با توجه به آنکه تراکم بوته نقش مهمی در عملکرد گیاهان زراعی دارد، بنابراین هدف اصلی از این تحقیق مطالعه تاثیر تراکم کاشت بر عملکرد و صفات ریخت شناسی یونجه رقم همدانی بود. این آزمایش در سال 1390 در مزرعه آزمایشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس انجام شد. آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد.فاکتور مورد آزمایش فاصله بوته روی ردیف10، 15 و 20 سانتیمتر (10 × 25، 15 × 25 و 20 × 25) که به ترتیب شامل 400000، 266666 و 200000 بوته در هکتار بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر تراکم بوته بر عملکرد علوفه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع بوته و قطر ساقه در سطح یک درصد معنی دار شد و مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه و ارتفاع بوته از تراکم 400000 بوته در هکتار به دست آمد. همچنین بیشترین میزان قطر ساقه و تعداد شاخه فرعی نیز از تراکم 200000 بوته در هکتار حاصل شد. نتایج این آزمایش نشان داد که افزایش تراکم بوته سبب کاهش تعداد شاخه فرعی و قطر ساقه گشته در حالیکه در چنین شرایطی عملکرد علوفه و ارتفاع بوته افزایش پیدا کرده بود. پرونده مقاله