نَفَسُ المَهْموم فی مُصیبَةِ سیّدنا الحُسَیْن المَظْلوم از مقتل‌هایی است که بیش از دیگر مقتل‌های نگاشته شده در دوره معاصر با اقبال و توجه جامعه شیعی روبه رو شده است. شیخ عباس قمی (د 1319ش) در نگارش این کتاب از روش محدثان بهره برده و کوشیده اثر خود را با تکیه بر منابعی که معتبر شمرده به رشته تحریر درآورد. نفس المهموم گام درخور توجهی در جهت پالایش مقتل، از افزوده‌های دوره قاجاری برداشته، اما به نظر می‌رسد این فرایند به تولید روایتی واحد و منسجم از رویداد عاشورا منتهی نشده‌است. مهم‌ترین کاستی‌های نَفَسُ المَهْموم این‌هاست: اتکا و ارجاع بیش از حد به برخی از مورخان و محدثان بدون نقادی روایت های ایشان، عدم شناسایی منبع نخست گزارش‌ها، فقدان فرایند راستی‌آزمایی گزارش‌ها، بی‌توجهی به تعارض میان گزارش‌ها، بهره نبردن از علوم دیگر از جمله تاریخ برای ترجیح گزارش‌های متفاوت و نبود انسجام در نتیجه‌گیری و انتخاب گزارش مرجح. در نتیجه خواننده به‌رغم فاصله‌گرفتن از تحریفات دوره‌های متأخر، خود را در میان گزارش های متعدد و متعارض، رها شده و سرگردان می‌یابد و رأی مشخصی از سوی محدث قمی دریافت نمی‌کند. پرونده مقاله

غَطَفان مجموعه‌ای از قبایل عدنانی- قَیسی تأثیرگذار در نجد شمالی بودند که قبایلی چون عَبْس، ذُبیان و به¬ویژه زیرمجموعه معروف آن به نام فَزارَة، مُرَّه و اَشجَع از آن منشعب شده بودند. گسترش و بقای حکومت اموی، تا حد زیادی به توان قبایل عرب متکی بود. این مقاله درصدد است دریابد مناسبات قبایل غطفانی با حاکمان اموی چگونه پیش رفت و در پایان آنان را در چه موقعیتی قرار داد. در این مقاله پس از گردآوری و بازشناسی شخصیت‌ها، خانواده‌ها و قبایل غطفانی، تعامل متقابل آنان با حکومت اموی مورد بررسی قرار گرفته و آشکار شده‌است. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که قبایل غطفانی به‌ویژه عَبْس و فَزارَه تکیه‌گاه بسیار مهمی برای امویان بودند و امویان علاوه بر پیوند خویشاوندی با آنان، در عرصه دیوانی و لشکری، مناصب حساسی در مناطق مرزی و شورش‌خیز را به غطفانیان سپردند و باتکیه‌بر آنان توانستند بر شورش‌های داخلی و بحران‌های خارجی فائق آیند.

پرونده مقاله