هدف از پژوهش حاضر کشف رابطهی بین علامت (به عنوان یک نمونه از صنایع دستی فلزی ایرانی- اسلامی) با هنرهای تجسمی حیطهی مذهبی در سالهای اخیر کشور است. طوق (توغ) از دیرباز یکی از ابزارهای مخصوص عزاداری سیدالشهدا در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است. در سدهی نهم و دهم هـ.ق ش چکیده کامل
هدف از پژوهش حاضر کشف رابطهی بین علامت (به عنوان یک نمونه از صنایع دستی فلزی ایرانی- اسلامی) با هنرهای تجسمی حیطهی مذهبی در سالهای اخیر کشور است. طوق (توغ) از دیرباز یکی از ابزارهای مخصوص عزاداری سیدالشهدا در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است. در سدهی نهم و دهم هـ.ق شاهد حضور توغ در نگارگریهای ایرانی هستیم. و بعدها در دوران پهلوی نیز حضور چشمگیری در نقاشی مکتب سقاخانه به عنوان عنصری از هنر عامیانه مردم ایران داشته است. اما بعد از انقلاب اسلامی ایران بخصوص در سالهای اخیر شاهد حضور گسترده علامت در طراحی زیر شاخههای مختلف ارتباط تصویری (همچون پوستر، تصویرسازی، آرم و لوگو و ...) نقاشی، دکوراسیون، طراحی زیورآلات و مد و لباس بودهایم. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی سعی دارد به پاسخ سئوالاتی همچون چگونگی حضور علامت در این آثار و معناشناسی صورتهای مختلف این علامتها در ترکیب با دیگر آثار هنرهای تجسمی بپردازد. شیوه جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی بوده و نتیجهی حاصله نشان میدهد در سالهای اخیر علامات عاشورایی علاوه بر کاربرد اصلی خود (ابزار عزاداری) دچار دگرگونیهایی نیز شده و کارکردهای جدیدی به خود گرفته است و در گرافیک مذهبی بارزتر از بقیه موارد خودنمایی میکند. در ضمن یکی از اصلیترین عناصر طراحی زیورآلات مذهبی با عنوان پلاک مذهبی بوده و در کل به عنوان یکی ازنمادهای اصلی هنر شیعی در جهان به شمار میرود.
پرونده مقاله
باستان شناسی ایران
,
شماره1,سال
12
,
پاییز-زمستان
1401
سکه های سلجوقی از منظر زیبایی نقشمایه ها وتنوع شعائر مذهبی، یکی از بهترین سکه های اسلامی می باشند که می بایست موشکافانه و دقیق ازمنظرشمایل نگارانه وشمایل شناسانه،توصیف،تحلیل و تفسیر گردند تا بن مایه های اندیشه و فلسفه وجودی آن ها شناسایی گردد.مهمترین جریان فکری که از هر چکیده کامل
سکه های سلجوقی از منظر زیبایی نقشمایه ها وتنوع شعائر مذهبی، یکی از بهترین سکه های اسلامی می باشند که می بایست موشکافانه و دقیق ازمنظرشمایل نگارانه وشمایل شناسانه،توصیف،تحلیل و تفسیر گردند تا بن مایه های اندیشه و فلسفه وجودی آن ها شناسایی گردد.مهمترین جریان فکری که از هر لحاظ تاثیر عمیقی بر ضرب عناصربصری وهمچنین شعائرمذهبی روی این گروه ازسکه ها گذاشت،گفتمان مذهب بود که تحت تاثیر باورهای مذهبی،درزیباترین شکل خود بر روی سکه ها حک گردید.هدف از پژوهش،بررسی نقشمایه های غالب برسکه ها با رویکرد شمایل شناسانه درطی گام های سه گانه توصیف،تحلیل وتفسیر است تا بتوانیم به پیوندهای عمیق مکنون بین ظاهر یک متن تصویری وآنچه خارج ازمتن بصورت قراردادهای مذهبی تعریف شده است،دست یابیم. پژوهش حاضر با رویکردی متفاوت از شیوه های مرسوم سکه شناسی،در پی پاسخ به این پرسش است که ازمنظرشمایل شناسی اروین پانوفسکی،عناصر بصری حاکم درسکه ها چگونه تحلیل وتفسیر میگردند؟فرضیه آن است که صرف نظر ازمنظرزیبایی شناسانه،برمفاهیم فراتری دلالت مینمایند که همسو با باورهای آیینی واعتقادات مذهبی متنوع است.پژوهش، به روش تحلیلی تاریخی،با استنادبه مطالعات کتابخانه ای،بررسی میدانی وگزینش هدفمند داده های موزه ای نشان می دهد عناصر بصری حاکم در سکه ها دردوران سلجوقیان ایران به تمغاها و عنصر بصری تیر و کمان خلاصه شده و در زمان سلجوقیان روم به سوارکار با تیروکمان و نقشمایه شیر و خورشید ارجاع داده می شود که هر کدام با معانی قراردادی خاصی با مفاهیم فلسفی موجود قرابت داشته،تحلیل وتفسیرشمایل شناسانه ازمنظرگفتمان مذهب و فرهنگ،در دوره های حاکمان متعدد،مورد مقایسه تحلیلی وتطبیقی قرارگرفته ومشاهده گردیده تحت تاثیر سیاستهای دینی و یا بی سیاستی مذهبی، ضرب نقشمایه ها بهمراه شعائر مذهبی برروی سکه ها صورت گرفته است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد