به منظور مطالعه نحوه توارث تعدادی صفات مورفولوژیکی و زراعی در برنج، شش والد به ترتیب شاه‌پسند، اهلمی‌طارم، غریب، ندا، IR28 و سپیدرود به صورت یک طرح دای‌آلل کامل با هم تلاقی داده شدند. سپس نسل‌های P1، P2، F1 و F1 معکوس در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان گنبد کاووس کشت گردید. صفات طول و عرض‌ برگ‌ پرچم، ارتفاع گیاه، تعداد خوشه، تعداد دانه‌های پر، طول‌ خروج‌ خوشه‌ از غلاف، طول خوشه و وزن دانه تعیین گردید. نتایج نشان داد که والدین و تلاقی‌ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی دارای تفاوت معنی‌دار بودند. به‌جز چند مورد کلیه پارامترهای ژنتیکی در سطح احتمال یک درصد برای تمامی صفات معنی‌دار بودند. منابع تغییر b1 و c برای تعداد دانه و b، b1، b2، b3 و d برای طول برگ، b1 و b3 برای ارتفاع بوته، c و d برای تعداد خوشه معنی‌دار نشدند. هتروزیس متوسط (b1) برای صفات تعداد دانه، طول برگ و ارتفاع بوته معنی‌دار نشد. برای اکثر صفات مورد بررسی رقم اهلمی‌طارم بهترین والد ترکیب‌شونده بود. در اکثر موارد تلاقی‌‌های دارای قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی مثبت و معنی‌داری بودند که یک یا هر دو والد آن تلاقی از نظر صفت مورد نظر واجد ترکیب‌پذیری عمومی بالایی بودند. هرچند موارد استثنائی هم وجود داشت. پرونده مقاله

برگ‌ها از جمله اندام‌های مهم گیاهان هستند که مواد غذایی (نشاسته و قند) در آنجا تولید می‌گردد. این مواد صرف نگهداری بافت‌های گیاهی، رشد و تولید برگ‌های جدید می‌شوند. به منظور ارزیابی عملکرد ارقام تجاری چغندرقند پاییزه، توانایی و قدرت تولید برگ‌‌های جدید در از بین رفتن آنها در مراحل پایانی رشد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار سال 1397 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ورسن (گرگان) انجام شد. فاکتور اول شامل 6 رقم تجاری چغندرقند پاییزه (5 رقم خارجی و شریف رقم داخلی) و فاکتور دوم شامل عدم سرزنی، سرزنی در اردیبهشت‌ماه (مرحله میانی رشد) و سرزنی در خردادماه (مرحله نهایی رشد) در نظر گرفته شد. بعد از برداشت چغندرقند، عملکرد ریشه و بعضی از خصوصیات مهم کیفی ارقام اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که ارقام تجاری چغندرقند پاییزه از نظر عملکرد و درصد قند (عیار) در سطح یک درصد اختلاف معنی‌داری از خود نشان دادند، به طوری که بیشترین عملکرد ریشه در رقم جراکاواس و کمترین عملکرد ریشه در رقم ولس مشاهده گردید. بیشترین درصد قند در رقم ولس و کمترین درصد قند (عیار) در رقم رزاگلد به دست آمد. اعمال تیمار سرزنی باعث کاهش کمّیت و کیفیت ریشه چغندرقند گردید ولیکن سرزنی در اردیبهشت‌ماه نسبت به خرداد ماه کیفیت و عملکرد ریشه چغندرقند را بیشتر کاهش داد، به طوری که درصد قند ریشه در سرزنی اردیبهشت ماه به میزان 8/8 درصد و در سرزنی خرداد ماه 2/10 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. پرونده مقاله

شناسایی ژن‌های مرتبط با تحمل به تنش‌ها و مکانیسم‌های تحمل به آن‌ها یک عامل مهم برای ایجاد مقاومت در گیاهان است. به‌همین منظور؛ آزمایشی با استفاده از 99 ژنوتیپ برنج در سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط غرقاب و تنش خشکی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال 1397 اجرا شد. در شرایط غرقاب در طول دوره رشد گیاه آبیاری انجام شد. برای اعمال تنش خشکی، آبیاری از مرحله سه برگی قطع شد. با توجه به منحنی رطوبت، میزان تنش 2 درصد رطوبت وزنی معادل 55/0- مگا پاسکل تخمین زده شد. صفات ارزیابی شده در هر دو شرایط کشت تفاوت معنی‌داری با هم داشتند. تجزیه ارتباط اطلاعات به‌دست آمده از آزمایش‌های مولکولی و بررسی‌های فنوتیپی در شرایط غرقاب نشان‌دهنده این موضوع بود که از میان آلل‌ها، آلل RM129A با وزن تر ساقه‌ و طول ریشه‌ و آلل RM129G با وزن‌تر ریشه‌ و عرض بزرگ‌ترین برگ و آلل RM129B با وزن خشک ریشه‌ و طول بزرگ‌ترین برگ و آلل RM1029I با وزن خشک ساقه‌ و طول بزرگ‌ترین برگ و در شرایط تنش خشکی آلل RM1029G با وزن خشک ساقه‌، حجم ریشه‌ و تعداد ریشه‌ دارای بیش‌ترین ارتباط با صفت‌های مورد ارزیابی در آزمایش بودند. پرایمر RM1029 یکی از پرایمر‌های مهم در مرحله گیاهچه شناسایی شد. از نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان در جهت افزایش تحمل به خشکی ارقام برنج استفاده نمود. پرونده مقاله

به جهت اهمیت فیزیولوژیکی پارامترهای مدل‌های رگرسیون غیر خطی در الگوهای رشد سیگموئیدی در این تحقیق از هشت مدل رگرسیون غیرخطی برای توصیف روند تغییرات ماده خشک تجمعی و از دو مدل لجستیک و بتا برای توصیف روند تغییرات سطح برگ دو رقم گندم در دو سطح کودی استفاده شد. به این منظور آزمایشی در قالب فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو سطح کودی ( صفر و 150 کیلوگرم ازت در رقم کوهدشت، صفر و 120 کیلوگرم کود ازته در رقم دوروم) در طی دوسال زراعی(93-1392 و 94-1393) به‌صورت آزمایش مرکب در دانشگاه گنبد کاووس به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که هر دو مدل به‌خوبی قادر به توصیف تغییرات شاخص سطح برگ بوده‌اند و هیچ‌کدام برتری نسبی بر دیگری ندارند. همچنین حداکثر شاخص سطح برگ (LAImax) در رقم کوهدشت در هر دو سطح کودی در هر دو مدل بالاتر از رقم دوروم بود. همچنین نتایج نشان داد که کلیه مدل‌ها به‌خوبی روند تغییرات ماده خشک تجمعی را در برابر روز پس از کشت در هر دو سطح کودی نشان دادند اما در این بین، مدل‌های ریچاردز، نمایی متقارن، نمائی بریده و ویبول به لحاظ مقادیر آماره‌های محاسبه شده، کمی مناسب‌تر از سایر مدل-ها بودند، ضمن اینکه از پارامترهای بدست آمده در این مدل‌ها می‌توان در مطالعات مربوط به مقایسه ارقام و تیمارهای مختلف، آنالیز رشد و شبیه سازی رشد و تولید گندم استفاده نمود. پرونده مقاله

توسعه و حفظ توازن اکولوژیک زمانی محقق خواهد شد که از سرزمین به تناسب قابلیت‌ها و توانمندی‌های آن استفاده گردد. بر این اساس، شناسایی توانمندی‌های سرزمین پیش از بارگذاری فعالیت‌های گوناگون بسیار حائز اهمیت است. در غیر این صورت، بسیاری از سرمایه‎گذاری‎های انجام شده به هدر خواهد رفت. در نتیجه، ارزیابی توان اراضی جهت کشت محصولات مختلف اولین اولویت راهبردی جهت افزایش تولید و بهینه‌سازی مصرف منابع می‌باشد. به منظور بررسی نقش عوامل فیزیوگرافی در توان اکولوژیکی اراضی استان گلستان جهت کشت نخود فرنگی، از سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS و روش خطی وزنی WLC استفاده شد. نیازهای زراعی و متغیرهای زمین‌شناسی که شامل بافت خاک، ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت شیب می باشند از منابع علمی موجود تعیین، درجه‌بندی و نقشه‌های مورد نیاز تهیه گردید. برای استانداردسازی داده‌ها از منطق فازی و برای وزن دهی معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی AHPاستفاده شد. در نهایت، با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی WLC در محیط نرم افزار TerrSet نقشه پتانسیل کشت نخود فرنگی تهیه گردید. نتایج وزن دهی معیارها با روش AHP نشان داد که شیب با 2790/0 بیشترین و ارتفاع با 1038/0 کمترین ضرایب را داشتند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که بخش اعظمی از اراضی کشاوزی واقع در مرکز استان (51/70 درصد) دارای شرایط مساعد و 2/13 درصد از مساحت کل اراضی جهت کشت نخود فرنگی مستعد نمی‌باشد که شامل اراضی واقع در مناطق کوهستانی و مرتفع استان می‌گردد. پرونده مقاله

