ارزیابی قابلیت های اکوتوریستی زیر حوزه آبریز چرداول در استان ایلام

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

جواد جمال آبادی ¹ (دانشگاه حکیم سبزواری)
حمزه احمدی ² (دانشگاه حکیم سبزواری)

تاریخ دریافت : 1397/08/21 تاریخ پذیرش : 1397/09/25 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه: AHP, اکوتوریسم, ایلام, زیر حوضه چرداول,

چکیده مقاله :

یکی از سرمایه های مهم طبیعی، قابلیت‌های اکوتوریستی هر منطقه می‌باشد. مناظر طبیعی امروزه یکی از مهم‌ترین کانون های جذب توریسم در دنیا محسوب می‌شوند. در مطالعه حاضر با رهیافتی آماری – تحلیلی با استفاده از آمار و اطلاعات طبیعی و اقلیمی و تکنیک AHP، توان‌های محیطی و اکوتوریستی زیر حوزه آبریز چرداول در استان ایلام به عنوان یکی از زیر حوضه‌های عمده حوضه بزرگ کرخه واکاوی گردید. در این مطالعه معیارهای طبیعی به صورت شرایط جغرافیایی و اقلیمی برای سنجش قابلیت‌های اکوتوریستی مشخص گردید. نتایج نشان داد که در زیر حوزه آبریز چرداول شرایط اقلیمی نقش موثری در وزن دهی به قابلیت‌های اکوتوریستی ایفا می‌نماید. با توجه به ساختار جغرافیایی زیر حوضه چرداول، نیمه شمالی از نظر شرایط رطوبتی به صورت بارش و رطوبت نسبی از شرایط بهتری نسبت به نیمه جنوبی برخودار می باشد. شرایط دمایی در قالب میانگین دمای هوا و دماهای سرد نیز در نیمه شمالی مناسب تر از نیمه جنوبی مشاهده گردید. از شمال به جنوب زیر حوضه نقش معیارهای اقلیمی کم رنگ تر می‌گردد. عرض جغرافیایی و ارتفاع بالاتر بخش شمالی حوضه، زمینه ساز شرایط اقلیمی متنوع و مناسب‌تری در منطقه شده است. همپوشانی لایه-ها نشان داد که مناطق نیمه شمالی و غربی زیر حوضه از قابلیت‌های مناسب‌تری از نظر اکوتوریستی برخوردار می‌باشد. نتایج و دستاوردهای این تحقیق در مدیریت محیطی حوضه‌های آبریز حائز اهمیت می‌باشد. این دستاوردها می‌تواند مدیران را در اتخاذ تصمیمات بهتر بر مبنای توان اکولوژیکی راهگشا باشد.

چکیده انگلیسی:

One of the most important natural assets is the ecotourism capabilities of each region. Natural landscapes today are considered one of the most important centers of tourism attraction in the world. In this study, using statistical and analytical approaches using natural and climatic data and AHP technique, environmental and ecotouristic resources under the catchment area of Chardavol in Ilam province were identified as one of the major sub basins of Karkheh Basin. In this study, natural criteria were determined by geographic and climatic conditions for measuring ecotouristic capabilities. The results showed that climatic conditions play an important role in weighting ecotourism capabilities under the Chardavul watershed. Regarding the geographical structure of the Chardavol sub-basin, the northern part has a better situation than the southern part in terms of precipitation and relative humidity in terms of moisture conditions. Temperature conditions in the form of average air temperature and cold temperatures were also found in the northern half more suitable than the southern half. From the north to the south, the role of climatic criteria becomes less sub-basin. Latitude and higher altitudes of the northern part of the basin have led to different and more appropriate climate conditions in the region. The overlap of the layers showed that the northern and western sub-basins have better ecotouristic capabilities. The results and achievements of this research are important in environmental management of catchment areas. These achievements can lead managers to make better decisions based on their ecological capability.

منابع و مأخذ:

• امیر احمدی، ابوالقاسم، مظفری، حسن. 1391. تحلیل پهنه­های مناسب توسعه اکوتوریسم در استان زنجان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره3، صفحات، 18407-18391.


• امیری، حکمت، منصوری، غلامرضا، منصوری، محمد رضا و درویشی، هدایت اله.1391. ارزیابی توان اکوتوریسم استان لرستان با استفاده از (AHP) فازی در محیط GIS، شماره 14، صفحات 190- 175.


• دستورالعمل و ضوابط تقسیم بندی و کدگذاری حوضه‌های آبریز و محدود‌های مطالعاتی در سطح کشور، 1383. شرکت مدیریت منابع آب ایران، معاونت پژوهش و مطالعات پایه، دفتر استاندارها و معیارهای فنی. وزارت نیرو. نشریه شماره 282. الف.


