تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده
,
شماره39,سال
14
,
بهار-تابستان
1402
بیان صحیح و دقیق انتقال آلایندهها در محیط متخلخل از اهمیت بالایی برای ارزیابی و اصلاح آنها در خاک و آبخوانها برخوردار است. جنبه مهم در انتقال املاح و آلایندهها، استفاده از مدلهای مناسب برای توصیف رفتار انتقال آنها است. در این مطالعه غلظت فلز سنگین کادمیوم در ستون خا چکیده کامل
بیان صحیح و دقیق انتقال آلایندهها در محیط متخلخل از اهمیت بالایی برای ارزیابی و اصلاح آنها در خاک و آبخوانها برخوردار است. جنبه مهم در انتقال املاح و آلایندهها، استفاده از مدلهای مناسب برای توصیف رفتار انتقال آنها است. در این مطالعه غلظت فلز سنگین کادمیوم در ستون خاک لومی دستنخورده با استفاده از آزمایش جانشینی اختلاطپذیر اندازه گیری شد. این آزمایش در سه غلظت اولیه (50 ، 100 و 150 میلی گرم بر لیتر) تکرار شد. سپس انتقال فلز Cd توسط مدل کسری انتقال-پخش (FADE) شبیهسازی شد. منحنیهای رخنه حاصل از شبیهسازی مدل مذکور و نتایج آزمایش های برازش داده شده و تاثیر غلظت بر عملکرد آن بررسی گردید. پارامترهای درجه کسری (α)، ضریب پخش (D) و فاکتور تاخیر (R) در هر سه غلظت اولیه با استفاده از روش مسئله معکوس برآورد و مقایسه شد. نتایج نشان داد مدل FADE انتقال فلز کادمیوم را با 0/98=RMSE و 0/05=r2 به خوبی شبیهسازی میکند. مقایسه منحنیهای رخنه برازش داده شده توسط مدل FADE و دادههای آزمایشگاهی نیز موید این موضوع است. همچنین مقدار α در هر سه غلظت اولیه تقریبا با هم برابر و مساوی 1/7 میباشد که نشاندهنده انتقال نامتعارف Cd است. به نظر میرسد عدم اثرگذاری C0 بر پارامتر درجه کسری که پارامتر اصلی مدل FADE است، باعث شده عملکرد مدل مذکور با تغییرات غلظت اولیه روند خاصی نداشته و قابل چشمپوشی باشد. با افزایش غلظت اولیه، فرآیند پخشیدگی در انتقال فلز کادمیوم افزایش یافته و روند آن غیرخطی و غیرقابل پیشبینی می شود و رابطه فاکتور تاخیر با غلظت اولیه معکوس می باشد.
پرونده مقاله
علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
شماره7,سال
22
,
پاییز
1399
زمینه و هدف: طرحهای توسعه منابع آب دارای اثرات زیستمحیطی متعددی میباشد که تغییر رژیم طبیعی رودخانه و کاهش جریان سطحی پاییندست از مهمترین آن است. برآورد جریان زیستمحیطی مورد نیاز برای سلامت رودخانهها و اکوسیستمهای آبی پاییندست از اهمیت ویژهای برخوردار است. راه چکیده کامل
زمینه و هدف: طرحهای توسعه منابع آب دارای اثرات زیستمحیطی متعددی میباشد که تغییر رژیم طبیعی رودخانه و کاهش جریان سطحی پاییندست از مهمترین آن است. برآورد جریان زیستمحیطی مورد نیاز برای سلامت رودخانهها و اکوسیستمهای آبی پاییندست از اهمیت ویژهای برخوردار است. راهکار پایدار، تجدیدنظر در تخصیص آب برای مصارف مختلف و افزایش سهم جریان زیستمحیطی از 10%کنونی به 20 تا 40% آورد سالیانه رودخانهها است. هدف این پژوهش، ارزیابی توزیع ماهیانه جریان زیستمحیطی یک رودخانه شاخص با جریان دائمی (رودخانه الندچای) از روشهای موجود هیدرواکولوژیکی بوده است.