مساجد به‌عنوان نوعی قرارگاه‌های جمعی با پتانسیل اجتماع‌پذیری بالا در راستای هم‌ساختی فعالیت‌های عبادی، آموزشی و فرهنگی؛ سلسله‌مراتبی از نظام‌های رفتاری و فعالیتی را به‌وجود می‌آورند. امروزه به دلیل تغییر در ساختار شهری، می‌توان شاهد افزایش شکل‌گیری مساجدی با ساختاری طبقاتی و یا طرح‌های با مبانی کمینه‌گرایی بود که؛ سرزندگی، پویایی و میزان اجتماع‌پذیری مطلوب و پیوند پایدار مابین فضا و مخاطبان در این مساجد برقرار نگردیده است. هدف پژوهش؛ بررسی سنجش میزان اجتماع‌پذیری در مساجد و عوامل مؤثر در کیفیت اجتماعی آن با اولویت قرار دادن مؤلفه‌های کالبدی و عملکردی در مساجد شهر قزوین می‌باشد. ابتدا مساجد موردنظر با روش توصیفی ـ تحلیلی و میدانی موردسنجش قرارگرفته‌اند و در ادامه به جهت بررسی پاره‌ای از پارامترها، پرسشنامه تدوین گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عوامل کالبدی ایستا و پویا نظیر؛ توزیع، پیکره‌بندی، سلسله‌مراتب فضایی و آسایش محیطی به‌همراه عوامل فعالیتی، در اجتماع‌پذیری محیط مساجد تأثیرگذار می‌باشند. پرونده مقاله