زمینه و هدف: مدارس ویژه که پذیرای کودکان دارای نیازهای ویژه از جمله کودکان دارای ناتوانی هوشی هستند، باید در راستای نیل به اهداف آموزشی و رفع نیازهای جسمی و روانی خاص ایشان طراحی گردند. یکی از مهم ترین این اهداف ارتقاء رفتار سازشی می باشد.این پژوهش در پی یافتن معیارهایی برای طراحی فضای باز مدارس ویژه است تا از طریق بهبود رفتار سازشی کودکان دارای ناتوانی هوشی، آنان را برای زندگی مستقل در آینده آماده سازد. روش بررسی: روش تحقیق به کارگرفته شده در این پژوهش آمیخته می باشد و بر پیمایش اکتشافی از نوع دلفی استوار است. با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخت که در اختیار جامعه تحقیق شامل متخصصان روانشناسی کودکان استثنایی و معمار قرارداده شد، با روش تحلیل محتوا مولفه ها و صفات فضایی موثر بر بهبود رفتارسازشی در چندین مرحله مورد پرسش قرار گرفته است. سپس جهت کشف ارتباط بین متغیرهای تحقیق از آزمون همبستگی و رگرسیون خطی چند متغیره استفاده گردید. در گام بعدی بر اساس اهداف تحقیق راهکارهای معماری از متخصصان معمار مورد پرسش قرار گرفتند و پس از استخراج مهم ترین راهکارها، به منظور اطمینان از صحت داده ها نظرسنجی از مربیان این کودکان انجام شد. یافته ها: بر طبق نتایج به دست آمده طراحی فضای باز مدارس ویژه باید بر شش اصل کلی شبیه سازی فضای مدرسه به اجتماع، بازی سازی، شبیه سازی فضای مدرسه به خانه، مشارکت زایی، توجه به رنگ، بافت، فرم و سهولت متکی باشد. بحث و نتیجه گیری: افزایش فضاهای جمعی و مشارکت زا ،ارتباط مستقیم با عناصر طبیعی محیط، تحریک حواس با استفاده از رنگ، بافت و موسیقی و نیز فراهم آوردن امکان بازی های گروهی و نمایشی در فضای باز مدارس زمینه را برای رشد فاکتورهای موثر بر رفتار سازشی فراهم می آورد. پرونده مقاله