ادبیات و زبان های محلی ایران زمین
,
شماره37,سال
12
,
پاییز
1401
بایاتی گونۀ غالب و رایج شعر تغزّلی مردم ترکزبان است. بایاتیها از مضامین متنوّعی (غنایی، اجتماعی، تاریخی و دینی) برخوردارند و به همین دلیل، در جشنها و مراسمهای مختلف خوانده میشوند. بایاتیها همچنین آیینۀ باورها، آداب و رسوم، خلق و خو و آمال مردم ترکزباناند و از چکیده کامل
بایاتی گونۀ غالب و رایج شعر تغزّلی مردم ترکزبان است. بایاتیها از مضامین متنوّعی (غنایی، اجتماعی، تاریخی و دینی) برخوردارند و به همین دلیل، در جشنها و مراسمهای مختلف خوانده میشوند. بایاتیها همچنین آیینۀ باورها، آداب و رسوم، خلق و خو و آمال مردم ترکزباناند و از این جهت نیز اهمیّت زیادی دارند. خوشبختانه در سالهای اخیر و در پرتو توجه به ادبیات عامّه در مناطق مختلف کشور، دربارۀ بایاتیها، بهویژه بایاتیهای مردم آذربایجان، پژوهشهای خوبی صورت گرفته است، اما بررسی دقیق نشان میدهد که دربارۀ بایاتیهای سایر مناطق ترکزبان، از جمله شهرستان زرندیّه در استان مرکزی، پژوهش ویژهای صورت نگرفته است و به همین دلیل در این مقاله، بایاتیهای روستاهای حکیمآباد، قاسمآباد و صدرآباد شهرستان زرندیّه به شیوۀ میدانی جمعآوری و با روش تحلیل محتوا (رویکرد توصیفی- تحلیلی) نقد و بررسی شدهاند. در این بررسی مشخص شده است که بیش از صد بایاتی با مضامین مختلف در این سه روستا وجود دارد، اما بیشترین بسامد را بایاتیهای غنایی دارند. این بایاتی‎ها همچون بایاتیهای آذربایجانی، چهار مصراعی و هجاییاند، اما چون در برخی از آنها کمیّت هجاها رعایت نمیشود، درنگ و مکث در تنظیم آهنگ، نقش مهمّی دارد. در اغلب آنها قافیه وجود دارد؛ همانند بسیاری از بایاتیهای ترکی، مصراعهای اول در حکم مقدمهاند و مضمون اصلی در مصراعهای پایانی بیان شده است. بیشتر شاخصهای شعر عامّه، از جمله سادگی لفظ و زبان، قلّت صناعات ادبی و مشخصنبودن سراینده را دارند و در مجموع با بایاتیهای آذری تفاوت چندانی ندارند.
پرونده مقاله
ادبیات و زبان های محلی ایران زمین
,
شماره33,سال
11
,
پاییز
1400
افسانههای عامّه یکی از گونههای ادب داستانی عامّهاند. در همین راستا، افسانۀ دختر جولاه، یکی از افسانههای مردم چهارمحالوبختیاری به زبان فارسی گفتاری رایج در روستای گیشنگان است که با این روایت تاکنون ثبت و تحلیل نشدهاست. نگارنده در این مقاله با معرفی و گزارش کامل افس چکیده کامل
افسانههای عامّه یکی از گونههای ادب داستانی عامّهاند. در همین راستا، افسانۀ دختر جولاه، یکی از افسانههای مردم چهارمحالوبختیاری به زبان فارسی گفتاری رایج در روستای گیشنگان است که با این روایت تاکنون ثبت و تحلیل نشدهاست. نگارنده در این مقاله با معرفی و گزارش کامل افسانه، آن را از منظر عناصر داستان و افسانه کاویده و در نهایت آن را بر اساس الگوی ریختشناسی قصهها (الگوی پراپ) بررسی کردهاست. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی (تحلیل محتوا) و روش گردآوری دادهها از نوع میدانی است و بهطور خلاصه مشخصشده که این روایت از افسانۀ دختر جولاه، روایتی متفاوت با روایتهای ذیل تیپ g879 است که مارزلف بررسی کردهاست. این افسانه، از منظر عناصر داستان، قوی است؛ کنشها همانند اغلب افسانهها، بیرونی، متنوع و گوناگوناند؛ زاویۀ دید، سوم شخص مفرد؛ و راوی، دانای کل است. شخصیتها متنوعاند، اما اغلب بینام و نشان؛ مقدمهچینی، گرهافکنی، اوج، گرهگشایی و فرود، در نهایت اختصار تنظیم شدهاند. زمینۀ خرق عادت در آن قوی است. تصادف و تقدیر بهخوبی نمایان است و یکی از مضامین اصلی آن، تقدیرباوری است. تقابلهای دوگانه در قالب شاه و فقیر، بدجنس و نیکاندیش، دروغگو و راستگو ترسیم شدهاند. حوادث در عین فشردگی، همانند بسیاری از افسانهها، استقلال دارند و تشابه بنمایهها در این افسانه در قالب وجود سیمرغ، دیو، خوابِ دیو، تبدیلشدن به سنگ، ناپدیدشدن، داروی شگفتانگیز و... رخ مینماید. این افسانه بر اساس الگوی پراپ هم بررسی و مشخصشده که اغلب خویشکاریها را دارد.
پرونده مقاله
پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
,
شماره2,سال
9
,
تابستان
1397
در این مقاله سعی شده اهمّ این بنمایههای عرفانی و چگونگی تطبیق آن ها با اشخاص و حوادث کربلا، مطابق با الگوهای کیفی تحلیل محتوا، بررسی و در قالب سیزده عنوان نموده شود. هدف از نگارش این مقاله، نشاندادن پیشگامی عمان در ارائة تفسیری عارفانه از واقعة کربلا و همچنین چگونگی چکیده کامل
در این مقاله سعی شده اهمّ این بنمایههای عرفانی و چگونگی تطبیق آن ها با اشخاص و حوادث کربلا، مطابق با الگوهای کیفی تحلیل محتوا، بررسی و در قالب سیزده عنوان نموده شود. هدف از نگارش این مقاله، نشاندادن پیشگامی عمان در ارائة تفسیری عارفانه از واقعة کربلا و همچنین چگونگی تطبیق بنمایههای عرفانی با اشخاص و حوادث کربلاست. به این ترتیب در این مقاله مشخص شده که تطبیق بنمایههای عرفانی با اشخاص و حوادث کربلا در گنجینهالاسرار عمان سامانی بهزیبایی صورت گرفته و منجر به ارائة تفسیری عارفانه از واقعة عاشورا شده و منظومة گنجینهالاسرار عمان از این نظر، اثر کمنظیری است. این مقاله و نتایج آن میتواند شواهدی برای عمدهترین بن مایههای عرفانی شعر فارسی، جهت درج در فرهنگهای عرفانی ارائه نماید.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد