نشانه‌های بومی -محلّی در اشعار ترکی هوشنگ جعفری

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات آذری

راضیه آقازاده ¹ , لیلا عدل پرور ²

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/08/18 تاریخ پذیرش : 1399/12/23 تاریخ انتشار : 1400/04/01

کلید واژه: طبیعت, هوشنگ جعفری, نشانه‌های بومی- محلّی, محیط زندگی, نشانه‌های اجتماعی و فرهنگی,

چکیده مقاله :

یکی از رویکردهای تحلیل متون ادبی، نشانه‌شناسی است. متون ادب فارسی از جنبه های مختلف نشانه‌شناسی مثل زیبایی‌شناسی، روابط بینامتنی، فرم و نشانه های بومی _ محلّی، قابلیت بررسی دارند. شعرا و نویسندگان از محیط پیرامون خود تأثیر می پذیرند و نشانه های این اثرپذیری در آثار ایشان انعکاس می یابد. هوشنگ جعفری از شعرای آذری‌زبان زنجان است که با توصیف عناصر اقلیمی، تأثیر این عناصر را در ذهن و زبان خود با نشانه های بومی _ محلّی بازتاب داده است. به خاطر گستردگی دامنۀ نشانه شناسی، هدف این تحقیق، تحلیل نشانه های خالق اثر، نشانه های طبیعت و محیط بومی و نشانه های اجتماعی و فرهنگی، در اشعار ترکی هوشنگ جعفری است. فرض بر این است که این شاعر، مایه های محتوایی اشعار خود را از صبغۀ بومی _ محلّی کسب کرده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اشعار هوشنگ جعفری ، گنجینه ای از عناصر اقلیمی در قالب طبیعت بومی، باورها، اعتقادات، آداب و سنن، ضرب المثل ها و کنایات است. در این مقاله به روش توصیفی _ تحلیلی، به واکاوی نشانه های بومی _ محلّی در اشعار وی پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

One of the approaches for analyzing literary texts is semiotics. Persian literary texts can be investigated from different aspects of semiotics such as; aesthetics, intertextual relations, indigenous-local forms and signs. Poets and authors are influenced by their environment and the signs of this vulnerability are reflected in the works. Houshang Jafari is one of the Azeri poets in Zanjan city, describing the local elements. The effect of these features in the mind and language reflected with indigenous-local signs. Due to the wide range of semiotics, our goal in this research is to analyse the signs of the author of the work, signs of nature and indigenous environmental and social and cultural signs in Turkish poetry of Houshang Jafari. It is assumed that the poet has gained the content of his poems from native-local character.The results of the research indicate that poems of Houshang Jafari are: a treasure of local elements in the form of native manners, nature, beliefs, customs and traditions, proverbs and irony. In this article, a descriptive-analytical method is used to analyse the indigenous-local signs.

منابع و مأخذ:

1- احمدی، بابک. (۱۳۸۰). ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.

2- افشار سیستانی،‌ایرج. (۱۳۷۸). پژوهش در نام شهرهای ایران، چاپ اوّل، تهران: روزنه.

3- بویر، علی. (1399). «تأثیر پدیده ­های جغرافیایی در نام­گذاری روستاهای استان آذربایجان­ غربی»، فصلنامۀ ادبیات و زبان­های محلّی ایران­ زمین، سال 10، ش 2، صص23-46.

4- بین شیر، ویلیام. ( ۱۳۸۹). سرزمین ایرن، (جلد اوّل از تاریخ کمبریج)، ترجمۀ تیمور قادری، تهران: انتشارات امیرکبیر.

5- تاجیک، محمدرضا. (1389)­.«نشانه‌شناسی؛نظریه و روش»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، سال 5، شمارۀ4، صص ­7ـ 39

6- پور داوود، ابراهیم.(۱۳۴۷). یسنا، تهران: ابن سینا.

7- پیرنیا،کریم. (1383). سبک ­شناسی معماری ایرانی، تدوین دکتر غلامحسین معماریان، تهران: نشر معمار.

8- جعفری، هوشنگ. (1397). آغ آتیم، تبریز: انتشارات انس.

9- جکسون، ابراهام.و. ویلیامز. (1357). سفرنامۀ جکسون (ایران در گذشته و حال)، ترجمۀ منوچهر امیری _ فریدون بدره­ای، چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی.

10- چایلی،صمد. (۱۳۸۶). نگاهی به واژه ­های اساطیری آذربایجان، تبریز: نشر اختر.

11- حصاری،میرهدایت. (1379). آذربایجان فولکولورو، انتشارات تابان.

12- خیراندیش، عبدالرسول. (1382).«نام­های جغرافیایی به مثابۀ بخشی از میراث فرهنگی»،کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، سال 7، شمارۀ74، صص3-4.

13- دوبلیچ، هارم. (۱۳۹۲). فرهنگ مردم شیراز، شیراز: انتشارات نوید.

14- دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت­نامۀ دهخدا، تهران: سمت.

15- رضالو، رضا و آیرملو، یحیا و مهر آور گیلگلو، قاسم. (۱۳۹۵). «پیشنهادی برای مکان دریاچۀ چیچست باستانی»، پژوهشنامۀ ادب حماسی، سال 12، شمارۀ 1، صص ۱۴۱-۱۵۸.

16- شوکتی، آیت. (1398). «توده ­شناسی بازی ­های آذربایجانی در شعر شهریار»، فصلنامۀ ادبیات و زبان­های محلّی ایران ­زمین، سال 9، شمارۀ 4، صص64-45.

17- شیری، قهرمان. (۱۳۸۴). «آرمان و انگاره­ های اقلیمی در داستان­ نویسی جنوب»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ ۹۳، صص ۶۳-۵۲.

18- شیری، قهرمان. (1394). «مکتب ­های داستان­ نویسی ایران»، تهران: چشمه.

19- کالر، جاناتان. (1388). در جستجوی نشانه­ ها(نشانه ­شناسی،­ادبیات،­ واسازی)، ترجمۀ لیلا صادقی، تینا امراللّهی، تهران: علم.

20- گیرو، پیر. (۱۳۸۰). نشانه­ شناسی، ترجمۀ محمّد نبوی، تهران: آگاه.

21- نولان، پاتریک ولنسکی. (۱۳۸۳). گرهارد، جامعه ­های انسانی: مقدّمه ­ای بر جامعه‌شناسی کلان، ترجمۀ ناصر موفّقیان، چ دوم، تهران: نشر نی.

22- کزّازی، الهام. (1386). «ژئوتوریسم، نگرشی نو در برنامه­ ریزی گردشگری استان زنجان»، مجموعه مقالات برگزیدۀ همایش قابلیت‌ها، موانع و راهکارهای توسعۀ گردشگری استان زنجان. صص232-201.

23- مشتاق­ مهر، رحمان، و صادقی شهپر، رضا. (۱۳۸۹).«ویژگی­های اقلیمی و روستایی در داستان ­نویسی خراسان»، فصلنامۀ جستارهای ادبی، سال 43، شمارۀ 1، صص ۱۰۸- ۸۱.

پایگاه­های اینترنتی

1- جعفری، طاهر.(1391.11.19، 14:25).«زندگی استاد هوشنگ جعفری از زبان فرزندش طاهر جعفری»، (http://huik.blogfa.com )

2- صادقیلر،میلاد.(9/7/1391­­،23:56­).«سبلان کوه عظیم و افسانه­ای آذربایجان» ((http://www.tonar.blogfa.com