مدل توسعۀ خوشه‌های کسب‌و‌کار، شیوه نوینی است که در دو دهه اخیر به منظور توسعه و توانمندسازی بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌کار گرفته شده است. بسیاری از کشورها اعم از توسعه ‌یافته و در حال توسعه از این مدل توسعه‌ای برای دستیابی به اهداف توسعۀ منطقه‌ای و ارتقای سطح کیفی و کمی کسب ‌و‌ کارهای مزیت‌دار خود که در یک منطقه جغرافیایی مستقر می‌باشند بهره گرفته‌اند. در این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد طرح‌های‌ توسعۀ خوشه کسب‌ و کار در ایران با استفاده از تکنیک تحلیل تم و تکنیک نقشۀ شناختی فازی پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات به صورت مصاحبه و پرسشنامه و دورۀ زمانی پژوهش از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۴۰۰ و در گسترۀ کشور ایران تمامی استان‌هایی که طرح‌های توسعۀ خوشه کسب‌ و کار در آنها اجرا گردیده می باشد. بر اساس مدل نقشه شناختی فازی به‌دست آمده، مهمترین عامل اثرگذار بر عملکرد طرح‌های توسعۀ خوشه کسب‌ و‌ کار، تأمین مالی طرح‌ها و مهمترین عامل اثرپذیر، افزایش اقدامات مشترک می‌باشد. در انتها نیز، بر اساس شناسایی مهمترین عوامل اثرگذار و اثرپذیر، سناریو‌های رو به عقب و رو به جلوی مرتبط با عملکرد طرح‌های‌ توسعۀ خوشه کسب‌ و کار مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله