این تحقیق با هدف تعیین اثر مقادیر مختلف منگنز جیره بر فعالیت آنتی اکسیدانی، آنزیم های کبدی و بافت کبد فیل ماهیان (Huso huso) جوان پرورشی، از ماه مهر تا آذر 1401 در مرکز تکثیر و بازسازي ذخاير ژنتیکی ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی سد سنگر شهرستان رشت در استان گیلان انجام گرفت. بدین منظور 180 قطعه فیل ماهی با میانگین وزن اولیه ماهیان 05/3± 266 گرم پس از 2 هفته سازگاری با محیط پرورشی، در شش تیمار و هر تيمار با سه تكرار، با غلظت های 5 (Mn1)، 10 (Mn2)، 15 (Mn3)، 20 (Mn4) و 25 (Mn5) میلی گرم سولفات منگنز مونوهیدرات (MnSO4H2O) در هر کیلوگرم غذا و تیمار شاهد (Mn0) بدون افزودن مکمل سولفات منگنز در دو ماه انجام شد. در پایان آزمایش از هر تکرار سه قطعه ماهی انتخاب، خونگیری و از کبد آن ها جهت مطالعات بافت شناسی نمونه برداری شد. نتایج فعالیت آنتی اکسیدانی کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز بین تیمارهای آزمایشی دارای اختلاف معنی دار بود (05/0 > p) و بیشینه میزان آنها در ماهیان تیمار شاهد وجود داشت، ولی سطوح سوپر اکسید دیسموتاز اختلاف معنی داری نداشت (05/0 < p). آنزیم های کبدی آلکالین فسفاتاز و آسپارتات آمینوترانسفراز دارای اختلاف معنی دار بین تیمار شاهد با دیگر تیمارهای آزمایشی بود (05/0 > p)، اما آنزیم آلانین آمینوترانسفراز، فاقد اختلاف معنی دار بود (05/0 < p). همچنین آسیب های بافتی به اشکال مختلف در بافت کبد همه تیمارها، حتی شاهد (آتروفی، رکود صفراوی، دژنرسانس چربی و نکروز سلولی) مشاهده شد. بر اساس نتایج این پژوهش، سطوح 15-10 میلی گرم منگنز جیره توانست سبب بهبود فعالیت های آنتی اکسیدانی، آنزیم های کبدی و نیز کاهش آسیب های بافتی کبد در فیل ماهی جوان پرورشی شد. پرونده مقاله