اطلاعات کمّی (عددی) درباره تجمع و توزیع ماده‌ی خشک در باقلا (Vicia faba L.) اندک می‌باشد. هدف این مطالعه بدست آوردن مقادیر عددی ضرایب توزیع ماده‌ی خشک بین اندام‌های گیاه باقلا در تاریخ و تراکم کاشت‌های مختلف بود. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح‌ بلوک‌های کامل تصادفی با تیمارهای تاریخ کاشت در سه سطح (7 آذر، 24 آذر و 17 دی) و تراکم بوته در چهار سطح (8، 12، 16 و 20 بوته در متر مربع) در سال 1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس در شرایط دیم و با 4 تکرار انجام شد. وزن خشک به تفکیک اندام‌های مختلف و مراحل فنولوژیک گیاه طی دوره کاشت تا برداشت اندازه‌گیری شدند. توزیع ماده‌ی خشک بین برگ و ساقه قبل از مرحله شروع غلاف-دهی (R3)، از رابطه خطی پیروی می‌کرد. نسبت توزیع ماده‌ی خشک بین برگ و ساقه در تاریخ کاشت 7 آذر ماه 62:37، در تاریخ کاشت 24 آذر ماه 60:39 و در تاریخ کاشت 17 دی ماه 54:40 بود. ماده‌ی خشکی که به ساقه اختصاص یافته بیشتر از ماده‌ی خشک تخصیص یافته به برگ بود و از طرفی رقابت بین بوته‌ای تاثیر چندانی روی توزیع ماده خشک نداشت. داده‌های پس از دوره دانه‌بندی نسبت به دوره قبل از آن پراکندگی بیش‌تری داشتند که احتمالاً به‌دلیل انتقال مجدد ماده‌ی خشک است. پرونده مقاله

استفاده نامناسب از اراضی و رشد بی‌رویه شهرها و کاهش سطح زیر کشت، استفاده بهینه از اراضی را موردتوجه قرار داده است و استفاده درست از اراضی، نیازمند بررسی مناسب منابع بوم‌شناختی کشاورزی می‌باشد. این پژوهش به‌منظور ارزیابی اراضی کشاورزی استان گلستان برای کشت سویا، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش خطی ‌وزنی (WLC) انجام شد. بدین منظور ابتدا نیاز‌های زراعی و متغیر‌های محیطی تعیین، درجه‌بندی و مطابق با آن‌ها نقشه‌های موردنیاز تهیه گردید. متغیرهای محیطی موردمطالعه شامل: شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا و بافت خاک می‌باشد. در این پژوهش. برای استانداردسازی داده‌ها از روش فازی و برای وزن‌دهی به معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده‌شده است. درنهایت با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی (WLC) در محیط نرم‌افزار IDRISI، نقشه‌ی پتانسیل‌ کشت سویا تهیه گردید. نتایج نشان داد که در وزن‌دهی معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی در سویا بافت خاک با 5228/0 بیشترین و ارتفاع با 0765/0 کمترین ضریب‌ها را کسب کردند. سپس پهنه‌بندی اراضی در چهار طبقه بسیار مستعد، مستعد، نیمه مستعد و غیر مستعد انجام شد. نتایج حاصل از روش ترکیبی خطی وزنی اراضی ازلحاظ فیزیوگرافی نشان داد که 08/11 و 60/37 درصد از اراضی جهت تولید سویا در پهنه‌های بسیار مستعد و مستعد قرار دارند و عامل محدودکننده کشت این گیاه در استان را می‌توان بافت خاک ذکر نمود. پرونده مقاله

این مطالعه به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای آبیاری شامل: شاهد (بدون تنش)، قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه، به‌عنوان فاکتور اصلی و محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک (صفر، 4/0 و 8/0 میلی‌مولار) و اسپرمین (صفر و 02/0 میلی‌مولار) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. براساس نتایج آزمایش بیشترین وزن هزار دانه (00/2 گرم) در تیمار قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه با محلول‌پاشی 4/0 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و عملکرد زیستی (37/2472 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری نرمال و محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک با غلظت 8/0 میلی‌مولار و اسپرمین با غلظت 02/0 میلی‌مولار به‌دست آمد. به‌علاوه بیشتر‌ین میزان فاکتور تورم بذر (42/12 میلی‌لیتر) و درصد موسیلاژ دانه (33/21 درصد) به‌ترتیب تحت شرایط تنش متوسط و تنش شدید مشاهده شد. بالاترین میزان عملکرد دانه (05/547 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد موسیلاژ دانه (12/102 کیلوگرم در هکتار) و درصد پوسته بذر (72 درصد) نیز به تیمار تلفیقی محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک با غلظت 8/0 میلی‌مولار و اسپرمین با غلظت 02/0 میلی‌مولار تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه اختصاص داشت. با توجه به نتایج .. با توجه به نتایج حاصل؛ استنباط می‌شود نقش مؤثر اسید سالیسیلیک و اسپرمین در تنظیم اسمزی، پایداری غشاء و از بین بردن رادیکال‌های فعال محیط سلول توانست تحمل گیاه دارویی اسفرزه را در شرایط تنش کم‌آبی افزایش دهد. پرونده مقاله

یکی از پیشرفت‌های بزرگ در زمینه‌ی تشخیص نشانگر‌ها، شناسایی نشانگر‌های پیوسته با صفات زراعی مفید، است و همچنین ارزش نشانگر‌ها در آنالیز وراثت صفات در گیاهان زراعی، مشخص شده است. در این تحقیق ارتباط بین صفات زراعی و نشانگر مولکولیISSR درژنوتیپ‌های مختلف سویا مورد بررسی قرار گرفت. تنوع ژنتیکی ارقام مختلف سویا با استفاده از10آغازگر ISSRنشان داد که ازتعداد 68 قطعه ای که در کل ارقام تولید شد34 قطعه چند شکل بودند. مقدارPIC بین 147/0 تا 058/0 در آغازگرهامتغیر بود. بیشترین میزان شاخص نشانگری مربوط به آغازگر PRl-6با مقدار 39/8 به دست آمد که نشان‌دهنده قدرت تفکیک بالاتر این آغازگر نسبت به سایر آغازگر‌ها است. تجزیه ارتباط با استفاده از ماتریس ساختار جمعیت و با مدل‌های آماریGLM،MLM وبا استفاده از نرم افزارTASSELبرای 21 متغیر انجام شد. مدل MLMدرسطح احتمال 5 درصد 6 نشانگر را مرتبط با صفات ارزیابی شده شناسایی نمود. مطابق نتایج تجزیه ارتباط بالاترین ضریب تبیین به نشانگرISSR9-2با توجیه 21/0 درصد از تغییرات تعداد شاخه اصلی اختصاص داشت. در مجموع با توجه به بالا بودن آماره‌های تنوع ژنتیکی برای نشانگر‌هایISSR10-1،ISSR2-3و ISSR2-4می‌توان از آن‌ها در برنامه‌های اصلاحی دیگر استفاده کرد. پرونده مقاله

نیتروژن مهم‌ترین عامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی، به خصوص غلات است. لذا با هدف بررسی کارایی مصرف نیتروژن و اجزای آن در غلات مختلف تحت شرایط عدم استفاده از نیتروژن و شرایط مطلوب نیتروژن، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در دانشگاه گنبد کاووس در سال 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلات در 7 سطح شامل گندم نان رقم کوهدشت (Triticum Aestivum L.)، گندم دوروم رقم سیمره (Triticum turgidum L.)، جو شش ردیفه رقم صحرا، جو دو ردیفه رقم خرم، جو لخت لاین17 (Hordeum vulgare L.)، یولاف زراعی رقم کانادایی (Avena sativa L.) و تریتیکاله رقم جوانیلو (Triticosecale Wittmack L.) و عامل نیتروژن در دو سطح شاهد (صفر) و مطلوب مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر متقابل غلات × نیتروژن بر کارایی بهره‌وری نیتروژن، کارایی جذب نیتروژن، کارایی مصرف نیتروژن، شاخص برداشت نیتروژن، درصد نیتروژن و پروتئین دانه اثر معنی‌داری نداشت. اما اثر اصلی نیتروژن و غلات بر کارایی جذب نیتروژن، کارایی مصرف نیتروژن و درصد پروتئین دانه در سطح یک درصد معنی‌دار بود. در حالی که شاخص برداشت تنها تحت تاثیر غلات قرار گرفت، همچنین انتقال مجدد نیتروژن تحت تاثیر غلات، نیتروژن و اثر متقابل این دو قرار گرفت. در نهایت نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط مطلوب نیتروژن در تمام غلات مورد مطالعه، کارایی مصرف نیتروژن افزایش یافت. کارآیی مصرف نیتروژن متشکل از دو جزء کارآیی جذب نیتروژن و کارآیی بهره‌وری نیتروژن است درنتیجه، افزایش در کارآیی مصرف نیتروژن بیش‌تر به‌دلیل بهبود در کارآیی جذب نیتروژن می‌باشد. همچنین در تمام غلات در شرایط مطلوب نیتروژن درصد پروتئین و عملکرد دانه افزایش یافت که افزایش درصد پروتئین ناشی افزایش انتقال مجدد نیتروژن بود. از طرفی جو لخت نسبت به سایر غلات از کارایی مصرف نیتروژن بالاتری برخوردار بود. پرونده مقاله