پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی در مراحل مختلف پدیده‌شناسی گندم دیم بر زیست توده، عملکرد دانه، وزن هزاردانه و مقدار نیتروژن و پروتئین دانه، در سال زراعی 89-1388 در مزارع شهرستان ابهر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت از I1 = یک نوبت آبیاری در مرحله خوشه رفتن و مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I2= دو نوبت آبیاری در مراحل خوشه رفتن و دانه بستن، جمعاً به مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I3 = یک نوبت آبیاری در مرحله‌ی دانه بستن به مقدار 500 مترمکعب در هکتار، I4 = تیمار شاهد(بدون آبیاری) بودند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری تکمیلی درمورد صفات زیست توده، عملکرد دانه، وزن هزاردانه در سطح یک درصد و درمورد درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه در سطح پنج درصد، معنی‌دار بوده است. به طوری که حداکثر مقدار صفات فوق الذکر از تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله‌ی خوشه رفتن به ترتیب زیست توده 889/6 و عملکرد دانه 442/2 تن در هکتار، وزن هزاردانه 32/42 گرم، مقدار نیتروژن977/1 و پروتئین 53/11 درصد و حداقل مقادیر صفات فوق الذکر از تیمار شاهد(بدون آبیاری تکمیلی) به‌دست آمد. در گروه‌بندی، همه‌ی این صفات در این تیمار در گروه a قرار گرفت. البته تیمارهای آبیاری تکمیلی دیگر نسبت به تیمار شاهد از وضعیت بسیار خوبی بهره‌مند بودند. با توجه به نتایج به‌دست آمده از بررسی صفات کمی وکیفی، در مرحله‌ی خوشه رفتن که تقریباً مصادف با اوایل تأثیرات منفی تنش خشکی در شرایط کشت‌های دیم می‌باشد، با انجام یک بار آبیاری می‌توان دست کم محصول را به مقدار 30 درصد افزایش داد   پرونده مقاله