گیاه Perilla frutescens var. crispa دارویی و معطر از تیره نعناعیان است که امروزه مصارف متعددی از جمله رفع یبوست، درمان آسم، ضدپیری، مراقبت از پوست و طعم دهنده دارد. با توجه به تاثیر شرایط اقلیمی محل رویش بر مقدار مواد موثره گیاهان دارویی، در این مطالعه، تغییر در محتوی و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه کشت‌شده در مزارع تحقیقاتی چهار منطقه از کشور (رشت، نور، خرم‌آباد و نیشابور) در سال 1399 ارزیابی شد. اندام هوایی گیاه در مرحله رویشی جمع آوری و اسانس آن به روش تقطیر با آب بدست آمد. اندازه گیری کمّی و کیفی ترکیبات شیمیایی اسانس با استفاده از گازکروماتوگرافی و گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. در بین مناطق مورد مطالعه نیشابور و رشت به‌ترتیب از بیشترین و کمترین ارتفاع از سطح دریا و از نظر طبقه بندی اقلیمی نیز، دو منطقه رشت و نور دارای تشابه بیشتری بودند. محتوای اسانس به‌ترتیب 1/45، 1/33، 1/26 و 1/16 درصد وزنی به وزنی برای گیاهان کشت‌شده در رشت، نور، نیشابور و خرم آباد بدست آمد. همچنین درمجموع 28، 27، 25 و 27 ترکیب به ترتیب در اسانس گیاهان کشت شده در مناطق نور، رشت، خرم آباد و نیشابور شناسایی شدند. (ای)-کاریوفیلن (4/7-42/58 درصد)، آلفا-کادینول (2/5-8/16 درصد)، (ای)-نرولیدول (8/5-3/9 درصد)، آلفا- دهیدرو-الشولتزیا کتون (1/5-2/7 درصد)، سیس- دی هیدرو- آلفا- ترپینیل استات (0/5-1/7 درصد) و اِگوما کتون (2/5-0/5 درصد) ترکیبات غالب در اسانس گیاه کشت‌شده در مناطق مختلف بودند. سزکوئی ترپن‌های هیدروکربنه (61/2-44/9 درصد) بخش غالب نمونه‌های اسانس را به خود اختصاص دادند. آنالیز کلاستر بر اساس ترکیبات شیمیایی اسانس، مناطق موردمطالعه را در دو زیرخوشه گروه بندی کرد، به‌طوری‌که مناطق نور و رشت در یک زیرگروه و مناطق خرم‌آباد و نیشابور در گروه دیگر قرار گرفتند. نتایج نشان داد، مناطق با اقلیم معتدل برای بهبود کمّیت اسانس و مناطق خشک و نیمه‌خشک در افزایش کیفیت اسانس گیاه مناسب هستند. پرونده مقاله