این پژوهش با هدف شناسایی مولفه‌های مسئولیت‌های اجتماعی مطلوب شناختی، عاطفی و عملکردی جهت برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران انجام شد. این مطالعه توصیفی - تحلیلی و از نوع کیفی بود. جامعه پژوهش شامل کتاب پایه چهارم تا ششم ابتدایی و خبرگان برنامه‌ریزی درسی بودند. نمونه پژوهش کتاب‌های پایه چهارم، پنجم و ششم و 20 نفر از خبرگان برنامه‌ریزی درسی بودند که با روش هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها با روش‌های مصاحبه، فیش‌برداری، چک‌لیست‌های محقق‌ساخته سیاهه تحلیل محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران و سیاهه تحلیل محتوای کتاب‌های راهنمای تدریس جمع‌آوری و با استفاده از تکنیک دلفی به روش تحلیل محتوی تحلیل شدند. روایی صوری و محتوایی ابزار با نظر متخصصان و پایایی آن با روش کدگذاری تایید شد. نتایج نشان داد که مولفه‌های مسئولیت‌های اجتماعی مطلوب شناختی، عاطفی و عملکردی جهت برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران شامل مسئولیت‌پذیری اجتماعی - دینی، مسئولیت‌پذیری اقتصادی، مسئولیت‌پذیری فرهنگی، مسئولیت‌پذیری سیاسی، مسئولیت‌پذیری زیست محیطی، مسئولیت‌پذیری شهروندی - اجتماعی و مسئولیت‌پذیری سازمانی - شغلی بود. پرونده مقاله

این پژوهش با هدف واکاوی نقش نظریه انتقادی در برنامه‌درسی و ترسیم الگویی از یک معلم تحول‌آفرین انجام شد. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا تحلیلی-استنتاجی بود. جامعه پژوهش کلیه متون چاپی و غیرچاپی معرف نظریات حوزه پداگوژی انتقادی فریره، ژیرو و هابرماس بود. روش نمونه‌گیری در دسترس با توجه به اصل اشباع نظری بود. نتایج پژوهش درباره برنامه‌درسی انتقادی حاکی از آن بود که اهداف باید شامل افزایش آگاهی، خودشناسی، پرورش شهروند انتقادی و تربیت انسان‌های کارساز باشند. محتوا باید آن چیزی باشد که دانش‌آموزان می‌خواهند درباره آنها بیشتر بدانند و با علایق سه‌گانه فنی، تفسیری و رهایی‌بخش و با اشکال سه‌گانه دانش تجربی، تحلیلی و انتقادی مرتبط باشند. راهبردهای آموزش آن باید شامل گفتگوها و مناظره‌های عاری از اجبار، ایجاد زمینه تعامل بین‌فردی و پرهیز از خشونت و ایجاد زمینه یادگیری مشارکتی باشند. رویکرد مطلوب ارزشیابی، خودارزیابی بود و ویژگی‌های معلم این رویکرد شامل فکور، بردبار، رهایی‌بخش، دگرگون‌ساز، نقاد، گشوده، نشان‌دهنده روش‌های یادگیری، بردبار، تحول‌آفرین و تسهیل‌گر خلاقیت بودند. پرونده مقاله