زمینه و هدف: تصفیه بی‌هوازی برخی از ضایعات جامد کشتارگاهی مانند محتویات شکمبه، به دلیل پتانسیل تولید انرژی و تأثیر مثبت آن در کاهش آلودگی‌های زیست محیطی، یکی از گزینه‌های مناسب فرآوری و دفع این قبیل ضایعات به شمار می‌آید. هدف از انجام این پژوهش، تعیین تأثیر زمان ماند و نوع مواد اولیه بر روی میزان تولید بیوگاز و قلیاییت از محتویات شکمبه دام‌های بزرگ بوده است. روش بررسی: در این پژوهش، تأثیر زمان ماند و نوع ماده اولیه بر روی تولید قلیاییت و بازده بیوگاز در فرآیند هضم بی‌هوازی ضایعات کشتارگاهی در مقیاس آزمایشگاهی در راکتورهایی با حجم یک لیتر و با جریان ناپیوسته بررسی شد. بررسی‌ها در درجه حرارت C35 و زمان ماندی معادل 30 روز و با سه نوع ماده اولیه شامل محتویات شکمبه گاو، محتویات شکمبه گوسفند و مخلوط آن‌ها (نسبت اختلاط 1:1) که درصد وزنی کل مواد جامد آن‌ها به ترتیب معادل 5/6، 1/9 و 0/8 درصد بود، انجام گرفت. یافته ها: براساس نتایج، بیش‌ترین میزان افزایش قلیاییت که منجر به افزایش pH نیز شد در هاضم حاوی محتویات شکمبه گاو اتفاق افتاد. بنابراین حداکثر بازده تجمعی بیوگاز و متان در این هاضم‌ها بود که به ترتیب معادل 1/286 و mL/g VSdegraded 7/80 به دست آمد. نتیجه گیری: به طورکلی می‌توان چنین بیان کرد که در فرآیند هضم بی‌هوازی محتویات شکمبه (علی‌رغم نوع ماده اولیه و زمان ماند)، عامل pH می‌تواند نقش بسیار مهمی را در تولید بیوگاز و متان برعهده داشته باشد. به همین جهت افزایش یک ماده قلیا به منظور جلوگیری از افت pH و تأمین شرایط محیطی مناسب برای رشد و فعالیت میکروارگانیزم‌ها، ضرورت دارد. پرونده مقاله