پاره ای از واژگان و ترکیب های قرآنی، از واژگان یا ترکیب های دشوار یاب به شمار می آیند، یکی از تر کیب های دشواریاب، ترکیب أَرَأَیْتَ و فروع آن است که دارای پیچیدگی معنایی است. این پژوهش با هدف تحلیل و ارزیابی ترکیب أَرَأَیْتَ و فروع آن بر اساس معیارهای صرفی، نحوی، بلاغی و تفسیری، موارد کاربرد این ترکیب در قرآن را مورد پژوهش قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که تنها معنای صحیح این ترکیب و فروع آن در تمامی اسلوب های مورد کاربرد این ترکیب در قرآن کریم به قید همراهی با همزه استفهام و کاف خطاب و یا فقط همزه استفهام، معنای تضمینی مرکّب از أخبرنی و علمت از افعال قلوب: به من خبر ده/ خبر دهید/ آیا هیچ توجّه کرده اید؟! است و تفسیر و برگردان آن به معنای اصلی آیا دیدی؟ و یا معنای مجازی اوّل آیا دانستی؟ و تعابیر دیگر مشابه آن در طول یا عرض معنای یاد شده، و یا صرف معنای أخبرنی بر خلاف فهم زبان دانان عربی و غیر قابل دفاع خواهد بود.کلید واژ ها: مادّه رأی ، أرایت و فروع آن، تعجّب، أخبرنی. پرونده مقاله

در کتب علوم قرآنی شاهد مطالب متعدد و گاه متناقضی درباره نقش حَجّاج در رسمیت‌یافتن متن کنونی قرآن کریم هستیم. شخصیت حجاج و‌‌‌ به‌ویژه روایت سجستانی از تغییرات‌‌‌ یازده‌گانه او بهانه‌‌‌‌ای برای تشکیک در اصالت تاریخی قرآن‌ شده‌است. در این مقاله با روش توصیفی‌ ـ تحلیلی‌‌‌ به‌سراغ منابع علوم قرآنی، به‌ویژه تاریخ قرآن، رفته و ضمن گردآوری اقوال مختلف علمای مسلمان و مستشرقین و نقد آن‌ها،‌‌‌ به‌تحلیل تاریخی این موضوع پرداخته‌ایم‌که حجاج چه کاری را در رابطه با قرآن انجام داد و انگیزه او از این کار چه بود؟ مطابق این تحقیق، روایت سجستانی با ارائه توضیحاتی قابل پذیرش است و منافاتی با وثاقت تاریخی قرآن ندارد. کار اصلی حجاج ترویج مصحف عثمانی و تکمیل پروژه توحید مصاحف و از بین‌‌‌‌‌بردن قرائات شاذ‌‌‌ به‌ویژه قرائات ابن‌مسعود‌ بوده‌است؛ هدفی‌که حجاج نیز همانند عثمان در تحقق کامل آن ناکام ماند. انگیزه او نیز حب عثمان و بغض قاریان و موالی‌‌‌ به‌خاطر حضور در جنگ ابن‌اشعث بود؛ جنگی‌که می‌رفت نه تنها تومار حجاج و بنی‌امیه بلکه خلافت اسلامی را برای همیشه درهم بپیچد. پرونده مقاله