تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی و تامین مالی اسلامی بر بازدهی بانک‌های خصوصی و دولتی ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت

سید مرتضی جلال زاده آذر ¹ , رویا آل عمران ² , حسین پناهی ³ , حسین اصغرپور ⁴

1 - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - دانشیار گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - استاد گروه اقتصاد و رئیس دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز
4 - استاد گروه اقتصاد دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1399/04/10 تاریخ پذیرش : 1399/11/02 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: طبقه‌بندی JEL: E42, H82, L32. واژگان کلیدی: مالکیت بانک, اندازه بانک, صکوک, تورم, بازدهی,

چکیده مقاله :

هدف مقاله بررسی اثرگذاری متغیرهای کلان اقتصادی و تامین مالی اسلامی (صکوک) بر بازدهی بانک‌های خصوصی و دولتی ایران (جمعا، 15 بانک) با استفاده از روش داده‌های تابلویی طی دوره زمانی ۱۳۸۴-۱۳۹۶ است. نتایج برآورد مدل نشان داد صکوک، تورم، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها (به عنوان متغیر بانک) تاثیر مثبت و معناداری بر بازدهی بانک‌ها دارد. بدین معنا که انتشار صکوک باعث افزایش بازدهی و سودآوری بانک‌ها می‌شود. یافته‌ها نشان داد نشان داد مالکیت دولتی تاثیر منفی بر بازدهی بانک‌ها دارد؛ به طوری که با افزایش سهم دولت از بانک‌ها، سودآوری و در نتیجه، بازدهی بانک‌ها کاهش می‌یابد؛ متغیر نسبت مخارج کل به دارایی کل نیز تاثیر منفی و معناداری بر بازدهی بانک‌ها دارد و نیز اندازه بانک نیز تاثیر منفی و معناداری بر بازدهی بانک دارد. از آنجا که مالکیت دولتی بر بازدهی بانک‌ها تاثیر منفی می‌گذارد؛ خواهشمند است، سهم دولت از مالکیت بانک کاهش یابد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this article is to investigate the effect of macroeconomic variables and Islamic financing (Sukuk) on the returns of private and public banks in Iran (15 banks in total) using the panel data method during the period 1384-1396. The results of model estimation showed that sukuk, inflation, ratio of equity to total assets (as a variable of the bank) have a positive and significant effect on banks' returns. This means that the issuance of sukuk increases the efficiency and profitability of banks. The findings showed that government ownership has a negative impact on banks' returns; So that with increasing government share of banks, profitability and, consequently, the efficiency of banks decreases; The ratio of total expenditures to total assets also has a negative and significant effect on banks' returns and the size of the bank also has a negative and significant effect on bank returns. Whereas state ownership negatively affects the efficiency of banks; Please reduce the government's share of the bank's ownership.

منابع و مأخذ:

 

-         احمدپور، احمد، شهسواری، معصومه (۱۳۹۳). مدیریت سود و تأثیر کیفیت سود بر سودآوری آتی شرکت‌های ورشکسته بورس و اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 41: 58-37.

-         اسکندر بیاتی، فرشاد، صادقی، ابراهیم، رمضانی، عبدالله (۱۳۹۳). ظرفیت انتشار صکوک در بانک‌های خصوصی در مقایسه با بانک‌های دولتی، فصلنامه حسابرس، ۷۲: 72-60.

-         امیری، حسین، نوروزی عموقین، فریبا (1397). اثر ساختار تسهیلات بر سودآوری بانک‌ها (مشارکت مدنی و فروش اقساطی). اقتصاد اسلامی، 69: 172-147.

-         بخردی نسب، وحید، ژولانژاد، فاطمه (1396). بررسی ارتباط تامین مالی اوراق بهادار اسلامی و سودآوری در بازار سرمایه ایران. مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، 5: 168-135.

-         رجائی باغسیائی، محمد، محرم اوغلی، اویس و علیرضایی، مجید (1397). تأثیر ابزارهای تأمین مالی اسلامی (مشارکتی و مبادله ای) بر سودآوری بانک­های خصوصی ایران. معرفت اقتصاد اسلامی، 2: 120-105.

-         عزتی، مرتضی، عاقلی، لطفعلی و کشاورز ساوجی، نفیسه (1394). برآورد اثر عوامل اثرگذار بر بازده دارایی بانک‌های اسلامی (در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی)، پژوهشنامه اقتصادی، (58)

-         لشکرى ، محمد و هژبرالساداتى، سیدمرتضى ( 1389 ). خصوصى سازى بانک‌ها و تأثیرات آن بر افزایش کارایى و  بهبود عملکرد بانک ها. راهبرد یاس، 23: 48- 35.

-         مصباحی مقدم، غلامرضا، عسکری، محمدمهدی، علینقی لنگری، محمدامین (1392). مقایسه ریسک و بازده تسهیلات مبادله ای با نرخ سود اعلام شده توسط شورای پول و اعتبار و تسهیلات مشارکتی مبتنی بر ارزش افزوده اقتصادی بر اساس معیارهای شارپ. تحقیقات مالی اسلامی، 2: 178-157.

-         موسویان، سید عباس، کشاورزیان پیوستی، اکبر (۱۳۹۳). آسیب‌شناسی انتشار صکوک اجاره در بانک‌های ایران: مطالعه موردی بانک سپه. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ۶۹: ۱۵۱-۱۷۸.

-         Acharya, V., & Hasan, I., & Saunders, A. (2006). Should banks be diversified? Evidence from individual bank loan portfolios. Journal of Business, 79 (3): 1355-1412.

-         Akhand Akhtar, H. (2016). Inflationary shocks and real output growth in nine Muslim-majority countries: Implications for Islamic banking and finance. Journal of Asian Economics, 45: 56-73.

-         Askari, H. (2012). Islamic finance, Risk-sharing and international financial stability. 1-2.

-         Azlan, A. J., & Masyhuri, H. (2012). Determinants of commercial Banks’ Return on Asset: Panel Evidence from Malaysia. International Journal of Commerce Business and Management (IJCBM), 1(3): 55-63.

-         Bashir, A.M. (2000). Determinants of profitability and rates of return margins in Islamic Banks: Some evidence from the Middle East. Paper presented at the ERF Seventh Annual Conference.

-         Berger, A., & Klapper, L., & Turk-Ariss, R. (2009). Bank Competition and Financial Stability. Journal of Financial Services Research, 35(2): 99-118.

-         Djennas, M. (2014). Business Cycle Volatility, Growth and Financial Openness: Does Islamic Finance Make Any Difference? Journal of Borsa istanbul Review: 1–44.

-         Duraj, B., & Moci, E. (2015). Factors Influencing the bank profitability – Empirical evidence from Albania. Asian Economic and Financial Review, 5: 483-494.

-         Elsas, R., & Hackethal, A., & Holzhauser, M. (2010). The Anatomy of Bank Diversification. Journal of Banking and Finance, 34 (6): 1274-1287.

-         Hisham Hanifa, M., & Masih, M., & Obiyathulla, I. B. (2015). Why do issuers issue Sukuk or conventional bond? Evidence frome Malaysian listed firms using partial adjustment model. Pacific-Basin Finance Journal, 34: 233-252.

-         Huybens, E., & Smith, B. (1999). Inflation, financial markets and long-run real activity. Journal of Monetary Economics, 43: 283-315.

-         Kosmidou, K. (2008). The determinants of banks' profits in Greece during the period of EU financial integration. Managerial Finance, 34(3): 146-159.

-         Lee, C. C., Hsieh, M. F., & Yang, S. J. (2014). The relationship between revenue diversification and bank performance: Do financial structures and financial reforms matter?. Japan and the World Economy, 29: 18-35.

-         Levy Y. E., & Micco, A.., & Panizza, U., & Detragiache, E., & Repetto, A. (2007). A Reappraisal of State-Owned Banks [with Comments]. Economia, 7(2): 209-259.

-         Mamonov, M., & Vernikov, A. (2017). Bank Ownership and Cost Efficiency: New Empirical Evidence from Russia. Economic Systems, 41(2).

-         Nakane, M. I., & Weintraub, D. B., (2005). Bank Privatization and Productivity: Evidence for Brazil. Journal of Banking & Finance, 29: 2259–2289.

-         Rossazana, A. R., & Norlina, K., & Farhana, I. (2013). Efficiency performance of Malaysian Islamic banks. MPRA Paper, 46238: 1-10.

-         Sabri, M. A. J., & Zakaria, F. F. (2011). Performance of islamic banking contracts in Malaysia Banking industry. International Islamic Banking, Finance and Investment Conference.

-         Tan, Y. A., & Floros, C. (2012). Bank profitability and GDP growth in China: A note. Journal of Chinese Economic and Business, 10(3): 267-273·

-         Thomi, D. K. (2014). The effect of Islamic banking products on financial performance of commercial banks in Kenya. Phd Thesis. University of Nairobi.

-         Ul Abideen, Z. (2019). Financial performance analysis of islamic bank and conventional bank in pakistan 2015- 2017: a comparative study. Department of Islamic studies, GIFT University, Gujranwala.

-         Wooldridge, J. M. (2009). Introductory econometrics: A modern approach, 5th edition.

-         W Waemustafa, S Sukri (2015). The study analyzes macBank specific and macroeconomics dynamic determinants of credit risk in Islamic banks and conventional banks, International Journal of Economics and Financial Issues, 6(4), 1321-1327.