فهرست مقالات مرتضی شیرودی


  • مقاله

    1 - استعمار،سیاست و دنیای اسلام در عصر مشروطیت
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , شماره 2 , سال 4 , تابستان 1396
    چکیده بی شک بخشی از دلایل وقوع انقلاب مشروطه را باید در خارج از مرزهای ایران جستجو کرد.در این زمینه،استعمار اروپایی عامل مهمی بود اما استعمار،فقط مسأله ایران و ایرانیان نبود بلکه استعمار را باید پدیده کلانی دانست که همه کشورهای اسلامی را در بر گرفت اما آنچه پیوند استعما چکیده کامل
    چکیده بی شک بخشی از دلایل وقوع انقلاب مشروطه را باید در خارج از مرزهای ایران جستجو کرد.در این زمینه،استعمار اروپایی عامل مهمی بود اما استعمار،فقط مسأله ایران و ایرانیان نبود بلکه استعمار را باید پدیده کلانی دانست که همه کشورهای اسلامی را در بر گرفت اما آنچه پیوند استعمار با جهان اسلام را پررنگ تر می کرد،ویژگی ها یا همان ناتوانی های سیاسی کشورهای اسلامی بود که راه را برای استعمارگران گشود و این گشودگی بیش از این که هدفش ایران باشد،جهان اسلام بود که منجر به حوادث بسیاری از جمله مشروطه در ایران و فروپاشی خلافت در عثمانی شد از این رو،بررسی چیستی رابطه استعمار،سیاست و وضع دنیای اسلام در دوره مشروطه از یک سو سئوال نوشتار حاضر و از دیگر سو، ارائه پاسخ به آن هدف مقاله حاضر به شمار می رود که به روشی توصیفی دستیابی به آن دنبال می شود. واژگان کلیدی:استعمار،سیاست، دنیای اسلام، مشروطیت و ایران پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - مسلمانان و پدیده نوین غرب‌گرایی؛ پیامدها و راه‌حل‏ها
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , شماره 4 , سال 5 , پاییز 1397
    بارزترین نیازهاى جوانان جوامع اسلامی، نیازهاى روانى و فکرى است که اگر مورد غفلت و بى توجهى قرار گیرد، انحرافات و پیامدهاى ناگوارى را به همراه خواهد داشت. از جمله این پیامدها، فاجعه غرب‌گرایى و بى هویتى جوانان است که به صورت‌هاى مختلف بروز مى کند. با توجه به اهمیت این مو چکیده کامل
    بارزترین نیازهاى جوانان جوامع اسلامی، نیازهاى روانى و فکرى است که اگر مورد غفلت و بى توجهى قرار گیرد، انحرافات و پیامدهاى ناگوارى را به همراه خواهد داشت. از جمله این پیامدها، فاجعه غرب‌گرایى و بى هویتى جوانان است که به صورت‌هاى مختلف بروز مى کند. با توجه به اهمیت این موضوع، هدف اصلی پژوهش حاضر، ریشه‌یابی چالش غرب‌گرایی جوانان کشورهای اسلامی است. روش پژوهش حاضر مطالعه کتابخانه‌ای است. در پژوهش حاضر پس از بررسی سیر تاریخی جریان غرب‌گرایى در ایران و ترکیه، عوامل سیاسى، اقتصادى، فرهنگى و اجتماعى غربزدگى و پیامدهاى جدایى دین و فرهنگ در جامعه، و عملکرد غرب در این زمینه تشریح شده است. پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - تحلیلی سازه انگارانه از نگرش های امنیت ملی آمریکا در مواجه با جمهوری اسلامی ایران
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , شماره 1 , سال 5 , بهار 1397
    چکیده این مقاله می کوشد تحلیلی از مواجه آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران را بر اساس چارچوب نظری سازه انگارانه ارائه دهد و به این پرسش پاسخ دهد: نگرش ها و تصورات امنیتی رهبران سیاسی آمریکا چه نقشی در روابط ایران و امریکا بویژه بعد از انقلاب داشته است؟ فرضیه پژوهش حاضر چکیده کامل
    چکیده این مقاله می کوشد تحلیلی از مواجه آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران را بر اساس چارچوب نظری سازه انگارانه ارائه دهد و به این پرسش پاسخ دهد: نگرش ها و تصورات امنیتی رهبران سیاسی آمریکا چه نقشی در روابط ایران و امریکا بویژه بعد از انقلاب داشته است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که نوع نگرش و ادراکات مقامات امریکایی که حاکی از قدرت برتر و ایدئولوژیک آنان است تاثیر بسیار زیادی بر روابط امریکا و ایران گذاشته است. از دیدگاه نظریه سازه انگارانه،نظام فکری و تصوری افراد، نوع رفتار و اعمال آنها را تعیین می کند، در واقع، تصور هژمونی که رهبران آمریکایی و جامعه آمریکا نسبت به سایر مردم جهان دارند و احساس رسالت و مسولیت برای نجات سایر مردم جهان، باعث شده تا با امنیتی کردن فضای بین الملل و ایجاد وحشت و ترس و با دخالت در امور سایر کشورها و تلاش برای براندازی حکومت های مستقر در آن کشورها به تصور هژمونیک و رسالت دموکراتیک کردن جهان و نجات سایر مردمان جهان تحقق بخشند. چارچوب نظری مورد استفاده در این مقاله نظریه سازه انگاری می باشد نگرش های امنیتی سیاستمداران آمریکا در قبال ایران را با تکیه بر نظریه سازه انگاری مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - امام خمینی (ره) و کنترل درونی قدرت سیاسی
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , شماره 1 , سال 3 , بهار 1395
    جوامع انسانی از ابتدای خلقت بشر تا به امروز متأثّر از قدرت سیاسی بوده، بطوری که گروه های مختلفی جهت کسب و سلطة بر قدرت تلاش نموده اند. کسب قدرت سیاسی توانمندی هایی را در اختیار بشر قرار می دهد که اگر کنترل نگردد زمینة گرایش حاکمان به سوءاستفاده از قدرت را فراهم می آورد چکیده کامل
    جوامع انسانی از ابتدای خلقت بشر تا به امروز متأثّر از قدرت سیاسی بوده، بطوری که گروه های مختلفی جهت کسب و سلطة بر قدرت تلاش نموده اند. کسب قدرت سیاسی توانمندی هایی را در اختیار بشر قرار می دهد که اگر کنترل نگردد زمینة گرایش حاکمان به سوءاستفاده از قدرت را فراهم می آورد لذا اندیشمندان جهان با نگرش های متفاوت به قدرت سیاسی، ابزارهای مختلفی را جهت کنترل آن به میان آورده اند.در اسلام نیز، مسئله کنترل قدرت مورد تأکید بیشتری قرار گرفته تا حدی که علاوه بر ابزارهای رایج جهانی، به طرح ابزارهای ویژه ایی از درون انسان جهت کنترل قدرت اشاره کرده است. در بین متفکران اسلامی در جهان معاصر، امام خمینی(ره) به عنوان احیاگر اندیشة اسلامی و پیوند زننده عرصة نظر و عمل سیاست اسلامی،این مسئله را مورد توجه جدّی قرار داده است اما چگونه؟.بنابراین با این سئوال مواجه ایم که:در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)چگونه می توان قدرت سیاسی را با استفاده از ابزارهای درونی کنترل نمود؟ پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی نتایج زیر را ارائه کرده است: امام خمینی(ره) جهت کنترل درونی قدرت سیاسی به وجود ابزارهایی چون عدالت، ایمان، تقوا و علم به اسلام و قانون باور دارد. این ابزارها برای صاحبان قدرت سیاسی و حاکمان جامعه اسلامی فرض است و لذا هرگز تعرضی به جان و مال مردم صورت نمی گیرد،چون این ابزارهای درونی در کنترل طغیان و سوءاستفاده از قدرت، به ویژه در کنترل قدرت از ابتلاء به فساد به ایفای نقش می پردازند. پرونده مقاله

