چکیده
در تعامل یا تقابل مجموعه ای از عوامل اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- فضایی، پایداری یا عدم پایداری روستاها تحقق مییابد. در این رویکرد، تبیین وضع موجود جوامع روستایی، ساختار، مشکلات، روند توسعه و به ویژه سطح رفاه ساکنین نواحی روستایی از اهمیت ویژه ای برخورد چکیده کامل
چکیده
در تعامل یا تقابل مجموعه ای از عوامل اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- فضایی، پایداری یا عدم پایداری روستاها تحقق مییابد. در این رویکرد، تبیین وضع موجود جوامع روستایی، ساختار، مشکلات، روند توسعه و به ویژه سطح رفاه ساکنین نواحی روستایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین ترتیب درک و شناسایی وضع موجود و شرایط حاکم بر نظام های محلی، منطقه ای و ملی و آگاهی از وضعیت پایداری جـوامع روسـتایی، اعتبار ویژه ای را در تصمیم گیری ها داراست. از این رو، این موضوع که چه عواملی در پایـداری روستاها تاثیر گذار میباشند، همواره مطرح بوده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات هدفمندسازی یارانههابر پایداری روسـتاهایبخش مرکـزی شهرستان زابل صورت گرفته است. روش به کار رفته در این تحقیق، ترکیبـی از روشهای میــدانی و توصیـفی –تحلیلی می باشد. روستاهای نمونه، شامل 52 روستای بخش مرکزی شهرستان زابل می باشد که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در این روستاها و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 254 نفر از سرپرستان خانواری ساکن در این روستاها برای تکمیل پرسشنامهها تعیین گردید. سهم هر روستا برای تکمیل پرسشنامهها، براساس فراوانی افرادی که در آن روستا مبلغ یارانه مستقیماً به حسابشان واریزمیشود، در نظر گرفته شده است. در پرسشنامه های خانوار، 33 شاخص مربوط به چهار بعد توسعه پایدار روستایی موردتوجه بوده است. در این پژوهش، با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در نرم افزارهای Expert Choice و ArcGIS و استفاده از تحلیلهای آماری (در نرم افزارSPSS)، اثرات هدفمندسازی یارانهها بر پایداری روستاهای مورد مطالعه بررسی گردیده است. نتایج این بررسی مؤید آن است که با اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها، میزان پایداری 50 روستا (معادل 96 درصد از روستاهای مورد مطالعه) تضعیف شده استو مشارکت های مردمی نیز در سطح روستاهای مورد مطالعه با اجرای این طرح کاهش یافته است. از اینرو، با توجه به اثرات منفی طرح هدفمندسازی یارانهها بر وضعیت زندگی خانوارهای روستایی و با عنایت به اینکه خانوارهای ساکن در سطح روستاها، عمدتاً جزء دهکهای درآمدی پایین جامعه می باشند، لذا افزایش سهم آنها در پرداختهای نقدی طرح هدفمندسازی یارانهها بایستی مورد توجه قرار گیرد.
پرونده مقاله
چکیده
جامعه عشایری ایران، دورهای گذار از سبک زندگی سنتی به سبک زندگی جدید را تجربه میکند که این گذار از منظر تغییرات رخداده در سبک زندگی دو نسل قبل و بعد از انقلاب در عشایر طایفه بایاری استان کهگیلویه و بویراحمد قابل توجه میباشد. در این تحقیق، وضعیت سبک زندگی ۲۵۸ چکیده کامل
چکیده
جامعه عشایری ایران، دورهای گذار از سبک زندگی سنتی به سبک زندگی جدید را تجربه میکند که این گذار از منظر تغییرات رخداده در سبک زندگی دو نسل قبل و بعد از انقلاب در عشایر طایفه بایاری استان کهگیلویه و بویراحمد قابل توجه میباشد. در این تحقیق، وضعیت سبک زندگی ۲۵۸ نفر در دو نسل مختلف از این طایفه با بهکارگیری تکنیکهای مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است و دادههای تحقیق از طریق به کارگیری آزمونهای آماری مناسب و با کمک نرمافزار SPSS تجزیهوتحلیل گردیده است. نتایج حاصل بیانگر تفاوت معنادار بین دو نسل جامعه عشایری از منظر مؤلفهها و عادتوارههای سبک زندگی میباشد که تا حدی به شکاف نسلی منجر شده است. بیشترین تغییرات در دو مؤلفهی سطح مشارکت و بهداشت بوده است و در ارتباط با به کارگیری لهجه، تفاوت معناداری در بین افراد دو نسل مشاهده نشده است. با توجه به نقش بیبدیل عشایر در اقتصاد کشور و بر اساس نتایج تحقیق، ضرورت تدوین و اجرای برنامههای متناسب در جهت کنترل تغییرات نسلی جامعه عشایری اجتنابناپذیر خواهد بود.
پرونده مقاله
علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)
,
شماره5,سال
14
,
زمستان
1397
این پژوهش با هدف بررسی و تبیین محدودیت های فراروی توانمند سازی اجتماعی روستائیان، در زمره تحقیقات کاربردی- غیرآزمایشی و بصورت میدانی صورت پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق، شامل خانوارهای روستایی ساکن در محدوده مطالعاتی و روش نمونه گیری بصورت تصادفی ساده می باشد. حجم نمونه چکیده کامل
این پژوهش با هدف بررسی و تبیین محدودیت های فراروی توانمند سازی اجتماعی روستائیان، در زمره تحقیقات کاربردی- غیرآزمایشی و بصورت میدانی صورت پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق، شامل خانوارهای روستایی ساکن در محدوده مطالعاتی و روش نمونه گیری بصورت تصادفی ساده می باشد. حجم نمونه با توجه به تعداد خانوارها و استفاده از فرمول کوکران، 373 نفر سرپرست خانوار تعیین گردیده است. پایایی پرسشنامه خانوار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 87 درصد برآورد شده است که نشان دهنده مطلوبیت مولفه های بکار رفته در پرسشنامه می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات، از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و با کمک نرم افزار Expert Choice و تحلیل های آماری و فضایی تحقیق نیز با استفاده از نرمافزارهای SPSS و ArcGIS انجام شده است. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه مؤید آن است که شاخص های مرتبط با امکانات آموزشی با ضریب 1292/0، مشارکت با ضریب 1032/0 و سرمایه اجتماعی با ضریب 0588/0، تاثیرگذارترین عوامل مطرح در بروز یا تشدید محدودیت های توانمندسازی اجتماعی خانوارهای روستایی مورد مطالعه به حساب می آیند. بر مبنای نتایج یافته ها، استقرار و گسترش واحدهای آموزشی متناسب با نیاز روستائیان، برگزاری دوره های اموزشی و ارتقا مبااحث انگیزشی از مهمترین راهکارهای توانمندسازی روستائیان در ابعاد اجتماعی می باشد.
پرونده مقاله
در ایران شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده است، حضور مهاجران روستایی در شهر زابل، بهعنوان بزرگترین شهر در منطقه سیستان، جهت رفع مشکلات زندگی، فرار از تنگناهای اقتصادی و کمبودهای خدماتی، مسائل و معضلات عدیدهای را در زمینههای مختلف برای شهروندان به همراه داشت چکیده کامل
در ایران شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده است، حضور مهاجران روستایی در شهر زابل، بهعنوان بزرگترین شهر در منطقه سیستان، جهت رفع مشکلات زندگی، فرار از تنگناهای اقتصادی و کمبودهای خدماتی، مسائل و معضلات عدیدهای را در زمینههای مختلف برای شهروندان به همراه داشته است. آنچه در این روند حرکتی هدف اصلی پژوهش حاضر میباشد، بررسی برخی از چالشهای ناشی از این جریان در نواحی حاشیهای شهر زابل است. با توجه به اهمیت مسئله، روششناسی تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی – تحلیلی مبتنی بر پیمایش میباشد. جامعهی آماری تحقیق حاضر شهروندان شهر زابل است و حجم نمونه با بهرهگیری از فرمول کوکران، ۳۸۳ نفر معین گردید. تجزیهوتحلیل اطلاعات، با استفاده از نرمافزارهای Spss،Expert Choice & Excel انجام پذیرفت. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که وضعیت کیفیت زندگی شهروندان بعد از مهاجرت روستاییان به شهر کاهش یافته است. با توجه به مثبت شدن آماره T در تمام شاخص ها استنتاج می شود مقدار میانگین شاخصها از مقدار حد متوسط بیشتر بوده و سطوح چالش در شاخصهای مدنظر زیاد و خیلی زیاد میباشد. همچنین در تمامی مؤلفهها، دیدگاه زنان و مردان از چالش ها متفاوت بوده است و بیشترین درصد همبستگی )555/0 (r = میان مؤلفهی تحولات رفتاری و سبک زندگی و محدودیتهای اشتغال در سطح اطمینان۹۵% است. لذا پیشنهاد می شود با برنامه ریزی جهت رفع چالش های مهم در شهر و ایجاد نهادی برای سازماندهی جریانهای مهاجرتی از این چالش ها کاست.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی
,
شماره4,سال
7
,
پاییز
1394
چکیده
در تعامل یا تقابل مجموعه ای از عوامل اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- فضایی، پایداری یا عدم پایداری روستاها تحقق مییابد. در این رویکرد، تبیین وضع موجود جوامع روستایی، ساختار، مشکلات، روند توسعه و به ویژه سطح رفاه ساکنین نواحی روستایی از اهمیت ویژه ای برخورد چکیده کامل
چکیده
در تعامل یا تقابل مجموعه ای از عوامل اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- فضایی، پایداری یا عدم پایداری روستاها تحقق مییابد. در این رویکرد، تبیین وضع موجود جوامع روستایی، ساختار، مشکلات، روند توسعه و به ویژه سطح رفاه ساکنین نواحی روستایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین ترتیب درک و شناسایی وضع موجود و شرایط حاکم بر نظام های محلی، منطقه ای و ملی و آگاهی از وضعیت پایداری جـوامع روسـتایی، اعتبار ویژه ای را در تصمیم گیری ها داراست. از این رو، این موضوع که چه عواملی در پایـداری روستاها تاثیر گذار میباشند، همواره مطرح بوده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات هدفمندسازی یارانههابر پایداری روسـتاهایبخش مرکـزی شهرستان زابل صورت گرفته است. روش به کار رفته در این تحقیق، ترکیبـی از روشهای میــدانی و توصیـفی –تحلیلی می باشد. روستاهای نمونه، شامل 52 روستای بخش مرکزی شهرستان زابل می باشد که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در این روستاها و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 254 نفر از سرپرستان خانواری ساکن در این روستاها برای تکمیل پرسشنامهها تعیین گردید. سهم هر روستا برای تکمیل پرسشنامهها، براساس فراوانی افرادی که در آن روستا مبلغ یارانه مستقیماً به حسابشان واریزمیشود، در نظر گرفته شده است. در پرسشنامه های خانوار، 33 شاخص مربوط به چهار بعد توسعه پایدار روستایی موردتوجه بوده است. در این پژوهش، با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در نرم افزارهای Expert Choice و ArcGIS و استفاده از تحلیلهای آماری (در نرم افزارSPSS)، اثرات هدفمندسازی یارانهها بر پایداری روستاهای مورد مطالعه بررسی گردیده است. نتایج این بررسی مؤید آن است که با اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها، میزان پایداری 50 روستا (معادل 96 درصد از روستاهای مورد مطالعه) تضعیف شده استو مشارکت های مردمی نیز در سطح روستاهای مورد مطالعه با اجرای این طرح کاهش یافته است. از اینرو، با توجه به اثرات منفی طرح هدفمندسازی یارانهها بر وضعیت زندگی خانوارهای روستایی و با عنایت به اینکه خانوارهای ساکن در سطح روستاها، عمدتاً جزء دهکهای درآمدی پایین جامعه می باشند، لذا افزایش سهم آنها در پرداختهای نقدی طرح هدفمندسازی یارانهها بایستی مورد توجه قرار گیرد.
پرونده مقاله
فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی
,
شماره5,سال
11
,
زمستان
1397
چکیده
جامعه عشایری ایران، دورهای گذار از سبک زندگی سنتی به سبک زندگی جدید را تجربه میکند که این گذار از منظر تغییرات رخداده در سبک زندگی دو نسل قبل و بعد از انقلاب در عشایر طایفه بایاری استان کهگیلویه و بویراحمد قابل توجه میباشد. در این تحقیق، وضعیت سبک زندگی ۲۵۸ چکیده کامل
چکیده
جامعه عشایری ایران، دورهای گذار از سبک زندگی سنتی به سبک زندگی جدید را تجربه میکند که این گذار از منظر تغییرات رخداده در سبک زندگی دو نسل قبل و بعد از انقلاب در عشایر طایفه بایاری استان کهگیلویه و بویراحمد قابل توجه میباشد. در این تحقیق، وضعیت سبک زندگی ۲۵۸ نفر در دو نسل مختلف از این طایفه با بهکارگیری تکنیکهای مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است و دادههای تحقیق از طریق به کارگیری آزمونهای آماری مناسب و با کمک نرمافزار SPSS تجزیهوتحلیل گردیده است. نتایج حاصل بیانگر تفاوت معنادار بین دو نسل جامعه عشایری از منظر مؤلفهها و عادتوارههای سبک زندگی میباشد که تا حدی به شکاف نسلی منجر شده است. بیشترین تغییرات در دو مؤلفهی سطح مشارکت و بهداشت بوده است و در ارتباط با به کارگیری لهجه، تفاوت معناداری در بین افراد دو نسل مشاهده نشده است. با توجه به نقش بیبدیل عشایر در اقتصاد کشور و بر اساس نتایج تحقیق، ضرورت تدوین و اجرای برنامههای متناسب در جهت کنترل تغییرات نسلی جامعه عشایری اجتنابناپذیر خواهد بود.
پرونده مقاله
مساکن روستایی کشور با ساختار غیرمتعارف و با سازههای ضعیف، دارای آسیبپذیری بالایی میباشند و به نظر میرسد که عامل تعیین کننده در احداث آنها عمدتاً صرفهجویی مالی و عدم نظارت بر ساخت و سازها بوده است. با این نگرش، هـدف مقاله حاضر، واکاوی موانع و محدودیتهای توسعه مسکن چکیده کامل
مساکن روستایی کشور با ساختار غیرمتعارف و با سازههای ضعیف، دارای آسیبپذیری بالایی میباشند و به نظر میرسد که عامل تعیین کننده در احداث آنها عمدتاً صرفهجویی مالی و عدم نظارت بر ساخت و سازها بوده است. با این نگرش، هـدف مقاله حاضر، واکاوی موانع و محدودیتهای توسعه مسکن روستایی در شهرستانهای زابل و هامون میباشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی– تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی و مطالعات پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق، خانوارهای ساکن در ۲۳۶ روستای واقع در این شهرستانها میباشند. تعداد روستاهای نمونه با استفاده از فرمولهای کوکران و اصلاحی، ۳۷ روستا تعیین شده است و نهایتاً با استفاده مجدد از فرمول کوکران، ۳۶۲ خانوار نمونه برای تکمیل پرسشنامهها و بررسی وضعیت مسکن آنها محاسبه گردید. جمعآوری اطلاعات از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامههای روستا (با کمک اعضای شوراهای اسلامی روستاها، خبرگان محلی و دهیاران) و پرسشنامههای خانوار و فرمهای مشاهدات میدانی انجام گردیده است. در تجزیه و تحلیل اطـلاعات از مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، تحلیلهای آماری و فضایی و نرمافزارهای مختلفChoice Expert، SPSS و ArcGIS استفاده شده است. نتایج تحقیق مؤید آن است که در 4/50 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، هیچگونه نظارتی بر ساخت و ساز مسکن وجود نداشته است. همچنین براساس تحلیل رگرسیون، میزان تأثیرپذیری سطح کلی موانع و محدودیتهای توسعه مسکن به ترتیب از مؤلفههای اقتصادی، نهادی، اجتماعی و فرهنگی در بالاترین میزان میباشد ولی تأثیرپذیری آن از مؤلفه کالبدی و زیست محیطی در سطح معنادار نبوده است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد