هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دانشگاه در ایجاد سرمایه اجتماعی به‌منظور ارائه الگویی برای ارتقای نظام آموزش عالی کشور است و با روش توصیفی پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیأت علمی تمام‌وقت دانشگاههای آزاد استان کرمان در سال تحصیلی 88 ـ87 (620 نفر) بودند که 175نفر به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای از بین آنها انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، دو پرسشنامه محقق‌ساخته بود. از بررسی متون و پیشینه پژوهش 54 متغیر و زیرمؤلفه استخراج شد و براساس آن، پرسشنامه اول برای تعیین وضع موجود سرمایه اجتماعی تدوین گردید. روایی محتوایی پرسشنامه را صاحبنظران تأیید کردند و پایایی آن پس از اجرای آزمایشی بین تعدادی از اعضای هیأت علمی،‌ از طریق ضریب آلفای کرانباخ 98/0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی و ضریب همبستگی) صورت گرفت. پس از انجام تحلیل عاملی، 7 مؤلفه اصلی و 54 زیرمؤلفه شناسایی شد و با هویت سازمانی، توانمندسازی، همکاری و نفع عمومی، تسهیم دانش و خلق سرمایه فکری، اعتماد و همبستگی، مدیریت مشارکتی و آگاهی نامگذاری گردید. نتایج نشان داد که مؤلفه اصلی اعتماد و همبستگی از بالاترین میانگین و مؤلفه مدیریت مشارکتی از کمترین میزان میانگین برخوردار است و زیرمؤلفه‌های تعهد و تعلق، میزان قدرت رهبری و مدیریت، خیرخواهی و دیگرخواهی برقراری ارتباط بین افراد دارای دانش با افراد نیازمند به دانش آنها، قابلیت دسترسی به افراد و گروههای مورد نیاز، بالاترین میانگین را دارند، ولی زیرمؤلفه‌های تجلیل و قدرشناسی، عدالت، جهتگیری به سمت هدف جمعی، پرورش نوآوری و خلاقیت، همبستگی در کل سازمان، مدیریت مشارکتی پایین‌ترین میانگین را دارند و نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب در این حوزه‌ها است. نتایج نشان داد که بین نظر پاسخگویان از لحاظ متغیر جنسیت، تحصیلات و سابقه کار تفاوت چندانی وجود ندارد، ولی توزیع نظر پاسخگویان در متغیرهای مرتبه علمی و محل دانشگاهی محل خدمت یکسان نیست، به‌طوری که در متغیر مرتبه علمی، بیشترین سرمایه اجتماعی مربوط به استادان و کمترین مربوط به مربیان است. همچنین در متغیر واحد دانشگاهی محل خدمت، شهرستان زرند و کرمان به ترتیب، بالاترین و پایین‌ترین میزان سرمایه اجتماعی را دارند. نتایج نشان داد که جوّ این دانشگاهها پیش‌نیاز اصلی را برای ایجاد و ارتقای سرمایه اجتماعی ندارد و نقش‌ آنها در این زمینه ضعیف است. براساس یافته‌های حاصل از پرسشنامه اول و دوم، شامل 5 بخش (فلسفه و اهداف، مبانی نظری، ‌چهارچوب ادراکی، مراحل اجرایی، نظام ارزشیابی) تدوین گردید و سپس با استفاده از روش امید ریاضی با 96/0 اعتبارسنجی شد. پرونده مقاله

پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه اعضای هیأت علمی منطقۀ 4 دانشگاه آزاد دربارۀ وضعیت موجود دانشگاه در ایجاد سرمایه انسانی و ارائۀ مدل مناسب برای ارتقای نظام آموزش عالی به روش توصیفی ـ پیمایشی پرداخته است. برای این منظور ابتدا 40 مؤلفه از طریق مرور متون پژوهش و بررسی مدل‌ها، نظریه‌ها، چارچوب‌ها و راهبردها در جهان و ایران استخراج شد که پس از نظرسنجی به 23 مؤلفه کاهش یافت و مدل براساس مبانی نظری و مراحل اجرایی آن تدوین شد. جامعۀ آماری این پژوهش اعضای هیأت علمی تمام‌وقت منطقۀ 4 دانشگاه آزاد استان اصفهان است که 220 عضو هیأت علمی به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شد. روایی محتوایی پرسشنامه از طریق اظهار نظر صاحبنظران و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه و در حد مطلوبی برآورد گردید. برای اعتبارسنجی مدل نیز 30 نفر از متخصصان انتخاب گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده گردید. مهمترین یافته‌های پژوهش: 1ـ مطالعه در بررسی نقش دانشگاه در ایجاد سرمایۀ انسانی به 4 مؤلفۀ اصلی شامل: اطلاع، دانش، مهارت و تخصص انجامید. 2ـ در این بررسی بین مؤلفه‌های اطلاع، دانش، مهارت و تخصص تفاوت معناداری مشاهده گردید. 3ـ براساس یافته‌ها، زیر‌مؤلفه‌های مربوط به اطلاع، دانش، مهارت و تخصص با میانگین فرضی 3 در وضعیت موجود بیش از سطح متوسط مناسب هستند، همچنین با استفاده از نتایج به‌دست آمده از سؤالات اول و دوم پژوهش به ارائۀ مدل سرمایۀ انسانی در دانشگاه پرداخته شد که در مجموع مؤلفۀ اول، اطلاع با میانگین نمره 15/3، مؤلفۀ دوم، دانش با میانگین نمرۀ 39/3، مؤلفۀ سوم، مهارت با میانگین نمرۀ 66/3 و مؤلفۀ چهارم پژوهش، تخصص با میانگین نمرۀ 50/3 برآورد گردید. این مدل با توجه به مؤلفه‌های به‌دست آمده، به ارتقای کیفی هرچه بیشتر اعضای هیأت علمی پرداخت و کاستی‌های موارد به‌دست آمده را بازسازی و بهبود بخشید تا سرمایه انسانی بتواند به‌عنوان مهمترین عامل تأثیرگذار در سایر منابع در دانشگاه نقش خود را به‌صورت بهینه و اثربخش ایفا نماید پرونده مقاله