چغندرقند علاوه بر قند از نظر آمینواسیدهایی مانند گلایسین بتایین حائز اهمیت است زیرا واجد خواص دارویی در طیور، آبزیان و حتی انسان می باشد به طوری که اخیرا در تولید داروهای ضد سرطان از آن استفاده می‌شود. این تحقیق با هدف بهینه سازی استخراج بتایین از ملاس چغندرقند به روش کروماتوگرافی تعویض یونی انجام شد. ابتدا به منظور بهینه سازی شرایط استخراج مواد تزریقی مختلف در ستون کروماتوگرافی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه سطح و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل مواد تزریقی به ستون شامل: کلرید پتاسیم، ساکارز خالص و بتایین خالص؛ فاکتور دوم شامل سه درجه حرارت مختلف 25، 50 و 75 درجه سانتی‌گراد و فاکتور سوم سه نوع رزین آزمایشگاهی، تجاری 1 و تجاری 2 با منشا پتاسیمی جهت استخراج در ستون کروماتوگرافی بود. حجم خروجی مواد از ستون کروماتوگرافی برای هر سه ماده شیمیایی به طور معنی‌داری با یکدیگر متفاوت بود. بهترین درجه حرارت برای جداسازی بتایین حدود 75 درجه سانتی گراد و بهترین رزین، رزین تجاری1 بود که به طور معنی‌داری نسبت به رزین‌های دیگر با سرعت و مقدار و راندمان استحصال بیشتر بتایین را از ستون تفکیک می‌کرد. در مرحله دوم بتایین ملاس پس از سختی گیری، بر اساس شرایط بهینه تعیین شده در مرحله اول استخراج گردید. بر این اساس درصد خلوص بتایین استخراج شده از ملاس به ترتیب حدود 54 ، 64 و 79 درصد با میانگین 66/65 درصد بدست آمد. این آزمایش به صورت آزمایشگاهی اجرا شد که نتایج آن در فاز صنعتی می‌تواند برای کارخانجات قند کشور به منظور استحصال بتایین از ملاس چغندرقند مورد استفاده قرار گیرد پرونده مقاله