نشانه‌های بومی -محلّی در اشعار ترکی هوشنگ جعفری
الموضوعات :راضیه آقازاده 1 , لیلا عدل پرور 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
الکلمات المفتاحية: طبیعت, هوشنگ جعفری, نشانه‌های بومی- محلّی, محیط زندگی, نشانه‌های اجتماعی و فرهنگی,
ملخص المقالة :
یکی از رویکردهای تحلیل متون ادبی، نشانه‌شناسی است. متون ادب فارسی از جنبه های مختلف نشانه‌شناسی مثل زیبایی‌شناسی، روابط بینامتنی، فرم و نشانه های بومی _ محلّی، قابلیت بررسی دارند. شعرا و نویسندگان از محیط پیرامون خود تأثیر می پذیرند و نشانه های این اثرپذیری در آثار ایشان انعکاس می یابد. هوشنگ جعفری از شعرای آذری‌زبان زنجان است که با توصیف عناصر اقلیمی، تأثیر این عناصر را در ذهن و زبان خود با نشانه های بومی _ محلّی بازتاب داده است. به خاطر گستردگی دامنۀ نشانه شناسی، هدف این تحقیق، تحلیل نشانه های خالق اثر، نشانه های طبیعت و محیط بومی و نشانه های اجتماعی و فرهنگی، در اشعار ترکی هوشنگ جعفری است. فرض بر این است که این شاعر، مایه های محتوایی اشعار خود را از صبغۀ بومی _ محلّی کسب کرده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اشعار هوشنگ جعفری ، گنجینه ای از عناصر اقلیمی در قالب طبیعت بومی، باورها، اعتقادات، آداب و سنن، ضرب المثل ها و کنایات است. در این مقاله به روش توصیفی _ تحلیلی، به واکاوی نشانه های بومی _ محلّی در اشعار وی پرداخته شده است.
1- احمدی، بابک. (۱۳۸۰). ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
2- افشار سیستانی،ایرج. (۱۳۷۸). پژوهش در نام شهرهای ایران، چاپ اوّل، تهران: روزنه.
3- بویر، علی. (1399). «تأثیر پدیده های جغرافیایی در نامگذاری روستاهای استان آذربایجان غربی»، فصلنامۀ ادبیات و زبانهای محلّی ایران زمین، سال 10، ش 2، صص23-46.
4- بین شیر، ویلیام. ( ۱۳۸۹). سرزمین ایرن، (جلد اوّل از تاریخ کمبریج)، ترجمۀ تیمور قادری، تهران: انتشارات امیرکبیر.
5- تاجیک، محمدرضا. (1389).«نشانه‌شناسی؛نظریه و روش»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، سال 5، شمارۀ4، صص 7ـ 39
6- پور داوود، ابراهیم.(۱۳۴۷). یسنا، تهران: ابن سینا.
7- پیرنیا،کریم. (1383). سبک شناسی معماری ایرانی، تدوین دکتر غلامحسین معماریان، تهران: نشر معمار.
8- جعفری، هوشنگ. (1397). آغ آتیم، تبریز: انتشارات انس.
9- جکسون، ابراهام.و. ویلیامز. (1357). سفرنامۀ جکسون (ایران در گذشته و حال)، ترجمۀ منوچهر امیری _ فریدون بدرهای، چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی.
10- چایلی،صمد. (۱۳۸۶). نگاهی به واژه های اساطیری آذربایجان، تبریز: نشر اختر.
11- حصاری،میرهدایت. (1379). آذربایجان فولکولورو، انتشارات تابان.
12- خیراندیش، عبدالرسول. (1382).«نامهای جغرافیایی به مثابۀ بخشی از میراث فرهنگی»،کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، سال 7، شمارۀ74، صص3-4.
13- دوبلیچ، هارم. (۱۳۹۲). فرهنگ مردم شیراز، شیراز: انتشارات نوید.
14- دهخدا، علی اکبر. (1377). لغتنامۀ دهخدا، تهران: سمت.
15- رضالو، رضا و آیرملو، یحیا و مهر آور گیلگلو، قاسم. (۱۳۹۵). «پیشنهادی برای مکان دریاچۀ چیچست باستانی»، پژوهشنامۀ ادب حماسی، سال 12، شمارۀ 1، صص ۱۴۱-۱۵۸.
16- شوکتی، آیت. (1398). «توده شناسی بازی های آذربایجانی در شعر شهریار»، فصلنامۀ ادبیات و زبانهای محلّی ایران زمین، سال 9، شمارۀ 4، صص64-45.
17- شیری، قهرمان. (۱۳۸۴). «آرمان و انگاره های اقلیمی در داستان نویسی جنوب»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ ۹۳، صص ۶۳-۵۲.
18- شیری، قهرمان. (1394). «مکتب های داستان نویسی ایران»، تهران: چشمه.
19- کالر، جاناتان. (1388). در جستجوی نشانه ها(نشانه شناسی،ادبیات، واسازی)، ترجمۀ لیلا صادقی، تینا امراللّهی، تهران: علم.
20- گیرو، پیر. (۱۳۸۰). نشانه شناسی، ترجمۀ محمّد نبوی، تهران: آگاه.
21- نولان، پاتریک ولنسکی. (۱۳۸۳). گرهارد، جامعه های انسانی: مقدّمه ای بر جامعه‌شناسی کلان، ترجمۀ ناصر موفّقیان، چ دوم، تهران: نشر نی.
22- کزّازی، الهام. (1386). «ژئوتوریسم، نگرشی نو در برنامه ریزی گردشگری استان زنجان»، مجموعه مقالات برگزیدۀ همایش قابلیت‌ها، موانع و راهکارهای توسعۀ گردشگری استان زنجان. صص232-201.
23- مشتاق مهر، رحمان، و صادقی شهپر، رضا. (۱۳۸۹).«ویژگیهای اقلیمی و روستایی در داستان نویسی خراسان»، فصلنامۀ جستارهای ادبی، سال 43، شمارۀ 1، صص ۱۰۸- ۸۱.
پایگاههای اینترنتی
1- جعفری، طاهر.(1391.11.19، 14:25).«زندگی استاد هوشنگ جعفری از زبان فرزندش طاهر جعفری»، (http://huik.blogfa.com )
2- صادقیلر،میلاد.(9/7/1391،23:56).«سبلان کوه عظیم و افسانهای آذربایجان» ((http://www.tonar.blogfa.com
_||_