روش بررسی: در این مقاله، از هفت روش هیدرواکولوژیکی: 1- Tennant؛ 2- Tessman 3- شاخصهای تداوم جریان FDC 4- Smakhtin 5- FDC shifting 6- DRM و 7- روش کیفیت آب موسوم به رابطه Q) استفاده شده است. نتایج برآورد جریان زیستمحیطی رودخانه الندچای در سال 97 از روشهای مختلف محاسبه گردید.یافتهها: بر اساس این مقاله، حقابه زیستمحیطی رودخانه الند چای در روش FDC shiftingو با پذیرش شرایط رودخانه در حداقل وضعیت اکولوژیکی قابلقبول (کلاس مدیریت زیستمحیطی C)، در ایستگاه هیدرومتری بدلان، شدت جریان متوسط سالیانه معادل 56/1 مترمکعب بر ثانیه برآورد گردید که از نظر مقدار دبی حقابه زیستمحیطی از تمام روشهای هفت گانه محاسبه شده بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده و روش Tennant هم در ایستگاه نامبرده 39/0 محاسبه گردید. بقیه روشها بین دو روش یادشده قرار گرفته است.بحث و نتیجهگیری: نتایج مقاله حاضر دقت روش FDC shifting را با کلاس زیستمحیطی C که در ایستگاه مورد مطالعه برابر با 56/1 مترمکعب در ثانیه است، بهعنوان کلاس مدیریت زیستی برای رودخانه الندچای نشان میدهد. این نتایج نشان میدهد که روشهای سریع محاسبه جریان زیستمحیطی بکار رفته در ایران، عمدتاً بدون در نظر گرفتن شرایط زیستمحیطی ایران بکار برده میشود. این امر دقت نتایج حاصل را بشدت کاهش داده وگاه حتی نتایج معکوسی را حاصل میکند.
پرونده مقاله
زمین شناسی محیط زیست
,
شماره2,سال
5
,
تابستان
1390
امروزه توانایی گیاهان آبزی به عنوان ابزاری سازگار با محیط زیست جهت پالایش خاک و تصفیه فاضلاب های مختلف در جهان توجه زیادی را به خود جلب نموده است.در این تحقیق امکان جذب فلز سنگین آرسنیک از خاک و تصفیه پساب صنعتی آلوده به این فلز ،توسط 4 گونه گیاه آبزیAlisma plantgoSci چکیده کامل
امروزه توانایی گیاهان آبزی به عنوان ابزاری سازگار با محیط زیست جهت پالایش خاک و تصفیه فاضلاب های مختلف در جهان توجه زیادی را به خود جلب نموده است.در این تحقیق امکان جذب فلز سنگین آرسنیک از خاک و تصفیه پساب صنعتی آلوده به این فلز ،توسط 4 گونه گیاه آبزیAlisma plantgoScirpus bulrush*Typha latifolia*Phragmites australis مورد مطالعه قرار گرفته است.به همین منظور ابتدا اطز طریق آزمایش های گلدانی و آلوده کردن خاک در سه سطح مختلف آرسنیک و در سه تکرار در دوره زمانی 60 روزه در فالب طرحی کاملا تصادفی دو گونه گیاهیScirpussp.Phragmitessp با میزان جذب به ترتیب 119.55 و 65.25 میلی گرم در کیلو گرم ماده خشک در انتهای دوره رشد گیاهان،بالاترین انباشت آرسنیک را در اندامهای زیر زمینی نشان دادند.میزان انباشت در اندامهای زیر زمینی نیز اختلاف معنی داری را با میزان انباشت در اندامهای هوایی نشان داد.سپس دو گونه انتخاب شده در این مرحله در حوضچه های مصنوعی که با ابعاد 5 متر طول،0.5متر عرض و 0.4 متر ارتفاع احداث و کف انها ایزوله و در انتهای آنها لوله زهکش قرار داده شده بود کشت گردید.یک حوضچه نیز به عنوان شاهد(بدون گیاه)در نظر گرفته و آزمایش های به منظور تاثیر نوع سامانه و زمان ماند (5 زمان ماند 1،3،7،10 و 14 روزه)بر راندمان حذف آرسنیک در سطح آلایندگی 100 میلی گرم در کیلو گرم خاک و در سه تکرار انجام گرفت.نتایج این بخش نشان داد که تاثیر نوع سامانه و زمان ماند بر راندمان حذف آن از حوضچه های مصنوعی معنی دار و اثر متقابل این دو عامل غیر معنی دار گردید.
پرونده مقاله
زمین شناسی محیط زیست
,
شماره2,سال
9
,
تابستان
1394
در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب رودخانه ها و عوامل مؤثر بر آنها، ضروری است. حوزةآبخیز مارون درچند دهة اخیر دستخوش تغییرات کاربری اراضی گسترد ه ای شده است . خشکسالی و استفاده نادرست از اراضی مهم ترین عوامل کاهش حجم و کی چکیده کامل
در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب رودخانه ها و عوامل مؤثر بر آنها، ضروری است. حوزةآبخیز مارون درچند دهة اخیر دستخوش تغییرات کاربری اراضی گسترد ه ای شده است . خشکسالی و استفاده نادرست از اراضی مهم ترین عوامل کاهش حجم و کیفیت منابع آب حوضه بوده اند. در این تحقیق ابتدا تغییر سطح کاربری ها ی موجود در حوضة آبخیز مارون در طی چهار دوره ده ساله از سال 1980 تا سال 2010 با استفاده ازسنجنده های TM و ETMماهواره ی لندست مشخص و سپس تغییرات کیفیت آب رودخانه را در همین بازه زمانی , و حتی بیشتر به فاصله سالهای ۱۳47 و ۱۳94 طی دور ه 47 ساله مورد مطالعه قرار گرفت. تغییرات کاربری اراضی منطقه که در جهت افزایش مناطق مسکونی بوده و افزایش زمین های کشاورزی در کنار خشکسالی های به وقوع پیوسته در طی 47 سال اخیر بر کاهش کیفیت آب حوزه آبخیز مارون در ایستگاه خروجی ایدنک تأثیرگذار بوده است. اما با توجه به تغییرات شدید کاربری رخ داده ، افزایش سطح اراضی مسکونی و کشاورزی مشخصه اصلی در کاهش کیفیت آب رودخانه مارون است .
پرونده مقاله
مدیریتصحیححوضه هایآبخیزکشوریکیازمهم ترینروش هایاستفادهبهینهازمنابعآبو خاکمی باشدبرایاینکارنیازبهاطلاعاتجامعازروش هایمتفاوتمدیریتیواجراییاست. چند دهه اخیر برآورد درست و به موقع از وضعیت کمی و کیفی رواناب یکی از دغدغه های مدیریت های کلان کشور به حساب می آید. این پروژه مدل چکیده کامل
مدیریتصحیححوضه هایآبخیزکشوریکیازمهم ترینروش هایاستفادهبهینهازمنابعآبو خاکمی باشدبرایاینکارنیازبهاطلاعاتجامعازروش هایمتفاوتمدیریتیواجراییاست. چند دهه اخیر برآورد درست و به موقع از وضعیت کمی و کیفی رواناب یکی از دغدغه های مدیریت های کلان کشور به حساب می آید. این پروژه مدل سازی و ارزیابی و کارآیی مدل SWAT در شبیه سازی رواناب ماهانه ،تحلیل حساسیت ، بهینه سازی پارامترهای حساس ، بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی در طی چهار دهه اخیر برکمیت و کیفیت رودخانه مارون در ایستگاه خروجی حوزه ی آبخیز مارون (ایدنک) در استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد. برای این مقصود از مدل نیمه توزیعی SWAT و برنامه یSUFI2و در قالب بسته نرم افزاری SWAT CUPبرای تحلیل حساسیت ، واسنجی، صحت سنجی و آنالیز عدم قطعیت بهره گرفته شد. دراینتحقیقابتدانقشهتغییرسطحکاربری ها ی اراضیموجود و همچنین نقشه خاک و پوشش گیاهیدرحوضةآبخیز ماروندر طی چهار دوره ده ساله از سال 1980 تا سال 2010 با استفاده ازسنجنده هایTM وETMماهواره ی لندست مشخص شد. آمار مشاهداتی ایستگاه هیدرومتری ایدنک بعنوان ایستگاه مبنا در طی سالهای 1970 تا 2010 طی چهار دوره ده ساله مورد استفاده قرار گرفت.مقایسه اثر گزینه های مدیریتی کاربری اراضی بر مؤلفه های مختلف چرخه هیدرولوژیکی و همچنین مقادیر مختلف رواناب نشان می دهد طی چهار دهه اخیر سناریوی بدبینانه اتفاق افتاده با ادامه روند تخریبی در کاربری اراضی به سمت حالت قهقرایی مقادیر مختلف رواناب افزایش و نفوذپذیری و آب گذری به آبخوان های سطحی و عمیق، کاهش می یابد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد