در میراث ادبی و شعری زبان فارسی، اشعار فراوانی در زمینۀ تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و مردم خراسان وجود دارد که بر نقش مهم این سرزمین و ساکنان آن تاکید می‌نماید. در میان شاعران معاصر، ملک الشعرای بهار شوق وافری به خراسان دارد. از انگیزه هایی که موجب سرودن شعر درباره سرزمین خراسان در اشعار بهار شده است می توان به انگیزه مذهبی، فرهنگی، سیاسی، تاریخی و عشق به زادگاه و وطن اشاره کرد. هدف از این پژوهش روشن ساختن ابعاد اندیشه و انگیزه های بهار در زمینۀ خراسان، و همچنین بسامد یاد کرد خراسان در اشعار اوست. این جستار با روش تحلیلی ـ توصیفی، به بررسی دیوان اشعار بهار بر اساس قالب و مضامین به دسته‌بندی آن ها پرداخته است و ضمن تاکید بر بسامد موتیف‌ خراسان در اشعار منتخب، این نتیجه را به‌دست داده است که خراسان در شعر وی گاه وطن، گاه خانۀ پدری و گاه محل ه ای است که در آن بالیده است. همچنین بازتاب و تاثیر خراسان در اندیشه و اشعار بهار رکن اصلی اشعار او به‌شمار می‌آید. پرونده مقاله

هدف: این پژوهش با هدف تعیین مولفه های روانشناسی مثبت گرا بر محور نظام طبقه بندی csv با تمرکز بر توانمندی‌های انسان انجام شد. روش: روش پژوهش تحلیلی و توصیفی از نوع کمی بود. جامعه مورد مطالعه و نمونه 178 مورد رباعی از خیام نیشابوری و ابزار تحقیق کتابخانه ای و با استفاده از مقالات و سایت های معتبر علمی بوده است. در این پژوهش پس از انتخاب جامعه آماری شامل اشعار خیام، نخست به شرح و بررسی روانشناسی مثبت گرا، فضیلت های شش گانه و زیر مجموعه ها و اهداف آن و با تحلیل رباعیات ، مفاهیم آن را با نظام csv مارتین سلیگمن مطابقت و به استخراج داده ها پرداخته شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از جدول نشانه شناسی مولفه ها و نمودار دایره ای استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین مولفه روانشناسی مثبت گرا در اشعار خیام، تعالی و خرد و کمترین درصد مربوط به مولفه و مهمترین ویژگی اشعار خیام، ناپایداری زندگی، تاکید بر این جهان، اغتنام فرصت و تاکید بر زمان حال بوده است. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت آنچه امروزه اندیشمندان غرب تحت عنوان روانشناسی مثبت گرا ارائه کرده اند، در آثار ادبی ایران زمین با شواهدی دلکش تر و زیباتر دیده می شود، که با انسجام و استفاده روزمره از مفاهیم آن اشعار می توان، به صورت کاربردی از آثار روحی و روانی آن بهرمند شد. پرونده مقاله

شعر معاصر به نوعی گره خوردگی روحیه حماسی با مضامین و مولفه های اجتماعی است که به مقتضای فضای جامعه و به جهت تقویت اعتلا و پیشرفت مردم جامعه به بیان مفاهیم و ارزشهایی چون دلاوری شجاعت، ریا، بی باکی، سیاست، روش کشورداری، آداب مردم داری، تهذیب اخلاق، دادگری وعدالت، فقر، آزادی ومیهن پرستی می پردازد. دراین میان، ادب وهنر برخلاف پندار بسیاری از زندگی اجتماعی می تراود و یکی از اصول ضروری حیات اجتماعی است و پا به پای تحولات جامعه تغییر می پذیرد؛ پس ادب و هنر صرفاً پدیده ای ساخته شده ادیب نیست؛ بلکه مسائل اجتماعی ازعوامل مهم پدید آوردن ادب است؛ چرا که ادیب روح زندگی مردم عصر خویش را می فهمد و شادی و غم آنها را می شناسد. هدف از این پژوهش پرداختن به تعهد اجتماعی هنرمند و ادیب به عنوان یکی از رکن های اصلی مورد بررسی در جامعه شناسی ادبیات است. شاعر و نویسنده متعهد نارضایتی ناشی از اختلافات و ناهمگونه جامعه را که دال بر تحولات و تغییرات آن جامعه است در اثر خود جلوه می دهد. در این مقاله پس از بررسی های لازم در تاریخ سیاسی و سپس اجتماعی دوره معاصر به بررسی مسایل اجتماعی و جامعه شناختی در آثار بزرگان ادب معاصر چون "ملک الشعرای بهار، نیما یوشیج، فرخی یزدی، پروین اعتصامی و شهریار" می پردازد. نتیجه این پژوهش، بازتاب آرمان و رسالت اجتماعی و چالش های موجود در جامعه به عنوان بزرگترین رهاورد شعر معاصر در بین ادوار شعر فارسی است. پرونده مقاله