  • مقاله

    5 - جدال جانشینی گفتمان‌های مقاومت شیعی و گفتمان تکفیری بر امنیت سنتی غرب آسیا
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , شماره 5 , سال 6 , زمستان 1398
    هدف پژوهش حاضر ارزیابی ماهیت رقابت گفتمان مقاومت (شیعی) در تقابل با گفتمان‌های سلفی و اخوانی در حوزۀ راهبردی غرب ‌آسیا و در چارچوب تحلیلی مکتب کپنهاگ بود. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و بر این فرضیه‌ استوار است که متعاقب دگردیسی‌های سالیان اخیر، گفتمان مقاومت شیعی در چکیده کامل
    هدف پژوهش حاضر ارزیابی ماهیت رقابت گفتمان مقاومت (شیعی) در تقابل با گفتمان‌های سلفی و اخوانی در حوزۀ راهبردی غرب ‌آسیا و در چارچوب تحلیلی مکتب کپنهاگ بود. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و بر این فرضیه‌ استوار است که متعاقب دگردیسی‌های سالیان اخیر، گفتمان مقاومت شیعی در مقابل گفتمان‌ سلفی و اخوانی توانسته است تا کشورهای اسلامی حاضر در حوزۀ راهبردی غرب ‌آسیا را در شکل، روش، شعار و نیز در هدف تحت تأثیر خود قرار دهد. نتایج نشان داد حوزه راهبردی غرب آسیا، از ژئوپلتیک سیاسی جدی برای جدال جانشینی- نیابتی گفتمان مقاومت شیعی و گفتمان تکفیری(سلفی- اخوانی) برخوردار بوده و مکتب کپنهاگ قادر است این جدال را به خوبی تجزیه و تحلیل کند. پرونده مقاله

  • مقاله

    6 - مواجهه گفتمان مقاومت (شیعی) و گفتمان سلفی ـ اخوانی بر ترتیبات امنیتی سنتی غرب آسیا
    مطالعات روابط بین الملل , شماره 5 , سال 12 , زمستان 1398
    امروزه مساله پیچیده هویت با ورود به دنیای مدرن و سر برآوردن هویت های تازه و خدشه دار شدن اثر پیش‌رو می‌کوشد تا با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با کاربست ملاحظات کاربردی، به ارائۀ تحلیلی واقع‌بینانه از ماهیتِ رقابتِ گفتمان مقاومت (شیعی) در تقابل با گفتمان‌های سلفی و اخوانی چکیده کامل
    امروزه مساله پیچیده هویت با ورود به دنیای مدرن و سر برآوردن هویت های تازه و خدشه دار شدن اثر پیش‌رو می‌کوشد تا با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با کاربست ملاحظات کاربردی، به ارائۀ تحلیلی واقع‌بینانه از ماهیتِ رقابتِ گفتمان مقاومت (شیعی) در تقابل با گفتمان‌های سلفی و اخوانی در حوزۀ راهبردی غرب‌آسیا مبادرت ورزد. از این‌رو پرسشی که نگارندگان پژوهش حاضر درصدد پاسخ به چرایی آن برآمده‌اند چنین ترتیب‌بندی شده است که تأثیرات گفتمان مقاومت(شیعی) بر نظم امنیتی غرب‌آسیا در مواجهه با گفتمان‌های سلفی و اخوانی چگونه ارزیابی می‌گردد؟ فرضیه‌ای که از معبر پرسش فوق مطرح می‌گردد آن است که متعاقب دگردیسی‌های رخ نموده، طی سالیان اخیر، گفتمان مقاومتِ شیعی در مقابل گفتمان‌ سلفی و اخوانی توانسته است تا کشورهای اسلامی و انقلابیِ حاضر در حوزۀ راهبردی غرب‌آسیا را هم در شکل، هم در روش، هم در شعار و هم در هدف تحت تأثیر خود قرار دهد. انتخاب اسلامِ انقلابی به‌عنوان ایدئولوژی مبارزه و مقاومت، کوشش برای دستیابی به حکومت اسلامی و نقش جریان‌های فکری در لایه‌های مختلف جوامع اسلامی نمونه‌های بارزی از تأثیراتِ ژرف گفتمان مقاومت بر حوزه مزبور به‌شمار می‌روند. پرونده مقاله

  • مقاله

    7 - بررسی اسنادی کارکردهای حکومت پهلوی اول در استان مازندران
    گفتمان سیاسی انقلاب اسلامی , شماره 1 , سال 1 , بهار 1401
    چکیدهتوسعه و نوسازی را از اقدامات مؤثر دوره حکمرانی رضاشاه، می خوانند که طی آن، وضع عمومی مردم، بهبودی چشم گیر یافت،زروگویی متنفذین و خوانین محلی، پایان پذیرفت، مالیات گیری از مردم،وضعی عادلانه، پیدا کرد، وضع مالی و اقتصادی عمومی، پیشرفت نمود، سبک زندگی سنتی مردم دگرگون چکیده کامل
    چکیدهتوسعه و نوسازی را از اقدامات مؤثر دوره حکمرانی رضاشاه، می خوانند که طی آن، وضع عمومی مردم، بهبودی چشم گیر یافت،زروگویی متنفذین و خوانین محلی، پایان پذیرفت، مالیات گیری از مردم،وضعی عادلانه، پیدا کرد، وضع مالی و اقتصادی عمومی، پیشرفت نمود، سبک زندگی سنتی مردم دگرگون شد، یاغیان و اشرار را قدرتی برای برهم زدن نظم، نبود،شاه، حافظ عرض، مال و ناموس مردم بود و... اما آیا چنین توسعه ای با رضایت مردم، همراه بود؟ آیا در توسعه شهری، به رسوم و اعتقادات مردم، توجه شد؟ آیا طراحی و اجرای پروژه های بهسازی، بر اساس منافع ملی صورت گرفت یا منافع شخصی و کاسبکارانه مجریان در آن، دخالت داشت؟ سئوالاتی از این دست، تنها بخشی از سئوالاتی اند که به آن در مقاله پیش رو، با ذکر شواهد عینی از اسناد قطعی تاریخ پهلوی اول، پاسخ داده می شود. روش تحقیق، بررسی اسناد مجلس شورای ملی در دوره حکومت شانزده ساله رضاشاه در ولایت مازندران است.انتخاب مازندران بدان علت صورت گرفت تا نشان دهیم اقدامات رضاشاه در این ولایت، مشتی به نشانه خروار است؟! پرونده مقاله