عشق یکی از مهم ترین ارکان غزل فارسی است. سعدی و وحشی بافقی هر دو شاعر عاشقانه ها هستند و معشوق از مهم ترین مضامین غزل هایشان است. این مقاله به بررسی سیر تکوینی معشوق و ویژگی های او در غزلیات این دو شاعر پرداخته است و با نگاهی به عشق و انعکاس آن در ادبیات، با شیوه ای تحلیلی- توصیفی، ویژگی های معشوق در شعر سعدی را با مکتب وقوع و به ویژه غزلیات وحشی بافقی مقایسه کرده و به مسئله واسوخت در این مکتب نیز پرداخته است. یافته ها نشان داده که معشوق در غزل سعدی مقام والایی دارد که گاهی به معبود شعر فارسی نزدیک می شود، امّا اغلب معشوق زمینی است. در غزلیات سعدی عاشق همواره تسلیم محض معشوق است و از خود تواضع نشان می دهد، امّا در بیشتر غزلیات وحشی با همة سوزوگداز عاشقانه گاهی برخلاف سنّت شعری غزل، عاشق از معشوق روی برمی تابد و خریدار ناز او نیست و به سراغ معشوق دیگر می رود. مسائلی تازه چون علنی بودن معشوق مذکّر، عتاب و مؤاخذه معشوق، جزئی نگری در رفتار و حالات معشوق و مانند این ها از مسائلی است که در مکتب وقوع و به تبع آن در شعر وحشی بسیار دیده می‌شود. پرونده مقاله