملی می‌تواند مدیران گمرک را تعریف مهارت‌ها و دانش لازم برای مشاغل، ارزیابی و بهبود عملکرد کارکنان، هم‌راستایی فرآیند مدیریت استعدادها با استراتژی سازمانی یاری رساند. پرونده مقاله

گستردگی عوامل‌مؤثر بر سازمان در سطوح ملی و جهانی یکی از چالش‌های عمده پیش روی سازمان‌ها در طراحی چشم‌اندازی مطلوب است، لذا درک محیط سازمان در جهت بهره‌گیری از فرصت‌ها و دوری از تهدیدهای آینده نیازمند رویکردی جدید، فراتر از روش‌های معمول پیش‌بینی و برنامه‌ریزی است. آینده‌نگاری راهبردی یکی از ابزارهای بررسی آینده است. پژوهش اکتشافی حاضر با ترکیبی از مدل‌های کیفی و کمی و با این رویکرد به رهگیری نیروهای پیشران مؤثر بر آینده گمرک پرداخته است. بدین منظور، مطالعه کلان‌روندها با روش پایش محیطی در شش حوزه بر مبنای تجزیه‌وتحلیل PESTEL صورت گرفته و سپس ضمن مصاحبه با خبرگان تصمیم‌ساز گمرک فهرستی از عوامل مؤثر شناسایی شدند که منجر به طراحی پرسشنامه‌ای با 30 عامل گردید. این پرسشنامه از طریق یک پنل خبرگان وزن‌دهی و تکمیل شده است. تحلیل داده‌ها که با روش تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری و با نرم‌افزار میک‌مک انجام شده نشان می‌دهد نیروهای پیشران نظیر، ذینفعان و انتظارات عمومی، فرهنگ درستکاری و مبارزه با فساد، شفافیت قوانین و تسهیل رویه‌ها و گمرک مجازی بیشترین تأثیرگذاری را بر آینده سازمان خواهند داشت، بنابراین بایسته است تصمیم سازی کلان، برنامه‌ریزی راهبردی و شرایط آینده گمرک با توجه به نیروهای پیشران تأثیرگذار شناسایی‌شده ترسیم گردد. پرونده مقاله