گیاهان دارویی از اهمیت بالایی در تأمین بهداشت و سلامت جامعه برخوردارند. به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کودهای بیولوژیک بر عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی گاوزبان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در سال 1393 اجرا شد. عامل اصلی شامل تنش خشکی در چهار سطح، تنش در مرحله ساقه رفتن (رویشی)، تنش در مرحله گلدهی (زایشی)، تنش در مرحله رویشی+ زایشی و آبیاری کامل (شاهد) بود. تنش خشکی با یک مرحله قطع آبیاری در مرحله مورد نظر اعمال گردید. عامل کودی (کود شیمیایی: اوره و فسفات آمونیوم، کود بیولوژیک: نیتروکسین و بیوفسفات) به عنوان عامل فرعی شامل سه سطح : مصرف 100 درصد کودهای شیمیایی، کاربرد 50 درصد کودهای شیمیایی + کود بیولوژیک و کاربرد 25 درصد کود شیمیایی + کود بیولوژیک بود. تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر درصد موسیلاژ و عملکرد گل داشت اما بر عملکرد اسانس تاثیر معنی‌داری نداشت. بیشترین درصد موسیلاژ با میانگین 35/6 درصد، در تیمار تنش خشکی در هر دو مرحله زایشی+رویشی به دست آمد. بیشترین و کمترین عملکرد گل در تیمار شاهد و تیمار تنش در هر دو مرحله زایشی+رویشی به ترتیب با میانگین‌های 450 و 364 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. تنش خشکی باعث افزایش درصد اسانس شد و تنش در مرحله زایشی اثر بیشتری در افزایش درصد اسانس داشت. پرونده مقاله