بررسی ترتیب سازه ای و گروه های نحوی درگویش ترکی گِرمی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات آذری

هنگامه واعظی ¹ , اسماعیل شاهی الیله ² , معصومه ارجمندی ³

1 - استادیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
2 - دانش آموختۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
3 - استادیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/08/04 تاریخ پذیرش : 1397/04/11 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: زبان ترکی گرمی, رده, آرایش سازه ای, زبان پیوندی, تأکید,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به بررسی زبان ترکی گِرمی در منطقۀ مغان استان اردبیل می پردازد. چنین بررسی ای از منظر رده شناختی بر مبنای دیدگاه رده شناسان برجسته ای چون کامری (1989) و گرینبرگ (1974) صورت می گیرد. هدف از این مطالعه، توصیف و ثبت ویژگی های رده ای آن در گروه های متفاوت نحوی است. نگارندگان معتقدند که با توجه به تنوّعات زبانی در مناطق مختلف ایران و سرعت نابودی بسیاری از زبان ها و گویش ها، مطالعه و بررسی گویش ها و زبان های متفاوت از ضروریات است. بنابراین، در پژوهش اخیر سعی شده تا با گردآوری داده ها و بررسی بسیاری از آن‌ها، نحوۀ قرار گرفتن سازه ها در جمله و گروه های نحوی مشخص و معرفی شود. مرور شواهد و داده های زبان ترکی گرمی نشان می دهد که ترتیب سازه ها در آن فاعل + مفعول + فعل است. چنین آرایش واژگانی، صورت بی نشان گروه های نحوی این زبان است. بنابراین، قرار گرفتن فاعل و مفعول پیش از فعل و قرار گرفتن حرف اضافه و صفت پیش از اسم از ویژگی های بارز این زبان است. به عنوان یکی از گونه های زبان فعل پایانی، فرایندهای نحوی ای مانند اسنادسازی، برجسته سازی و جابه جایی می توانند ترتیب واژه ها را در جمله تغییر دهند و آرایش سازه ای دیگری (نشان دار) ارائه دهند. در زبان ترکی گِرمی، فرایند تکرار گروه های نحوی، از نشانه های تأکید است.

چکیده انگلیسی:

In this paper, Turkish Dialect of Germi will be examined (in Moghan, Ardebil Province). It’s based on the framework of remarkable typologists named Comrie (1989) Greenberg (1974). The aim is to study and describe the typological properties in different syntactic phrases. Regarding the language varieties and corruption of many dialects and languages, it’s necessary to study them. I attempt to gather and look into them to determine how they arrange in a sentence. The goal is to know how they arrange in different phrases and finally recognize the word order in this language. The data analysis shows that in this language, the word order is SOV (subject+object+verb); this is the unmarked and basic order of constituents. So the subject and the object are located before verb; preposition and adjective are located before noun like other SOV order. The word order changing can manifest the information, focused on the position of the sentence.

منابع و مأخذ:

کتاب­ها

- احمدی گیوی، حسن(1384)، دستور تطبیقی زبان ترکی و فارسی، تهران، نشر قطره.

- خوش باطن، حسین ( 1385)، مطالعۀ ساختار نحوی زبان ترکی از دیدگاه زبان‌شناسی، تبریز، خوش باطن

- رضائی باغ‌بیدی، حسن (1385)، زبان‌های ایرانی و زبان‌های غیرایرانی رایج در ایران، تهران،  سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

 - فرزانه، محمد علی(1371)، مبانی دستور زبان آذربایجانی، فرهنگ.

- هیئت، جواد( 1366)، سیری در تاریخ زبان ولهجه‌های ترکی، تهران، نشر پیکان.

پایگاه اینترنتی

- رییس نیا، رحیم(1368). دگرگونی زبان در آذربایجان. مؤسسۀ مطالعات و تدوین تاریخ اردبیل. Tarikheardabil.blogfa.com

 منابع لاتین

- Comrie,B.(1989).Language Universal & Oxford,2^nd, Linguistic Typology Syntax &Morphology : Basil Black Well.

- Croft, W.(1990[2002]).Typology & Universal (2^nded) Cambridge: Cambridge Universty press.

- Greenberg J.H.(1974).Language Typology :A Historical and Analytic Overview. Mouton& Co.N.V. The Hague.Paris.

- Greenberg J. H. (1978a).Universals of Human Languages, vol.3 :word structure. Stanford California University press.

- Lehmann, Winfred.(1992). Historical Linguistics: an Introduction (3^rd.ed.) . London: Routledge.