چکیده مسائل اخلاقی و اجتماعی موجود در آثار شاعران، به عنوان مهمترین رسانه فرهنگی در اشاعه‌ی زیبایی‌های معنوی و اخلاقی، بُعد وسیعی از بستر هزارساله فرهنگ و ادب فارسی، اختصاص داده است. بدین جهت پرداختن به جنبه‌های تعلیم و تربیتی آن، مهم و ضروری به نظر می‌رسد. بدیهی است که اگر این شاعران و در واقع جامعه شناسان متعهد نبودند، آسیب‌های ناشی از اوضاع نابسامان اجتماعی و تحمیل شده بر جامعه، معرفی، شناسایی و برجسته نمی‌شد. اهداف تحقیق عبارتند از :شناخت مباحث اجتماعی مطرح شده در نوشتجات "شهلا" ؛ شناخت اخلاقیات و اصول اخلاقی مورد توجه وی در تألیفات و آسیب شناسی این مباحث. مطالعه اسنادی و روش تحقیق کیفی و توصیفی و ابزار گردآوری داده ها تحلیل محتوا است . در این مقاله با مطالعه ۳۴۸۱ بیت شعر دیوان میرزا سید علی مدرسی و استخراج مسائل اجتماعی، اخلاقی و آسیب‌های مربوط به آن، دسته بندی و به تحلیل کیفی و کمی آن پرداخته شده است. با استخراج ۱۶۴۰ بیت آموزه‌های اجتماعی- اخلاقی و ۱۶۴۱ بیت آسیب های مرتبط با آن، به این نتیجه دست یافته است ،که شاعر را می‌توان به‌حق از شاعران قدرتمند در زمینه ارائه و آموزش اخلاق اجتماعی، در دوره‌ پرآشوب سیاسی اجتماعی قاجاریه قلمداد کرد. نتایج تحقیق نشان داد آسیبهای اخلاق اجتماعی- فردی بالاترین میزان و آموزه های اخلاق فردی کمترین میزان را دارا هستند و آموزه های اجتماعی و فرهنگی در مرتبه دوم جای گرفته اند. پرونده مقاله

انسان از آغاز آفرینش برای گذران زندگی مجبور به کار و کارآفرینی بوده و فرهنگ، مجموعه آداب و رسوم و باورهای حاکم بر جامعه است که از دیدگاه "شیوه زندگی" جدایی‌ناپذیر از کار و کارآفرینی است. در این مقاله با مطالعه برخی آثار بی‌نظیر و تمثیلی ادب فارسی، با بیان بیش از صدها تمثیل از شغل و حرفه و ارائه راهکارهای مفید و مثمر ثمری که در جهت بسط و گسترش این مشاغل در بطن جامعه ارائه شده، پی می‌بریم که کار و کارآفرینی و ایجاد خلاقیت در چند هزار سال پیش بین ایرانیان کهن از راه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگ و تمدن کشور محسوب می‌شده است. پرونده مقاله

