در سدههاى میانه اسلامى جشنهاى بسیارى به مناسبتهاى مختلف برگزار مىشد. امپراتورى عثمانىدر برگزارى جشنها در میان حکومتهاى اسلامى جایگاه ویژهاى داشته و تعدد و تنوع این جشنها مایه ظهور گونهاى نوشتارها با عنوان سورنامه شده است. سورنامهها علاوه بر وصف جشنها، حاوى می چکیده کامل
در سدههاى میانه اسلامى جشنهاى بسیارى به مناسبتهاى مختلف برگزار مىشد. امپراتورى عثمانىدر برگزارى جشنها در میان حکومتهاى اسلامى جایگاه ویژهاى داشته و تعدد و تنوع این جشنها مایه ظهور گونهاى نوشتارها با عنوان سورنامه شده است. سورنامهها علاوه بر وصف جشنها، حاوى مینیاتورهایى است که گزارشهاى مصورى از چگونگى برپایى جشنها، حضور سلطان و نمایشها عرضه مىکنند. افزون بر ارزش هنرى سورنامهها، دادههاى تاریخى آنها نیز منبعى اصیل براى شناخت دقیقتر فرهنگ و جامعه عثمانى است. از میان سورنامههاى موجود، دو سورنامه وهبى و همایون از شهرت و ارزش هنرى بیشترى برخوردارند. در این نوشتار هنرهاى نمایشى (میدانى و صحنهاى) و اهمیت هنرى و تاریخى اجتماعى سورنامهها بررسى مىشود.
پرونده مقاله
در قرون میانه اسلامی، محاصره یکی از معمولترین صورتهای جنگ به شمار میآمد. قوای مهاجم برای درهمشکستن مقاومت قلعهها و ورود به شهرهایی که حصارهای مستحکم داشتند، از ترفندها، شیوهها، ابزارها و ادوات گوناگونی بهره میگرفتند؛ در این میان، استفاده از ادوات پرتابی، بهویژه چکیده کامل
در قرون میانه اسلامی، محاصره یکی از معمولترین صورتهای جنگ به شمار میآمد. قوای مهاجم برای درهمشکستن مقاومت قلعهها و ورود به شهرهایی که حصارهای مستحکم داشتند، از ترفندها، شیوهها، ابزارها و ادوات گوناگونی بهره میگرفتند؛ در این میان، استفاده از ادوات پرتابی، بهویژه منجنیقها، بسیار کارآمد و تعینکننده بود. در این مقاله، ضمن بهدستدادن وصفی مستند از کارکردهای مختلف هجومی- دفاعی جنگافزارهای پرتابی سنگین در جنگهای قلعهای دوره اسلامی، میزان تعیینکنندگی بهکارگیری این دسته از سلاحها، بهعنوان شیوه معمول در نبردهای قلعهای، در رقمزدن نتیجه عملیات نظامی این دوره تاریخی، بررسی و نشان داده شده که در بهکارگیری این دسته از ادوات جنگی، صرفا بر توان فیزیکی و قدرت ویرانگری آنها تکیه نمیشد؛ بلکه کاربرد این ادوات در جنگهای محاصرهای گاه ناشی از امکانی بوده که سلاحهای سنگینی برای ایجاد ترس و وحشت و در نتیجه، اعمال گونهای جنگ روانی علیه دشمن فراهم میساختهاند.
پرونده مقاله
شیوه های متفاوت نبرد در طول تاریخ اسلام، استفاده از جنگ افزارهای مختلف را ایجاب می کرد. درسده های میانه اسلامی بیشتر شهرها دارای دیوارهای دفاعی به دور خود بودند؛ ازاین رو، نبردهایمحاصره ای شیوه رایج جنگها به حساب می آمد. در اینگونه نبردها، سلاح های سنگین پرتابی به ویژهم چکیده کامل
شیوه های متفاوت نبرد در طول تاریخ اسلام، استفاده از جنگ افزارهای مختلف را ایجاب می کرد. درسده های میانه اسلامی بیشتر شهرها دارای دیوارهای دفاعی به دور خود بودند؛ ازاین رو، نبردهایمحاصره ای شیوه رایج جنگها به حساب می آمد. در اینگونه نبردها، سلاح های سنگین پرتابی به ویژهمنجنیق کارایی بسیار داشت؛ اما افزون بر سلاح، نوع پرتابه های جنگ افزارها نیز در دستیابی به موفقیتتأثیری بسزا می گذاشت. پرتابه های منجنیق که در ابتدا سنگی بود، با گذشت زمان تحول و تکامل یافت.در دوره های بعد پرتابه های انفجاری با قدرت تخریبی چشمگیرتر ابداع شد که می توانست حصار شهرهارا در هم بکوبد. در این مقاله، پس از مروری کوتاه بر تحولات پرتابههای منجنیق، به انواع این پرتابه ها وعملکردشان می پردازیم.
پرونده مقاله
تاریخ و تمدن اسلامی
,
شماره2,سال
11
,
تابستان
1394
درباره برپایی جشنهای متعدد در دربار عثمانی با اهداف گوناگون و از جمله برای نشان دادن قدرت و عظمت امپراتوری، اسناد، مدارک و گزارشهای بسیاری برجای مانده است. این جشنها که با مراسم و تشریفات بسیار و به مناسبتهای مختلف مانند ختنهسوران، تولد شاهزاده، ازدواجهای درباری و چکیده کامل
درباره برپایی جشنهای متعدد در دربار عثمانی با اهداف گوناگون و از جمله برای نشان دادن قدرت و عظمت امپراتوری، اسناد، مدارک و گزارشهای بسیاری برجای مانده است. این جشنها که با مراسم و تشریفات بسیار و به مناسبتهای مختلف مانند ختنهسوران، تولد شاهزاده، ازدواجهای درباری و جز آنها برگزار میشد معمولا چندین روز به طول میانجامید و سلطان و صاحبمنصبان در کنار انبوهی از مردم عادی در این جشنها حضور مییافتند. در بین رفتارهای متنوع معمول در جشنهای دروه عثمانی، اجرای برخی آیینهای نمایشی موضوع قابل توجهی برای مطالعه است، از جمله اورتااوین و قرهگوز که هر دو از هنرهای نمایشی قدیمی قلمرو عثمانی بودند. این دو نمایش، معمولا محتوایی کمیک داشتند و شخصیتهای حاضر در آنها با گفتوگوهای طنزآمیز تماشاگران را به خنده وامیداشتند. در نوشتار حاضر با بررسی اسناد و مدارک به جا مانده از عصر عثمانی بهویژه اسناد تصویری و مینیاتورهای این دوره، از این دو آیین نمایشی عمده سنتی، وصف و شرحی انتقادی به دست داده شده است.
پرونده مقاله
از اواسط دوره ناصری و در پی مواجهه های فکری و سیاسی بیشتر ایران با کشورهای اروپایی، اندیشه اصلاح و نوگرایی در میان متفکران و نواندیشان این دوره شتاب بیشتری گرفت. در این دوران رساله ها و متون انتقادی فراوانی در واکنش به اوضاع آشفته سیاسی و اجتماعی ایران به نگارش درآمد. د چکیده کامل
از اواسط دوره ناصری و در پی مواجهه های فکری و سیاسی بیشتر ایران با کشورهای اروپایی، اندیشه اصلاح و نوگرایی در میان متفکران و نواندیشان این دوره شتاب بیشتری گرفت. در این دوران رساله ها و متون انتقادی فراوانی در واکنش به اوضاع آشفته سیاسی و اجتماعی ایران به نگارش درآمد. در نگارش این رساله ها علاوه بر روشنفکران این دوره، برخی از مردم عادی و پیشه وران و بازاریان نیز مشارکت داشته و دست به تألیفاتی زده اند. نمونه بارز این نوع رساله های انتقادی، قانون قزوینی اثر محمد شفیع قزوینی است. نگاه او به معضلات اجتماعی عهد ناصری و به ویژه پدیده سرقت از آن رو که توسط یک فرد بازاری و پیشه ور و نه یکی از روشنفکران نوشته شده شایسته مطالعه است. در نوشتار حاضر سعی بر آن است تا معضلات و مشکلات مهم اجتماعی عهد ناصری از نظر محمد شفیع قزوینی بازنمایی گردد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که قزوینی بنیانهای اقتصادی و امنیتی را از عوامل مهم تشدید معضلات اجتماعی قلمداد کرده است. در بخش نخست این نوشتار تأثیر اقتصاد بر تشدید معضلات اجتماعی و در بخش دوم تأثیر عدم امنیت لازم بر تشدید پدیده سرقت از دیدگاه قزوینی بررسی میشود. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی- تحلیلی است و سعی خواهد شد تا با توجه به گفتههای قزوینی و تطبیق آنها با شرایط عصر ناصری تبیینی از اوضاع اجتماعی و اقتصادی ارائه گردد.
پرونده مقاله
تاریخ و تمدن اسلامی
,
شماره2,سال
17
,
تابستان
1400
یکی از وجوه بارز دوره قاجاریه (1193 1344ﻫ) شکل گیری متونی است که از آنها با عنوان متون انتقادی یاد می شود. انواع متنوع این گونه از آثار که تحت تأثیرتحولات سیاسی و اجتماعی این دوره شکل گرفت و بالید، حاوی دیدگاه های اصلاح گران ه ای اند که مؤلفانشان برای بهبود اوضاع چکیده کامل
یکی از وجوه بارز دوره قاجاریه (1193 1344ﻫ) شکل گیری متونی است که از آنها با عنوان متون انتقادی یاد می شود. انواع متنوع این گونه از آثار که تحت تأثیرتحولات سیاسی و اجتماعی این دوره شکل گرفت و بالید، حاوی دیدگاه های اصلاح گران ه ای اند که مؤلفانشان برای بهبود اوضاع سیاسی و اجتماعی ارائه کرده اند. این گونه از آثار در قالب هایی مانند سیاست نامه ها، رسائل مشروطه، آثار روشنفکران و علما، مکتوبات خیالی و نمایشنامه ها قابل تفکیک و دسته بندی است. دسته اخیر یعنی نمایشنامه ها به عنوان ژانری نوین که در آنها در قالبی نمایشی به انتقادات بعضا تندی از اوضاع نابسامان دوره ناصری و قاجاریه می شد، شایسته بررسی و پژوهش است. از جمله کسانی که به عنوان پیش گام در نگارش چنین آثاری شناخته می شوند، میرزا فتحعلی آخوندزاده است که در تمثیلات انتقادات متنوعی را بر دوره ناصری وارد ساخته است. داستان یوسف شاه یا ستارگان فریب خورده یکی از داستان های مهم آخوندزاده است که جنبه انتقادی فراوانی دارد و می توان از خلال آن جنبه های اصلاح گرایانه اندیشه او را دریافت. در نوشتار حاضر، نگارنده سعی دارد تا این داستان را به مثابه متنی انتقادی بررسی کند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که این داستان را می توان به نوعی عصاره نقد و انتقاد سیاسی و اجتماعی آخوندزاده از اوضاع نابسامان عصر ناصری قلمداد کرد که در دیگر آثار او نیز قابل مشاهده است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد