زمینه و هدف: تحقیق حاضر باهدف بررسی امکان به کارگیری سرخس ها به عنوان معرف زیستی شرایط رویش گاه و تعیین مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک مؤثر بر دامنه پراکنش عناصر رویشی در جنگل آموزشی پژوهشی دانشگاه تهران در منطقه نوشهر انجام پذیرفت. روش بررسی: برای این منظور از روش نمونه برداری انتخابی برای تعیین محل قطعات نمونه استفاه شد و در مجموع 55 قطعه نمونه از منطقه مورد بررسی برداشت گردید. به منظور برداشت فلورستیک، در اشکوب علفی، قطعات نمونه مربعی شکل به مساحت 100 متر مربع تعیین و پوشش علفی با استفاده از جداول تغییر یافته براون بلانکه ثبت گردید. در مرکز و هم چنین چهار گوشه قطعات نمونه، از عمق 20-0 سانتی متری افق سطحی خاک، نمونه های خاک برداشت شد و مهم ترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (رطوبت اشباع، اسیدیته، بافت خاک، آهک، فسفر قابل جذب، درصد ازت کل، پتاسیم تبادلی، درصد ماده آلی) و عوامل فیزیوگرافی( ارتفاع، شیب و جهت) مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پوشش گیاهی و تعیین ارتباط بین پوشش رستنی(علفی) و متغیر های محیطی از آنالیزهای مختلف (آنالیز خوشه ای،آنالیز تطبیقی قوس گیری شده[1] و آنالیز تطبیقی متعارفی[2]) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که از بین عوامل مختلف فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا)، عامل شیب از مهم ترین عوامل فیزیوگرافی در استقرار گونه هایی نظیرPhylitis scolopendrium وPolystichum aculeatum و در صورت عدم حضور دو گونه Peteridum aquilinum ، Pteris cretica عامل جهت مهم ترین عامل در استقرار گونه Asplenium adiantum مطرح می باشد. بحث و نتیجه گیری: گونه های Athyrum filix- femina، Phylitis scolopendrium و Polystichum aculeatum در مناطقی که مقادیر متغیرهای اسیدیته، ماده آلی و درصد شیب، زیاد باشد مشاهده می شوند. به عبارت دیگر استقرار گونه های سرخس ماده، زنگی دارو و سرخس خاردار، تحت تأثیر سه عامل محیطی اسیدیته، ماده آلی و درصد شیب می باشند. هم چنین گونه Belechnum Spicant در مناطقی که از نظر بافت خاک سبک (شنی) باشند و گونه های Asplenium adiantum-nigrum و Polystichum aculeatum در خاک هایی با بافت سنگین (رسی) دیده می شوند 5- DCA 6- CCA پرونده مقاله

شنبلیله (Trigonella L.)، یکی از جنس‌های زراعی و مرتعی تیره بقولات (Fabaceae) مشتمل بر گونه هایی با برگ های مرکب سه برگچه‌ای است. بخشه Bucerates، بزرگترین بخشه و با حضور ۱۰ گونه در ایران می‌باشد. باتوجه به شباهت‌های مشاهده شده در صفات ریخت شناسی جام گل دراین بخشه با جنس Medicago، مطالعه فنتیکی ۱۲ گونه از جنسTrigonella، ۶ گونه از جنس Medicago، ۱ گونه از جنس Melilotus، و ۱ گونه از جنس Trifolium، انجام گرفت. تاکسونومی عددی با استفاده از ۶۰ صفت ریخت شناسی در۲۰ گونه مذکور انجام گرفت. تجزیه خوشه‌ای به روش Average linkage، دو گروه اصلی را مشخص نمود. گونه Melilotus officinalis و گونه Trifolium scabrumهرکدام در شاخه‌های مجزا از سایرگونه‌ها قرار گرفتند. گونه های بخشه Bucerates یک گروه مجزا از سایرگونه‌های جنسTrigonellaرا تشکیلدادند و براساس مشابهت در صفات ریخت شناسی جام گل و وجود مکانیسم گرده افشانی در مجاورتجنسMedicagoقرار گرفتند که احتمال انتقال گونه‌های این بخشه را در جنس Medicago قوت می‌بخشد. کرکداری کاسه گل و رگبندی سطح نیام از مهمترین صفات در تفکیک گونه‌ی T. geminiflora، از گونه T. monantha می‌باشد که سابقاَ به عنوان زیر گونه‌ی گونه مذکور معرفی شدند. پرونده مقاله

گونه Centella asiatica از تیره چتریان دارای 40 گونه در سرتاسر جهان است این گیاه دارای خواص دارویی متعدد از جمله کمک به افزایش حافظه و یادگیری، کاهش طول درمان زخم، خواص آنتی اکسیدان بالا، کاهش قند خون، ضد التهاب، حفاظت از سلول های عصبی و قلبی است. پراکنش این گیاه در استان گیلان می باشد و جمع آوری نمونه ها و مواد گیاهی در سه فاز مختلف رشد و نموی گیاه یعنی ابتدای فصل رشد در اواخر اسفندماه، در زمان گل دهی و میوه دهی در اردیبهشت ماه و پایان فصل رشد در مهرماه انجام گرفت. نتایج نشان می دهند که بازدهی اسانس 16% حجمی وزنی و بیشترین میزان ترکیبات مربوطه به فاز پایان فصل رشد با شناسایی 54 ترکیب که 78/92% کل ترکیبات را شامل می شدند، می باشد. سسکویی ترپن ها بالاترین دسته اصلی ترکیبات اسانس و Germacrene- D با 43/45% بالاترین میزان ترکیبات را نشان می دهند. پرونده مقاله

کشور ایران با داشتن 49 گونه علفی یکساله و چندساله از جنس Trifolium, بعد از ترکیه یکی از مراکز اصلی تنوع گونه های این جنس محسوب می شود. این جنس مشتمل بر 6 بخش می باشد. بین گونه های هر بخش تشابه فراوانی از نظر خصوصیات بخش زایشی بویژه صفات مربوط به کاسه گل به چشم می خورد که شناسایی تاکسونومیک آنها را با مشکل مواجه ساخته است. در پژوهش حاضر, به منظور بررسی کارایی صفات دانه گرده در شناسایی و مطالعه روابط گونه ها با یکدیگر, 36 گونه این جنس با کمک میکروسکوپ الکترونی لایه نگار (SEM) مورد تحقیق قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که دانه گرده سه شیار روزن دار, عمدتاً استوانه ای تا استوانه کشیده بوده و تزئینات سطح اگزین از نوع مشبک, چروکیده, حفره‌دار, سوراخدار, نقطه دار یا رگه دار است. گونه های نزدیک T. tomentosum و T. bullatum با توجه به نوع تزئینات به راحتی قابل تفکیک هستند. گونه T. aureum با داشتن تزئینات از نوع چروکیده (Rugulate) از گونه مشابه T. campestre که دارای تزئینات مشبک (Reticulate) است قابل تفکیک است. همچنین گونه T. pilulare متفاوت ترین تزیینات را دربین گونه های این جنس دارا است. برطبق آنالیز خوشه ای دو گروه اصلی مشخص گردید. خوشه اول شامل گونه هایی از دو بخشه Trifolium, Vesicaria بوده وخوشه دوم به سه زیر خوشه تقسیم شده است.دردندروگرام حاصله گونه ها براساس بخش تاکسونومیک خود جدا نشدند. این نشان دهنده ناهمگن بودن جنس می باشد. پرونده مقاله

بومادران( Achillea L.) یکی از مهم ترین جنس های دارویی تیره مرکبان ( Asteraceae ) است که درنقاط مختلف جهان پراکنش دارد. بومادران هزاربرگ (Achillea millefolium) یکی ازگونه های این جنس است که دارای تنوع فنوتیپی وژنوتیپی زیادی درایران است.آنالیز سیتولوژیکی سه ژنوتیپ این گونه مربوط به سه استان مختلف کشور به منظور دستیابی به سیتوتیپ های جدید انجام شد. نشان ویژگی های کروموزومی وتقارن کاریوتیپی حاکی از آن است که دوجمعیت دارای 2n=6x=54 کروموزوم وهگزاپلویید است.جمعیت مربوط به استان تهران 2n=8x=72 کروموزوم واکتاپلویید می باشد. جمعیت Am4 متقارن ترین کاریوتیپ راداراست. براساس نتایج حاصل تغییرات ساختاری کروموزومی وتغییر شرایط اکولوژیکی نقش مهمی درتنوع درون گونه ای این تاکسون دارا می باشد. پرونده مقاله

گیاه Centella asiatica متعلق به خانواده چتریان ) Apiaceae ( دارای استولون های رونده باریک و برگ های قلبی شکل وگل های بسیار کوچک درگل آذین های چتر است. این گیاه دارای خواص دارویی فراوان از جمله کاهش طول درمانزخم، افزایش حافظه و یادگیری، آرامبخش، تنظیم سیستم ایمنی، کاهش فشارخون، آنتی اکسیدان قوی و ضدسرطانمی باشد. مواد گیاهی جهت مطالعات فیتوشیمیایی عصاره از مناطق آبنکار بندرانزلی در سه فاز رویشی و چماچای شفتدر فاز گل دهی در اردیبهشت 1394 جمع آوری گردید. نتایج نشان می دهند که عصاره آبی نسبت به عصاره هیدروالکلیمنطقه شفت مواد موثره )آسیاتیکوزید، مادکاسوزید، مادکازیک اسید و اسیاتیک اسید( بسیار بیشتری بود. و همچنین فازپس از گل دهی در نمونه آبکنار دارای ماکزیمم مادکاسوزید و آسیاتیکوزید و فاز قبل از گل دهی دارای ماکزیمممادکازیک اسید و آسیاتیک اسید است. همچنین مقایسه دوزیستگاه از افزایش بسیار چشمگیر هر چهار ترکیب موثرهدارویی درمنطقه چماچما نسبت به منطقه آبکنار می باشد. پرونده مقاله

جنس Brachythecium از تیره Brachytheciaceae دارای 14 گونه در ایران بوده که در بررسی فلور خزه ای جنگل سواد کوه از استان مازندران چهار گونه این جنس شامل B. salebrosum؛ B. rutabulum ؛ B. rivular و B. mildeanum. برا ساس مشخصات ریخت شناسی و تشریحی مقایسه شدند. نتایج نشان داد که شکل برگ نما ̜ شکل قاعده برگ نما̜ خصوصیات رگبرگ میانی و سلول های انتهایی قاعده برگ از جمله صفات متمایز کننده در این چهار گونه می باشند .به طوری که در B. salebrosum برگ نما تا حدودی وسرنیزه ای است وحاشیه پهنک دندانه ای بوده وسلولهای پهنک باریک شونده تا قاعده پهنک ونزدیک به رگبرگ میانی هستند. همچنین خمیدگی در قسمت راس برگ دیده می شود که در سه گونه دیگر این حالت دیده نمی شود. در گونه B. mildeanum چرو کیدگی حاشیه پهنک وشکل نوک برگ نما متمایز کننده گونه است.در گونه B. rivular سلول های قسمت گوشه قاعده پهنک مکعب- مستطیلی شکل است که با سلول های دیگر برگ نما متفاوت اند. درگونه B. rutabulum راس برگ نما باریک و دارای چین خوردگی کمتر و رگبرگ میانی نرسیده به انتها و کوتاه می باشد. همچنین خمیدگی برگ نما صفت شاخص درتشخیص این گونه است. پرونده مقاله

جنس Acer متعلق به خانواده Sapindaceae در حدود 156-124 گونه دارد. Acer به عنوان یکی از بزرگترین جنس های تیره Sapindaceae در آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و شمال آفریقا پراکنش دارد. در طبقه بندی های اخیر دارای 16 بخشه است. در منابع مختلف هشت گونه برای ایران ذکر شده است و کوه های البرز و زاگرس مراکز اصلی پراکنش گونه های این جنس در ایران است. مهمترین صفات شناساگر این جنس میده آن که بصورت دو فندقه بالدار یا دو سامار و همچنین برگهای متقابل آن است .در راستای بازنگری فیلوژنتیکی گونه های این جنس، گونه A. gilanense، برای اولین به دنیا معرفی می گردد. در این پژوهش به دلیل خویشاوندی نزدیک گونه جدید با گونه A. cappadocicum var. stenocarpum، با آن مقایسه می شود. بررسی های انجام شده با استفاده از ویژگی های مورفولوژی، نواحی فاصله انداز بین ژنی(ITS) و مطالعه میکرو مورفولوژی میوه سامار، صورت گرفته است. همچنین کلید شناسایی جدید برای گونه های جنس Acer، در ایران ارائه می شود. پرونده مقاله

جنس L. Crataegus از خانواده Rosaceae به دلیل کاربرد زیاد گونه های آن در طب سنتی و فضای سبز از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار است. این جنس از نطر تاکسونومیکی پیچیدگی های بسیار زیادی دارد و تاکنون طرح های زیادی برای طبقه بندی گونه های این جنس در بخش ها و یا زیرجنس ها ارائه شده است. در این بررسی صفات ریخت شناسی همراه با توالی های ناحیه ریبوزومی DNA (ITS) برای مطالعه روابط تبارزایی و همچنین تعیین مرز گونه در این جنس مورد استفاده قرار گرفتند. در مطالعات ریخت شناسی تعداد 43 صفت( 14 صفت کمی و 29 صفت کیفی) از اندام های رویشی و زایشی 14 گونه از این جنس بررسی شدند و داد ه های حاصل با نرم افزار های تخصصی نظیر PAST و SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. در بررسی های فیلوژنی، ژنوم هسته ای 14 گونه بوسیله کیت استخراج DNA (MBST) استخراج گردید و توالی DNA آنها همراه با توالی ITS تعداد 19 گونه غیر ایرانی این جنس که از سایت NCBI استخراج شده بود توسط نرم افزار های آماری PAUP و Figtree بر اساس روش Maximum Parsimony (MP) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.گرچه طبقه بندی گونه ها بر اساس روش ماکزیموم پارسیمونی با مونوگراف ارائه شده توسط کریسینسن مطابقت داشت اما این نتایج طرح های ارائه شده برای طبقه بندی گونه ها در فلور ایران را تایید نکرد. پرونده مقاله

