جغرافیا و مطالعات محیطی
,
شماره4,سال
10
,
پاییز
1400
توسعه اقتصادی به عنوان یکی از ارکان اصلی برای توسعه یافتگی در کشورهای در حال توسعه یافته، باید با عزمی راسخ، دنبال شود. مؤلفههای زیادی درون سرزمین کشورها برای رسیدن به توسعه اقتصادی در نظر گرفته می شوند که یکی از این مؤلفه ها، ایجاد برخی از بنادر و شهرها، به عنوان منط چکیده کامل
توسعه اقتصادی به عنوان یکی از ارکان اصلی برای توسعه یافتگی در کشورهای در حال توسعه یافته، باید با عزمی راسخ، دنبال شود. مؤلفههای زیادی درون سرزمین کشورها برای رسیدن به توسعه اقتصادی در نظر گرفته می شوند که یکی از این مؤلفه ها، ایجاد برخی از بنادر و شهرها، به عنوان منطقه آزاد است تا از این طریق بتوان، تجارت پر سود را برای کشور، منطقه مرزی و استان مورد نظر، و به طورکلی در سطح ملی و منطقه ای و حتی برخی مناطق آزاد را در سطح جهان، در راستای توسعه اقتصادی قرار داد. با وجود اینکه هفت منطقه آزاد در ایران وجود دارد، ولی کماکان سطح توسعه اقتصادی داخل کشور همچنان نامناسب است. منطقه آزاد ارس به عنوان یکی از این مناطق است که در شمال غربی کشور به عنوان پل ارتباطی با منطقه قفقاز و اروپای شرقی، می تواند نقش مهمی را برای توسعه روابط اقتصادی ایفاء کند. هدف این مقاله تحلیل تأثیر منطقه آزاد ارس بر توسعه اقتصادی کشور می باشد. برای دستیابی به این هدف، مقاله با روش پژوهشی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و سایتهای اینترنتی انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهند که منطقه آزاد ارس در مقیاس محلی و ملی، نسبت به مقیاس منطقه ای، بهتر توانسته است بر توسعه اقتصادی ایران تأثیرگذار باشد.
پرونده مقاله
منطقه آزاد ارس به دلیل موقعیت و اهمیت ویژهای که از جنبههای گوناگون از جمله محیط طبیعی، زیست محیطی، جمعیتی، آموزش عالی، ارزش افزوده بخشهای مختلف، سرمایهگذاری و گمرکی برخوردار بوده و با توجه به این ظرفیتها به نوعی سر آذربایجان و قلب تپنده آن به حساب میآید. هدف از ا چکیده کامل
منطقه آزاد ارس به دلیل موقعیت و اهمیت ویژهای که از جنبههای گوناگون از جمله محیط طبیعی، زیست محیطی، جمعیتی، آموزش عالی، ارزش افزوده بخشهای مختلف، سرمایهگذاری و گمرکی برخوردار بوده و با توجه به این ظرفیتها به نوعی سر آذربایجان و قلب تپنده آن به حساب میآید. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی ژئواکونومیکی قفقاز جنوبی از دیدگاه گردشگری منطقه آزاد ارس با استفاده از مدل SWOT میباشد که از نظر روش این تحقیق، توصیفی-پیمایشی با ماهیت کاربردی و از لحاظ زمانی مقطعی میباشد؛ جامعه آماری شامل کارشناسان و متخصصان حوزه گردشگری و جغرافیای سیاسی مرتبط با مسایل منطقه آزاد ارس و قفقاز جنوبی می باشند که تعداد 50 نفر به شیوه هدفمند انتخاب شدند؛ تجزیه وتحلیل با استفاده از روش SWOT طی سال 1400 انجام شد و نتایج نشان داد از نقاط ضعف مورد مطالعه روابط سرد سیاسی ایران با آذربایجان در منطقه میباشد؛ نتایج فرصتها نشان داد که مهمترین مزیت ژئواکونومیک منطقه قفقاز جنوبی نقش ارتباطی آن بین ایران و کشورهای مختلف اروپایی است و در واقع یکی از پلهای ارتباطی و ترانزیتی ایران و اروپاست. همچنین احتمال برقراری راه ارتباطی دریاهای شرقی و غربی مهمترین عامل تهدید و مهمترین فرصت پیش رو نقش ارتباطی آن بین ایران و کشورهای مختلف اروپایی است و در واقع یکی از پلهای ارتباطی و ترانزیتی ایران و اروپاست.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
