امروزه با گسترش روز افزون جمعیت و گسترش فقر درجوامع محلی، توجه به گردشگری روستایی به عنوان منبعی جهت افزایش درآمد و ایجاد رفاه مالی مطرح شده و در نتیجه سیاستگذاری ها و سرمایه گذاری های دولتی و خصوصی زمینه های تحولات ساختاری- عملکردی این گونه فضاهای روستایی را فراهم نمود چکیده کامل
امروزه با گسترش روز افزون جمعیت و گسترش فقر درجوامع محلی، توجه به گردشگری روستایی به عنوان منبعی جهت افزایش درآمد و ایجاد رفاه مالی مطرح شده و در نتیجه سیاستگذاری ها و سرمایه گذاری های دولتی و خصوصی زمینه های تحولات ساختاری- عملکردی این گونه فضاهای روستایی را فراهم نموده که منجر به پایداری/ ناپایداری سکونتگاهی شده است. این پژوهش سعی برآن دارد تا به این مساُله پاسخ دهد که گسترش گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت اقتصادی - فرهنگی چگونه منجربه پایداری/ ناپایداری سکونتگاهی در روستای مورد مطالعه (شمشک) درمقطع زمانی (1390- 1375 ) شده است. روش تحقیق در این پژوهش (توصیفی – تحلیلی ) می باشد، و داده ها و اطلاعات مورد نیاز نیز به صورت اسنادی و میدانی گردآوری شده اند، نرم افزارهای آماریExcel وSPSS جهت تحلیل داده ها و نیز جهت ترسیم نقشه ها از Arc GIS استفاده گردیده است. جامعه آماری شامل 362 خانوار بوده که از طریق فرمول کوکران، 20 خانوار به عنوان نمونه انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفته است؛ و از میان گردشگران نیز 20 نفر به عنوان نمونه تعیین شده است. گردشگری با تشدید مشکلات زیست محیطی و همچنین ایجاد دوگانگی و تضاد در بافت کالبدی روستای مورد مطالعه منجر به ناپایداری محیطی– اکولوژیک و کالبدی گردیده؛ اما در زمینه اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی، گردشگری با افزایش درآمد،کاهش مهاجرت های روستایی - شهری و در نتیجه بالابردن تمایل به ماندگاری در سکونتگاه روستایی منجر به پایداری اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی شده است.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
,
شماره5,سال
7
,
زمستان
1396
استان کرمان از جمعیت بالای جوان، وسعت قابل توجه و زمینهای حاصلخیز بهویژه در حوزه جنوبی، منابع زیرزمینی غنی و ارزشمند و قابلیتها و جاذبههای متنوع گردشگری برخوردار میباشد. با این وجود، معضلات متعدد اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی و کالبد چکیده کامل
استان کرمان از جمعیت بالای جوان، وسعت قابل توجه و زمینهای حاصلخیز بهویژه در حوزه جنوبی، منابع زیرزمینی غنی و ارزشمند و قابلیتها و جاذبههای متنوع گردشگری برخوردار میباشد. با این وجود، معضلات متعدد اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی و کالبدی- فضایی و توسعه ناپایدار (به خصوص در مناطق کویری و بیابانی) به عنوان چالشی اساسی فراروی مدیران و برنامهریزان ملی، منطقهای و محلی میباشد. این پژوهش با هدف اولویتبندی شاخصهای مؤثر در شناسایی منابع و ظرفیتهای گردشگری در مناطق کویری و بیایانی از دیدگاه صاحبنظران، و نیز سنجش سطح پایداری اجتماعی شهرستانها در منطقه مورد مطالعه صورت پذیرفته و با توجه به ماهیت آن، از نوع کاربردی بوده و روش به صورت اکتشافی و توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری دادههای موردنیاز از روش اسنادی یا کتابخانهای و نیز میدانی (تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان) استفاده شده و تحلیل دادهها به صورت کمی (آزمون آماری T تکنمونهای، روشهای رتبهبندی شامل: عکسپذیری رتبهای و روش مبتنی بر توان رتبهای و روش جمع رتبهای،AHP، و تاپسیس) و کیفی (استدلال عقلانی) بوده و جهت ترسیم نقشه از Gis بهره گرفته شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهدکه، براساس نظرات متخصصان (مبتنی بر روشهای رتبهبندی)، شاخصهای مؤثر در شناسایی منابع و ظرفیتهای گردشگری در مناطق کویری و بیابانی به ترتیب طبیعتگردی، فرهنگی– تاریخی، شهری و مبتنی بر رویدادها رتبههای اول تا چهارم را داشتهاند و سایر شاخصها در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند. از نظر شاخص جمعیتشناسی، تنها 7 شهرستان کرمان، رفسنجان، بافت، بم، جیرفت، سیرجان و زرند مهاجرپذیر بوده و 16 شهرستان دیگر مهاجرفرست بودهاند. نتایج حاصله از این بررسی نشان میدهد که، غالب مناطقی که با روند کاهش جمعیتی، مهاجرفرستی و سطح پایین پایداری اجتماعی مواجه بودهاند (مانند: راور، کهنوج، رودبارجنوب، فهرج، ریگان و ...) در بخش کویری و بیابانی استان استقرار یافتهاند؛ این امر در حالی است که مناطق مزبور دارای جاذبهها و قابلیتهای بالای گردشگری (به ویژه در زمینه طبیعی) هستند؛ به نحویکه شناسایی این گونه ظرفیتها و بهرهگیری از آنها میتواند به طور کاملاً مستقیمی در رفع مشکلات اجتماعی و اقتصادی این مناطق مؤثر بوده و زمینههای رشد و ارتقاء وضعیت درآمدی و معیشتی و استقرار پایدار جمعیت آنها را فراهم سازد.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
,
شماره5,سال
5
,
زمستان
1394
شناخت نواحی در معرض مخاطرات طبیعی همچون زلزله یکی از گامهای اولیه در مدیریت مخاطرات و برنامهریزی توسعهای و عمرانی است. مقوله زلزله یکی از مخاطرات طبیعی است که وقوع آن میتواند تلفات، خسارت و آسیبهای بسیاری را ا چکیده کامل
شناخت نواحی در معرض مخاطرات طبیعی همچون زلزله یکی از گامهای اولیه در مدیریت مخاطرات و برنامهریزی توسعهای و عمرانی است. مقوله زلزله یکی از مخاطرات طبیعی است که وقوع آن میتواند تلفات، خسارت و آسیبهای بسیاری را ایجاد کند. مخاطرات طبیعی مانند سیل، زلزله و غیره در طول حیات کره زمین همواره وجود داشته است. در دهههای اخیر علیرغم پیشرفتهای علمی و تکنولوژی گسترده در پیشبینی حوادث، ساختمانسازی و مدیریت بحران، بلایای طبیعی همچنان هزینههای سنگینی را به جوامع انسانی تحمیل نموده است. هدف از این پژوهش شناسایی روستاهای در معرض وقوع زلزله میباشد، که نیاز به پهنهبندی فضایی مناطق زلزلهخیز است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی میباشد. در بحث توصیفی با استفاده از مطالعات کتابخانهای و اسنادی دادههای مورد نیاز گردآوری شده است و در بحث تحلیلی با استفاده از لایههای رقومی مورد نیاز و مدل ویکور پهنهبندی فضایی مناطق آسیبپذیر روستایی در برابر زلزله در شهرستان تالش صورت گرفته است. معیارهای استقاده در این پژوهش لایههای گسل، زمینشناسی، عمق و شدت زلزلههای رخ داده در شهرستان تالش میباشد. برای وزندهی معیارها از مدل تحلیلی AHP استفاده شده است. پس از اجرای عملیات پهنهبندی فضایی در مدل ویکور، مشخص گردید که از 315 روستای شهرستان تالش 155روستا یعنی 49 درصد از سکونتگاهای روستایی شهرستان در منطقه خطر بالای زلزله استقرار یافتهاند. با مشخص شدن روستاهای در معرض، گام بعدی شناسایی مساکن مستعد (کم دوام) در این روستاها میباشد تا از طریق ظرفیتسازی که از طریق برنامهریزی کالبدی توسط متولیان امر بهسازی و نوسازی مساکن، در جهت افزایش مقاومت مساکن کم دوام در مقابل زلزله اقدام گردد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد