جهت بررسی تغییرات برخی از خصوصیات فیزیولوژیک و کارایی مصرف آب دو اکوتیپ از گیاه دارویی زوفایی (Thymbra spicata L.)، در پاسخ به تغییر تنش رطوبتی و تراکم بوته، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال زراعی (95-94 و 96-95) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام اجرا گردید. براساس نتایج حاصل از آزمایش بیشترین میزان محتوای کلروفیل a در تیمار بدون تنش و تنش ملایم در تراکم 6 و 8 بوته در مترمربع، کلروفیل b در تیمار تنش رطوبتی ملایم، تراکم 8 بوته در مترمربع و کلروفیل کل در سطح بدون تنش و تنش ملایم و تراکم 8 بوته در مترمربع طی سال اول اجرای آزمایش مشاهده شد. افزایش تراکم بوته و شدت تنش رطوبتی منجر به کاهش محتوای رنگیزه های فتوسنتزی شد. بیشترین محتوای کارتنوئید در سطح تنش رطوبتی ملایم، تراکم 8 و 12 بوته در مترمربع طی سال اول اجرای آزمایش مشاهده شد. بیشترین محتوای آنتوسیانین در سطح تنش رطوبتی ملایم، تراکم 8 بوته در مترمربع، فنول کل و فلاونوئید در سطح تنش رطوبتی شدید، تراکم 12 بوته در مترمربع مشاهده شد. بیشترین میزان پرولین در گیاه در سال دوم آزمایش در سطح تنش رطوبتی شدید و تراکم 12بوته در مترمربع مشاهده شد. افزایش شدت تنش رطوبتی و تراکم بوته منجر به افزایش کارایی مصرف آب در گیاه زوفایی شد. اکوتیپ ملکشاهی از محتوای بیشتری از رنگیزه‌های فتوسنتزی، کارتنوئید و کارایی مصرف آب بیشتری برخوردار بود پرونده مقاله