• رامشت، محمد حسین، حاتمی فرد، رامین و موسوی، سید حجت. 1392. مکانیابی دفع پسماند جامد شهری با استفاده از مدل AHP و تکنیک GIS (مطالعه موردی: شهرستان کوهدشت). نشریه علمی – پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 44، صفحات، 138-119.


• رضایی، محسن؛ نخعی ، محمد(1387) نحوه تشکیل غار کتله خور استان زنجان، فصلنامه زمین شناسی ایران، شماره ششم، 11-19.


• رضوانی، محمد رضا، اروجی، حسن، علیزاده، محمد و نجفی، محمد سعید. 1392. مکانیابی احداث پیست‌های اسکی از دیدگاه گردشگری (مطالعه موردی: مناطق شمالی استان تهران). فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، شماره 10، صفحات 44-27.


• سنایی، انور؛ ارزانی، حسین؛ طویلی، علی، ارزیابی پتانسیل اکوتوریستی منطقه طالقان میانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نشریه علمی پژوهشی مرتع، جلد 8 شماره 3 صفحات 272-284.


• قدسی پور، حسن؛ ( 1384) فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر، ص 57.


• عاشری، امامعلی، حسین پور، باقر و مهدی لو، تقی. 1389. تعیین اولویت‌های سرمایه گذاری در مناطق اکوتوریستی شهرستان ارومیه، جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، شماره 1، صفحات، 126-112.


• مبارکی، امید، اسلامی، مهدی، 1394. شناسایی و تحلیل قابلیت‌های توریسم منطقه ارسباران. جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، شماره 17، صفحات، 148-131.


• محمدی یگانه، بهروز؛ احمدی، کبری (1385) مقدمه ای بر ویژگیهای طبیعی زنجان به عنوان عاملی مؤثر در جذب گردشگران و جهانگردان، مجموعه مقالات اکوتوریسم، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان زنجان، صص 11-24.


• منشی زاده، رحمت ا...؛ فلاحی، حمید( 1387) پهنه بندی توان اکوتوریستی در محدوده حفاظت شده اشترانکوه با استفاده از GIS، مجله مطالعات جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبائی ، شماره 8، ص 59-79.

 

 

• Gourabi, B. R., & Rad, T. G. (2013). The analysis of ecotourism potential in Boujagh wetland with AHP method. Life Science Journal, 10(2s).


• Banerjee, U. K. , S. Kumari, S. K. P. Sudhakar (2002); Remote Sensing and GIS based ecotourism planning: A case study for western Midnapore, West Bengal, India, http://www. GIS development. net/ application miscellaneous/ mise028 pdf. htm.


• Dashti, S., Monavari, S. M., Hosseini, S. M., Riazi, B., & Momeni, M. (2013). Application of GIS, AHP, Fuzzy and WLC in island ecotourism development (Case study of Qeshm Island, Iran). Life Science Journal, 10(1), 1274-1282.


• Bunruamkaew, K., & Murayam, Y. (2011). Site suitability evaluation for ecotourism using GIS & AHP: A case study of Surat Thani province, Thailand. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 21, 269-278.


• Jiaxi, L. (2003); Multi-Functioned parking Facility's Site Selection in Tourist Towns, case study of clang Yang, China, Master thesis; International


• Gigović, L., Pamučar, D., Lukić, D., & Marković, S. (2016). GIS-Fuzzy DEMATEL MCDA model for the evaluation of the sites for ecotourism development: A case study of “Dunavski ključ” region, Serbia. Land Use Policy, 58, 348-365.


• KUMARI , M. D. BEHERA & H. R. TEWARIDepartment of Humanities and Social, Sciences, entre for Oceans, Rivers, Atmosphere and Land Sciences, ndian Institute of Technology, Kharagpur 721 302, India Sikkim geospatial 2010


• Fung a; F. K. -K. Wong aAffiliation: a Department of Geography and Resources Management, The Chinese University of Hong Kong, Shatin, New Territories, Hong Kong Geocarto International, Volume 22, Issue 2 June 2007 , pages 87 – 105


• Mishra, A. K., Deep, S., & Choudhary, A. (2015). Identification of suitable sites for organic farming using AHP & GIS. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 18(2), 181-193.


• Hai-ling, G., & Liang-qiang, W. (2011). A GIS-based approach for information management in ecotourism region. Procedia Engineering, 15, 1988-1992.


• Zhou, Y. (2014). Resource-based destination competitiveness evaluation using analytic hierarchy process (AHP): The case study of West Virginia. West Virginia University.