چای‌کوهی یکی از گونه ‌های دارویی جنس Stachysو تیره نعناع با خواص درمانی متعدد می‌باشد که در مناطق مختلف ایران رویش دارد. جهت بررسی خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گیاه تحقیقی بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار از چهار رویشگاه در استان‌های سمنان، خراسان شمالی و رضوی در سال 1393 صورت پذیرفت. سپس در زمان گلدهی اقدام به ثبت خصوصیات مورفولوژیکی از قبیل ارتفاع در زمان گلدهی، وزن‌تر و خشک ریشه و ساقه، طول ریشه، تعداد گل در گل‌آذین، نسبت گل‌های باز به کل گل‌ها، تعداد برگ روی ساقه، سطح برگ و مقدار کلروفیل گردید. همچنین درصد و عملکرد اسانس، مقدار فنل کل، محتوای فلاونوئیدی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی تعیین شد. با بررسی نتایج مشخص شد خصوصیات مورفولوژیکی گیاه مورد مطالعه در رویشگاه‌های مختلف اختلاف معنی‌دار نداشت در ‌حالی‌که در مورد میزان اسانس در سطح یک‌ درصد اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. در بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی، رویشگاه شاهرود بیشترین میزان فنل کل و مشهد بیشترین خاصیت آنتی‌اکسیدانی را دارا بود. همچنین بالاترین میزان فنل‌کل و محتوی فلاونوئیدی در برگ و بیشترین خاصیت آنتی‌اکسیدانی را گل داشت. همچنین بیشترین عملکرد و درصد اسانس مربوط به رویشگاه مشهد مشاهده شد که می‌توان بیان نمود با کاهش ارتفاع و بارندگی، میزان اسانس تولید شده در گیاه چای کوهی افزایش یافت. پرونده مقاله