زمینه و هدف:با توجه به اهمیت بوم شناختی و اقتصادی گونه تاس ماهی ایرانی به عنوان یک گونه بومی در خطر انقراض ساکن دریای خزر، گستردگی مناطق پراکنش آن و افزایش آلودگی روز افزون آب­های داخلی به مشتقات نفتی مانند ترکیباتی فنلی، بررسی سمیّت حاد فنل در مرحله جنینی لاروهای ۳ روزه تاس ماهی ایرانی ضروری می باشد. روش کار:۷تیمار با غلظت های ۱۴۰، ۱۱۵، ۹۰، ۶۵، ۴۰، ۲۵، ۱۰میلی گرم بر لیتر فنل و یک شاهد( هریک ۳ تکرار ) در نظر گرفته و آزمایشات مربوط به تعیین سمیّت حاد براساس استاندارد O.E.C.D.به صورت ساکن انجام گرفت. در مرحله بعد از سه غلظت زیر کشنده فنل(۱۰،۲۵،۴۰ میلی گرم برلیتر) و شاهد در سه تکرار و در شرایط نیمه پایدار برای بررسی اثرات سمی فنل روی آبشش، کبد و کلیه به عنوان نشان گرهای سیتولوژیک در مدت تکامل لارو نورس تا شروع تغذیه فعال استفاده شد. لاروهای ناهنجار و تلف شده به صورت روزانه جمع آوری و در محلول بوئن فیکس و مراحل آماده سازی بافتی و رنگ آمیزی نمونه ها انجام گردید.یافته ها:مقدار 50LCطی ۹۶ ساعت فنل ۹۰ میلی گرم بر لیتر و حداکثر غلظت مجاز فنل برای لاروهای نورس تاس ماهی ایران ۱/۹۵ میلی گرم برلیتر تعیین گردید. تغییرات بافتی در آبشش پرخونی و هیپرپلازیا در کبد دژنراسیون سلول ها و تجمع ملانین و در کلیه اتساع کپسول بومن، شبکه گلومرولی و تخریب توبول ها بودند.نتیجه گیری:تحقیق حاضر نشان داد که آلاینده هایی مانند ترکیبات فنلی در اکوسیستم های آبی بر رشد و نمو لاروهای نورس تاس ماهی ایرانی موثر هستند. پرونده مقاله