شوری خاک یکی از چالش‌های مهم کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه‌‌خشک است. تجمع نمک‌ها در ناحیه‌ رشد ریشه بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک ‌از جمله فشار اسمزی، نفوذپذیری و هدایت هیدرولیکی تأثیر گذاشته و در نتیجه آن رشد و نمو بیش‌تر گیاهان زراعی و باغی یا مختل می‌شود و یا به‌طور کامل متوقف می‌گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی کاربرد مدل‌های ‌شوری‌زدایی به‌منظور ارائه برنامه تناوب زراعی اصلاح و بهسازی خاک‌های شور و سدیمی است. بدین منظور آزمایشی با دو تیمار و سه تکرار در اراضی به مساحت ٤٥٠٠٠ هکتار واقع در استان خوزستان که کلاس شوری و سدیمی بودن آن در کلاس S4A3 قرار داشت انجام شد. در تیمار نخست از هیچ‌گونه ماده اصلاح کننده استفاده نگردید و فقط با کاربرد یک متر عمق آب آبشویی در چهار تناوب 25/0 متری اجرا شد. لیکن در تیمار دوم، گچ با درجه خلوص 78% به اندازه ده تن در هکتار استفاده و سپس عملیات آبشویی به روش غرقاب متناوب و یک متر عمق آب آبشویی انجام گردید. نمونه‌های خاک پیش، حین و پس از کاربرد هر تناوب آبیاری از اعماق25-0، 50-25، 75-50، 100-75، 125-100، 150-125 سانتی‌متری برداشت و تجزیه‌های فیزیکی و شیمیایی مورد نظر بر روی آن‌ها اعمال شد. نتایج نشان داد که از میان مدل‌های مورد بررسی، مدل لگاریتمی از کارآیی بهتری برای تخمین مقدار آب مورد نیاز برای اصلاح خاک‌های شور و سدیمی برخوردار است. بر اساس مدل به‌دست آمده، مقدار خالص آب لازم برای کاهش مقدار شوری اولیه خاک محاسبه و در نهایت برای بهسازی خاک‌های شور و سدیمی، برنامه تناوب زراعی اصلاحی اراضی در دو گزینه ارائه گردید. گزینه نخست با آبشویی مقدماتی و کشت جو در استمرار آبشویی در اولویت بود و گزینه دوم با آبشویی مقدماتی و کشت یونجه در استمرار آبشویی در اولویت‌ بعدی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که گنجاندن یک برنامه‌ی تناوب زراعی به همراه آب آبشویی، ضمن آبشویی مؤثر نمک‌های محلول از نیمرخ خاک، موجب صرفه‌جویی قابل‌توجه در میزان آب مصرفی می‌گردد. پرونده مقاله

آلودگی خاک با فلزات سنگین یکی از چالش های مهم در ارتباط با حفاظت منابع آب و خاک است. کادمیم یکی از مهم ترین آلاینده های زیست محیطی است که با توجه به تحرک خیلی زیاد در چرخه خاک- گیاه- انسان و اثرات نامطلوبی که بر انسان و حیوان دارد، پالایش آن از خاک های آلوده بسیار ضروری است. یکی از راه های آلودگی زدایی خاک گیاه پالایی است که در آن از گیاهان بیش اندوز برای جذب آلاینده ها از خاک های آلوده استفاده می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی امکان آلودگی زدایی کادمیم از خاک با استفاده از گیاه شاهی بود. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار شامل شاهد، 3، 5، 10، 25 و 50 میلی گرم کادمیم در هر کیلوگرم خاک و 4 تکرار در گلخانه اجرا گردید. پس از طی دوره رشد، گیاهان از خاک برداشت و غلظت کادمیم تجمع یافته در اندام های هوایی و ریشه گیاه و همچنین خاک تیمارهای مختلف اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در تمام تیمارها با افزایش غلظت کادمیم در خاک، مقدار جذب کادمیم در ریشه افزایش می یابد. با افزایش غلظت کادمیم در خاک، غلظت کادمیم در اندام هوایی 3/19 و در ریشه حدود 34 برابر شد. این نتایج نشان دهنده توانایی زیاد ریشه و اندام هوایی شاهی برای جذب کادمیم از خاک های آلوده است. مجموع میانگین مقادیر کادمیم جذب شده در ریشه 18/65 و در اندام هوایی 86/60 میلی گرم بر کیلوگرم بود. همچنین، با افزایش غلظت کادمیم، زمان لازم برای پالایش گیاهی نیز افزایش یافته و کمترین زمان لازم مربوط به پالایش غلظت 3 میلی گرم بر کیلوگرم بود. بنابراین با توجه به اینکه شاهی گیاهی با دوره رشد نسبتاً کوتاه و عملکرد بالا می باشد، می توان از این گیاه به عنوان گیاهی بیش اندوز برای پالایش خاک های آلوده به کادمیم استفاده کرد. پرونده مقاله

بهسازی خا ک های شور از دیدگاه حفاظت بهینه منابع خاک و آب اهمیت فراوانی دارد. در خاک های شور، عملکرد گیاه مستقیماً از مقدار املاح محلول در نیمرخ خاک و موقعیت سطح ایستابی شور متاثر می شود. نخستین گام برای بهسازی این خاک ها، کاهش شوری خاک تا حد بهینه از راه آبشویی املاح و جلوگیری از ماندابی شدن آنها است. بهسازی خاک های شور به کیفیت آب کاربردی، مقدار آب کاربردی و وضعیت زهکشی خاک بستگی دارد. هدف از این پژوهش، ارائه مدلی تجربی برای شوری زدایی خاک های شور به گونه ای بود که تنها با تغییر برخی پارامترهای محیطی و محلی بتوان آب اصلاحی مورد نیاز و حد نهایی شوری را برآورد کرد. بدین منظور، منطقه ای به مساحت 3216 هکتار در استان خوزستان با کلاس شوری و سدیمی S4A3 انتخاب شد. آزمون های صحرایی مورد نیاز با استفاده از استوانه های دوگانه و با آرایشی دایره ای، با دو تیمار و دو تکرار اجرا گردید. در تیمار نخست از هیچگونه ماده اصلاحی استفاده نشد و تنها با کاربرد ١٠٠ سانتی متر آب آبشویی در چهار تناوب 25 سانتی متری اجرا شد. لیکن در تکرار دوم، پنج تن در هکتار اسید سولفوریک به کار رفت و ادامه آبشویی با استفاده از آب آبیاری انجام شد. نمونه های خاک پیش، حین و پس از کاربرد هر تناوب آبیاری از اعماق ٠-٢٥، ٢٥-٥٠، ٥٠-٧٥، ٧٥-١٠٠، ١٠٠-١٢٥ و ١٢٥-١٥٠ سانتی متری برداشت و تجزیه های فیزیکی و شیمیایی مورد نیاز بر روی آنها انجام شد. پس از دستیابی به نتایج حاصل از آزمایشات، نسبت به برازش مدل های تجربی- ریاضی اقدام شد. نتایج نشان داد که از میان مدل های مورد بررسی، مدل لگاریتمی در مقایسه با دیگر مدل ها از کارآیی بهتری برای تخمین مقدار آب لازم برای بهسازی خاک های شور برخوردار است. در نهایت، مدل پیشنهادی با میانگین وزنی آب مورد نیاز آبشویی ٣٨ سانتی متر که کمترین مقدار نسبت به سایر مدل ها است به عنوان مدل برتر انتخاب گردید. این مدل از نظر صرفه جویی در مصرف آب مورد نیاز آبشویی در رتبه نخست قرار گرفت. پرونده مقاله