,
شماره5,سال
10
,
زمستان
1399
امروزه، امنیت یکی از ارکان اصلی توسعه محسوب میشود و همان گونه که وضعیت بسیاری از کشورهای ناامن مثل افغانستان و عراق نشان میدهد، بدون برقراری امنیت، توسعه امکانپذیر نیست. این دو از رابطه مستقیمی برخوردار بوده و با فروکش کردن سطح امنیت، سطح توسعه نیز تقلیل چکیده کامل
امروزه، امنیت یکی از ارکان اصلی توسعه محسوب میشود و همان گونه که وضعیت بسیاری از کشورهای ناامن مثل افغانستان و عراق نشان میدهد، بدون برقراری امنیت، توسعه امکانپذیر نیست. این دو از رابطه مستقیمی برخوردار بوده و با فروکش کردن سطح امنیت، سطح توسعه نیز تقلیل مییابد. شواهد نشان میدهد که سطوح امنیت متفاوت در فضاهای جغرافیایی کشورها، سطوح متفاوتی از توسعه را به دنبال خواهد داشت. کشور ایران از جمله کشورهایی است که چه از منظر توسعه و چه از منظر امنیت از گوناگونی فراوانی برخودار است و واحدهای کلان آن تحت عنوان استان با همدیگر تفاوتهای فراوانی دارند. لذا، سطح توسعه هر استان میتواند با سطح امنیت آن رابطه خاصی داشته باشد. بر همین اساس تحقیق حاضر بر آن است تا با بررسی وضعیت توسعه یافتگی و امنیت در سطح استانهای کشور ارتباط و همبستگی این دو مؤلفه را بسنجد. برای انجام این پژوهش، دادهها به صورت اسنادی گردآوری شده و با استفاده از مجموعاً 32 شاخص برای سنجش توسعه یافتگی و 15 شاخص برای امنیت استانها در قالب مدل ویکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. نتایج نشان میدهد که همبستگی بین متغیرها مثبت و مستقیم میباشد و نقشه توسعه یافتگی استانهای کشور با نقشه میزان جرمخیزی آن تا حد بسیار بالایی همخوانی و مطابقت دارد و این مطابقت و همبستگی در میان متغیرهای مورد بررسی به ترتیب بین میزان امنیت و سطح توسعه اقتصادی- صنعتی و خدمات عمومی و زیربنایی با مقادیر 0.655 و 0.588 میباشد که نشان دهنده اهمیت این دو بخش در ارتقای سلامت و امنیت جامعه میباشد.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
,
شماره1,سال
11
,
بهار
1400
منطقه آزاد ارس به عنوان یکی از مناطق هفتگانه آزاد تجاری- صنعتی در شمال کشور است که میتواند نقش پراهمیتی در توسعه در سطوح ملی و محلی به ویژه برای شهرهای شمال و شمال غربی کشور داشته باشد. این منطقه آزاد با منطقه قفقاز جنوبی که دارای موقعیت ژئواکونومیکی میباشد، ه چکیده کامل
منطقه آزاد ارس به عنوان یکی از مناطق هفتگانه آزاد تجاری- صنعتی در شمال کشور است که میتواند نقش پراهمیتی در توسعه در سطوح ملی و محلی به ویژه برای شهرهای شمال و شمال غربی کشور داشته باشد. این منطقه آزاد با منطقه قفقاز جنوبی که دارای موقعیت ژئواکونومیکی میباشد، همجوار است؛ از این رو، میتواند با استفاده از این موقعیت، بهره فراوان را ببرد. همین مسأله باعث شده است تا به بررسی این موضوع در این پژوهش پرداخته شود. این مقاله به روش کیفی و ماهیت روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تحلیل تأثیرپذیری توسعه منطقهای منطقه آزاد ارس از موقعیت ژئواکونومیکی منطقه قفقاز جنوبی با روش گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانهای و سایتهای اینترنتی به این مسأله پرداخته است. پرسش اصلی در این مقاله این است که آیا منطقه آزاد ارس از موقعیت ژئواکونومیکی منطقه قفقاز جنوبی تأثیرپذیر است؟ و در جواب به پرسش، این انگاره مطرح میشود که منطقه آزاد ارس از موقعیت ژئواکونومیکی منطقه قفقاز جنوبی تأثیرپذیر میباشد. نتایج تحقیق نشان میدهند که منطقه آزاد ارس متأثر از تحولاتی است که بر موقعیت ژئواکونومیکی منطقه قفقاز جنوبی تأثیر میگذارند. با توجه به نقش ژئواکونومیکی که منطقه قفقاز جنوبی دارد، تحولات این منطقه بر منطقه آزاد ارس قابل اغماض نیست و به دلیل تأثیرگذاری و تأثیرپذیری حوزه/حوضههای جغرافیایی بر یکدیگر، لاجرم منطقه آزاد ارس هم از تحولات این منطقه تأثیر میپذیرد.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
,
شماره4,سال
3
,
پاییز
1392
در بین ابعاد چندگانه توسعه پایدار، بعد اجتماعی یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود. در این بین پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد توسعه پایدار بیشتر با ابعاد کیفی زندگی انسانی همگام است و بر مفاهیمی چون آیندهنگری، عدالت محوری، مشارکت، توانمندساز چکیده کامل
در بین ابعاد چندگانه توسعه پایدار، بعد اجتماعی یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود. در این بین پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد توسعه پایدار بیشتر با ابعاد کیفی زندگی انسانی همگام است و بر مفاهیمی چون آیندهنگری، عدالت محوری، مشارکت، توانمندسازی، دسترسی برابر، ارتقاء هویت فرهنگی و ثبات نهادی تأکید دارد. هدف از این پژوهش سنجش و اولویتبندی مقدار پایداری اجتماعی در محدوده روستاهای دهستان خاوه شمالی از توابع بخش مرکزی شهرستان دلفان استان لرستان است. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی است؛ بدینمنظور از مدل تصمیمگیری چند معیارهی ویکور (VIKOR) و شیوههای تحلیلی مربوطه جهت رتبهبندی 10 روستای مورد مطالعه استفاده شد. سرانجام در این مدل مقدار Q بیانگر رتبه نهایی هر روستا از مجموع 11 شاخص مورد مطالعه است. این مقدار بین عدد صفر تا یک تعیین میگردد و هرچه به عدد صفر نزدیکتر باشد نشان دهنده مطلوبیت پایداری اجتماعی و هر چه به عدد یک نزدیکتر نشانگر ضعف پایداری اجتماعی است. در این راستا حجم نمونه با استفاده از روش نمونهگیری کوکران برابر با 150 خانوار روستایی تعیین گردید. بر پایه یافتههای پژوهش، شاخصهای یازدهگانه پایداری اجتماعی در چارچوب مدل ویکور نشان میدهند که روستاهای کفراج، سراب غضنفر و ایرانشاهی بالاترین و روستای سرخانجوب سفلی، نورمحمد زمانه و عزیزآباد پایینترین مقدار پایداری اجتماعی را در بین روستاهای نمونه دارند. همچنین میانگین Q در 10 روستای مورد مطالعه برابر با 0.520 بدست آمد که نشان میدهد در مجموع پایداری اجتماعی در دهستان خاوه شمالی پایینتر از حد متوسط است. لذا در راستای بهبود سطح پایداری اجتماعی در دهستان خاوه شمالی میبایست اقداماتی چون توزیع عادلانه امکانات و فرصتها؛ ارایه خدمات اجتماعی مناسب و کافی برای همه افراد جامعه، بویژه در بخشهای آموزش و سلامت؛ رفع تبعیضهای اجتماعی و جنسیتی؛ ارتقاء مسوولیت پذیری سیاسی و مشارکت اجتماعی را در کانون برنامهریزی توسعه اجتماعی قرار داد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد