هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل مدل ساختاری تفسیری کارایی هزینه‌‌های تولید در شرکت‌ ایران‌خودرو می‌باشد. روش: روش مورد نظر، کیفی- کمی بوده که در بخش کیفی با انجام مصاحبه با خبرگان تعداد 17 متغیر استخراج و مدل ساختاری تفسیری کارایی هزینه‌‌های تولید طراحی و سپس با تعیین سطوح مدل پژوهش با استفاده از روش میانگین T تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن به تجزیه و تحلیل و رتبه‌بندی فرضیه‌های پژوهش پرداخته شده است. یافته‎ها: یافته‌های پژوهش یک مدل 5 سطحی است که باتوجه به 4 فرضیه بدست آمده از سطوح مدل پژوهش مشخص گردید هر سطح بر سطح قبل از خود تأثیر دارد و تأثیر کاهش بهای تمام شده در خطوط تولید بر روی عملکرد مالی بیشتر از بقیه موارد می‌باشد. نتیجه‎گیری: باتوجه به خروجی مدل این پژوهش بر‌اساس سطوح تعیین شده مشخص گردید که در مدل بدست آمده تغییرات تکنولوژی(سطح 5) تأثیرگذارترین و سودآوری، درآمد ناخالص تولید و شاخص پایه کارایی هزینه تولید(سطح 1) تأثیرپذیرترین متغیرها بر کارایی هزینه‌‌های تولید می‌باشند که نشان می‌دهد، برای افزایش کارایی هزینه‌‌های تولید در شرکت ایران‌خودرو باید به دنبال بهبود و تغییرات تکنولوژی باشیم تا با افزایش کارایی هزینه‌‌های تولید، درآمد ناخالص تولید و سودآوری شرکت افزایش یابد. همچنین با توجه به تجزیه و تحلیل و رتبه‌بندی فرضیه‌ها، ابتدا بایستی کاهش بهای تمام شده در خطوط تولید مدنظر قرارگیرد که بر روی عملکرد مالی تأثیرگذار می‌باشد. مدل بدست آمده باعث شناخت دقیق‌تر متغیرهای موثر بر کارایی هزینه در صنعت خودروسازی خواهد شد که مدیران این صنعت جهت کارایی هزینه‌‌ها و سودآوری بیشتر بایستی مدل حاضر و متغیرهای آن‌را مدنظر داشته باشند. پرونده مقاله