اندیشه های اخلاقی در شعر حافظ جایگاه ویژه ای دارند. شعر حافظ مملو از مفاهیم و ارزش های اخلاقی و انسانی است که هرکدام برای نوع بشر درس زندگی به شمار می روند. پند و اندرزهای اخلاقی حافظ که بسیاری از آنان ریشه در تعالیم دین مبین اسلام دارد، رهنمودهایی برای زندگی هستند که با دقت و ظرافت ادبی، راه و رسم خوب زیستن را به انسان نشان می دهد. حافظ شاعر اندیشه های ناب انسانی است که معنویت حاکم بر اشعار او ریشه در آیات قرآن و آحادیث و روایات دینی دارد که جامعه را به سمت فضائل اخلاقی رهنمون می سازد. اشعار حافظ دربارۀ اخلاق و ارزش های اخلاقی چنان زیبا و هنرمندانه سروده شده اند که می توان او را یک جامعه شناس صاحب سبک در زمینه آسیب های فرهنگی و اجتماعی دانست. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی بر آن است تا علاوه بر بررسی ریا و اخلاص از منظر آیات و احادیث و تبیین معنا و مفهوم آن ها، دیدگاه این شاعر بزرگ را با ارائه شواهد شعری در خصوص این دو خصیصه بررسی کند. پرونده مقاله

توجه به مضامین حکیمانه و نه چندان دشوار سعدی، سبب شده است تا عنصر ادبی وصف و تصویر ادبی در حاشیه قرار گیرد و قوّت زبان سعدی در ترکیب جمله ها و عبارت ها مغفول بماند. اگر چه سعدی در زمانه ای می زیست که تصنع زبانی رواج داشت اما وی هوشمندانه شیوه ایی را برگزید که آراسته به زیور فصاحت و بلاغت و پیراسته از کاستی های لفظی و معنوی بود. ابیات سرشار از توصیف و تصویر وی که اغلب با تخیل و موسیقی و توازن آوایی و معنایی آمیخته است، خواننده را وا می دارد تا به زوایا و خفایای تجربه های سعدی وارد شود و به توانایی وی در توصیف و تصویر اذعان نماید. پژوهش حاضر، در مرحلة نخست به بررسی توصیف و انواع آن می پردازد سپس ابزارهایی (بلاغی و دستوری) را که سعدی در توصیف از آن ها بهره جسته است، در بیست غزل سعدی مورد مداقه قرار می دهد. پرونده مقاله

منظومه‌های داستانی یکی از انواع ادبی در گسترة ادبیات فارسی و نظامی بزرگ‌ترین الگوی شاعرانِ پس از خود در سرایش مثنوی و مناظره است که شاعران زیادی به تبعیت از او و با شدت و ضعف، راه او را دنبال کردند. از مقلّدانِ کمتر شناخته شدة او خواجه مسعود قمی، صاحب مثنوی شمس و قمر و شاعر گمنام دیگری است که منظومۀ قمر شاه را به تقلیداز او سروده است. هدف این پژوهش آن است که این دو منظومه را از دیدگاه عناصر داستانی، به صورت تطبیقی، بررسی نماید. بدیهی است پژوهش مذکور از جهت بیان میزان قوّت و ضعف و بازشناسی این دو منظومه دارای اهمیت است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. جامعة آماری پژوهش، 3114 بیت نسخة خطی قمرشاه و 2076 بیت مثنوی شمس و قمر از خواجه مسعود قمی را در برمی‌گیرد. در کل می‌توان از پژوهش حاضر چنین نتیجه گرفت: طرح و پیرنگ هر دو منظومه ساده، کلی و ابتدایی و زاویۀ دید، سوم شخص است. رویکرد مثنوی خواجه قمی، بزمی، رزمی و تعلیمی و قمرشاه، بزمی، رزمی و دینی است. رویکرد حماسی در هر دو منظومه، قوی‌تر و موفق‌تر از بخش غنایی است. منظومة قمرشاه از نظر شخصیت‌پردازی و صحنه‌پردازی در چارچوب زمان، مکان و محیط داستان‌ قوی‌تر، اما منظومه شمس و قمر از نظر سرایش و سبک شاعری استوارتر است. پرونده مقاله

گویش‌شناسی، یکی از شاخه‌های کاربردی دانش زبانی است که با هدف گردآوری گویش‌ها، به بررسی علمی، زبان‌شناختی، جامعه‌شناسی و مردم‌شناختی می‌پردازد. گویش محلی، رکن اصلی و ساختار موجودیت هر قوم و نژاد است؛ از این رو مطالعه و بررسی در جهت زنده نگه‌داشتن گویش نایینی، به عنوان بخشی از فرهنگ، سنّت و آیین شهرستان نایین، ضروری و درخور اهمیت است. گویش نایینی از گویش‌های مرکزی ایران و دنبالۀ زبان ایرانی میانه غربی است و اصالت ادبی و پیوند ناگسستنی و ثابت با زبان پهلوی ساسانی دارد. گویش نایینی با گویش‌های همجوار خود از جمله اردستانی، ورزنه‌ای، بادرودی، زفره‌ای، نطنزی و زرتشتیان یزد خویشاوندی نزدیک دارد. روش این پژوهش به صورت توصیفی و گردآوری اطلاعات به شیوۀ کتابخانه‌ای است و مواد زبانی آن از مجموعه فرهنگ لغت و امثال و حکم و از بین گویش مردم شهر نایین جمع‌آوری شده است. از نتایج به دست آمده این پژوهش می‌توان به منظم و سازمان‌یافته‌بودن این زبان اشاره کرد، به گونه‌ای که واژه‌ها از دو حالت خارج نیست؛ اول کلمه‌هایی که در این گویش، صورت ویژه‌ای دارند و ریشۀ آن‌ها را باید از فرهنگ اوستا استخراج کرد و دوم واژه‌هایی که مشتق از الفاظ فارسی معیار هستند و با تغییر حرکات، افزایش، کاهش یا تغییر حروف به زبان محلی نایینی راه یافته‌اند. پرونده مقاله

سعدی شاعر قرن هفتم و یگانه استاد غزل عاشقانه، عارفانه و پندآموز است. همام تبریزی نیز معاصر سعدی است و دیوان شعری، با حدود 4000 بیت دارد. در نسخة خطی جُنگ به شمارة 478 در کتابخانة لالا اسماعیل ترکیه، 47 غزل سعدی با 47 غزل از همام تبریزی تحت عنوان المعارضات بین غزلیات الشیخ سعدی و مولانا همام‌الدین طاب ثراهما در معارضه قرار گرفته است. پژوهشگر ضمن تصحیح نسخة خطی یادشده به سبک‌شناسی اشعار سعدی و همام و بررسی تأثیر و تأثرات این دو شاعر در معارضات موجود در این نسخة خطی پرداخته است. شیوة تحقیق کتابخانه‌ای و تحلیلی است. ازآنجا‌که این دو شاعر معاصر همدیگرند و تاکنون اشعار این دو به‌صورت تطبیقی بررسی سبک‌شناسانه نشده است، انجام این پژوهش ضروری به نظر می‌رسد. پرسش اصلی در این پژوهش آن است که با توجه به معارضات موجود در نسخة خطی یادشده، میزان تأثیر و تأثرات سعدی و همام در شعر تا چه اندازه و در چه ابعادی است؟. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد، تأثرات همام از سعدی به دو شکل است: الف) برپایة اساس و بنیاد است؛ یعنی تنها می‌توان تأثیر بیان شیوای سعدی را در اشعار همام دید، بدون آنکه شباهتی در ظاهر و مضمون ابیات وجود داشته باشد؛ ب) تأثر وزن و قافیه است که خود بر دو گونه است: غزلیاتی از همام که هم ازنظر وزن و قافیه و هم ازنظر مضمون، متأثر از سعدی است و دوم غزلیاتی که فقط در وزن و قافیه اتحاد دارند. درمجموع، تأثیر سبک شعر سعدی بر اشعار همام مشهود و انکارناپذیر است. پرونده مقاله

چکیده امروزه تدوین سیر تاریخی اوزان و بحور شعر فارسی از آغاز تاکنون با تعیین بسامد و ترسیم فراز و نشیب موجود با وجود چاپ‌های پاکیزه و منقح از دواوین شعر فارسی، امری ضروری و مفید به نظر می‌رسد. در این پژوهش که در واقع پاسخی به این نیازی ضروری است، دیوان صباحی بیدگلی با توجّه به نقش عمده و انکار ناپذیر او در تحوّل ادبی بر بنیاد شیوه شاعران پیشین، که با اوزان و بحور گیرا شیوه‌ای نو در شعر فارسی پدید آورده است طراوتی خاصّ به اشعار خود بخشیده و با پرداختن به مفاهیم و مضامین اساس این تحقیق قرار گرفته است؛ بدیهی است، بررسی دقیق اشعار این شاعر از جهت کیفیّت و بسامد اوزان و بحور، قافیه و ردیف، در قالب نمودار دایره‌ای ما را در تعیین میزان قابلیّت‌ها و چیره دستی شاعری که او را مجد شیوه شاعران باستان دانسته‌اند، یاری می‌رساند. در این مقاله به معرّفی اوزان پرکاربرد و نیز بسامدی تأثیر گذار پرداخته شد، و نمودار‌های دایره‌ای ذکر شده است. پرونده مقاله

این پژوهش با هدف آگاهی از تأثیر عوامل دانشگاهی و غیر دانشگاهی بر فرآیند پایان نامه نویسی در مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی به روش توصیفی- پیمایشی به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش شامل 306 نفر از اعضاء هیات علمی گروه های زبان و ادبیات فارسی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی با مدرک دکترا است که از این تعداد بر اساس فرمول کوکران 170 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. این پرسشنامه شامل سه بخش اطلاعات فردی، عوامل دانشگاهی و عوامل غیر دانشگاهی بوده است که میزان پایایی سوالات مربوط به عوامل غیر دانشگاهی با استفاد از فرمول آلفای کرونباخ 85/. و عوامل و دانشگاهی 89/ . تعیین گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که از دیدگاه جامعه آماری مورد مطالعه هم عوامل دانشگاهی و هم عوامل غیر دانشگاهی بر فرآیند پایان نامه نویسی دانشجویان کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی مؤثر است.با توجه به یافته های این پژوهش و پژوهش های صورت گرفته در رابطه با سایر رشته های دانشگاهی انتظار می رود دانشگاه و مراکز دانشگاهی کشور علاوه بر جدی گرفتن فعالیت های پژوهشی دانشجویان، بر فرآیند پایان نامه نویسی آنان که می تواند نقش مهمی در تولید علم و دانش داشته باشد تاکید و نظارت بیشتری داشته باشند. پرونده مقاله

این پژوهش با هدف بررسی رابطه تدریس خلاقانه اساتید با موفقیت در یادگیری الکترونیکی دروس زبان و ادبیات فارسی به دانشجویان از دیدگاه دانشجویان گروه‌های آموزشی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس به روش توصیفی_همبستگی به انجام رسید. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد این واحد دانشگاهی است. براساس فرمول کوکران از این تعداد، 358 نفر به‌عنوان نمونه به روش تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌های موردنیاز از پرسشنامه استاندارد تدریس خلاق و پرسشنامۀ عوامل مؤثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی بردبار و همکاران (1393) استفاده گردید. پس از گردآوری و استخراج داده‌ها، داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از فرمول‌های آماری، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از نرم‌افزار آماری SPSS24 استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان دادند که از دیدگاه دانشجویان، بین تدریس خلاقانه اساتید با موفقیت در یادگیری الکترونیکی رابطه مثبت وجود دارد. همچنین بین هر یک از مؤلفه‌های تدریس خلاق یعنی چالش، آزادی، حمایت از ایده‌ها، اعتماد و اطمینان، مباحثه، تضاد، خطرپذیری، زمان دادن به ایده‌ها، سرزندگی و پویایی و شادمانی و شوخ طبیعی با موفقیت در یادگیری الکترونیکی، رابطه وجود دارد. پرونده مقاله