جنس Rubus L. متعلق به تیرهRosaceae می باشد .این جنس شامل بیش از 750 تعداد گونه در جهان است. بین برخی از گونه های این جنس مانندR. dolichocarpus Juz. و R. ochthodes Juz. تشابه ریختی در صفاتی مانند تعداد برگچه ها ، شکل گوشوارک ها و رنگ و شکل گلبرگ ها مشاهده می شود که شناسایی این دو گونه نزدیک بهم را با مشکل مواجه می سازد. گونه R. dolichocarpus در فلور ایران، مترادف با گونه R. ochthodes اعلام شده است ، در حالی که این دو گونه در فلور ایرانیکا ، فلور روسیه و فلور ایران بعنوان دو گونه مجزا در یک زیرجنس و دو بخشه متفاوت قرار دارند. بدین منظور در این تحقیق به بررسی روابط تاکسونومیکی این دو گونه بر اساس خصوصیات ریخت شناسی پرداخته شد که نتایج حاکی از اختلافاتی در صفات ریخت شناسی از جمله شکل و حالت خار ساقه یکساله ، شکل برگچه های جانبی در ساقه گل دهنده ، شکل حاشیه برگچه ها و تراکم گل در گل آذین است. هم چنین طبق داده های مولکولی با استفاده از نشانگر هسته ای ITS این دو گونه دارای 36 نوکلئوتید متفاوت از هم هستند که موئد جدا بودن این دو گونه از هم هستند. لذا با توجه به نتایج بدست آمده در این مطالعه و مقایسه با مطالعات قبلی پیشنهاد می شود که دو گونه R. dolichocarpus و R. ochthodes. مطابق با نظر فلور ایرانیکا ، فلور روسیه و فلور ایران بصورت دو گونه مجزا از هم تعریف شوند. پرونده مقاله

جنس Cotoneaster L. متعلق به‌تیرهRosaceae (گل‌سرخ) می‌باشد شمال‌ایران یکی‌از اصلی‌ترین مراکزتنوع این گیاه‌‌‌دارویی ارزشمند محسوب می‌شود. باتوجه به تنوع‌ژنتیکی بسیاربالا دربین گونه‌های جنس Cotoneaster، مشکلات متعدد تاکسونومیکی وجود‌ دارد. درتحقیق حاضر 17 نمونه گیاهی براساس مطالعات ریخت‌شناسی (با 36 صفت کمی‌و‌کیفی) وتوالی هسته‌ای nrDNA ITS مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که بین تمامی صفات ریخت‌شناسی کمی، تفاوت معنی‌داری وجود دارد. واکثر صفات کیفی ارزیابی-شده در بین گونه‌ها متفاوت بودند. گونه‌های موردبررسی به پنج‌گروه طبقه‌بندی شدند. الگوی آنالیزگونه‌ها برمبنای صفات ریخت-شناسی و توالی‌یابی مولکولی تاحدود زیادی به‌هم شباهت دارند.وبین گونه‌های مورد بررسی ازحیث صفات مورد مطالعه تشابهات و تفاوت‌هایی دیده می‌شود. کلادوگرام مولکولی نشان داد جنس شیرخشت یک‌جنس منوفیلتیک با شاخص ثبات (consistency Index: CI) 68/0 است. بین برخی از گونه‌‌های این جنس مانند C. pseudodiscolorو C. discolorتشابه‌ریختی صفات مانند شکل برگ ، تراکم کرک سطح‌تحتانی، کرک روی میوه مشاهده می‌شود که شناسایی این دوگونه نزدیک بهم را بامشکل مواجه می‌سازد. درصورتی که‌از لحاظ ژنومی متفاوت بوده وچون ازلحاظ مورفولوژیکی با توصیف گونه‌های شناسایی شده شیرخشت درایران و کشورهای همسایه مطابقت ندارد. بنابراین ما آن‌راگونه جدید برای ایران درنظرگرفته وبه‌عنوان C. pseudodiscolorتعریف می-کنیم.علاوه بر آن‌دو گونه C. morrisonesis و C. franchetti رکورد جدیدی ازجنس مذکوراست و در فنوگرام خوشه مجزایی را به-خود اختصاص داده‌اند .باتوجه به‌اینکه اولین قدم برای برنامه‌های اصلاحی یک گیاه،تنوع ژنتیکی گونه های مختلف آن می‌باشد،تحقیق حاضرنخستین پژوهش درزمینه تنوع‌ژنتیکی درایران(حوزه هیرکانی) بااستفاده‌از مارکرهسته‌ای(ITS)در شناسایی دقیق گونه‌ها ، نخستین گام در جهت اصلاح نژاد این تاکسون باارزش است که در پژوهش حاضر به آن پرداخته خواهدشد. پرونده مقاله