احکام حقوقی در متن پهلوی پرسشنیها

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

رحیم کلهر ¹ , محمود طاووسی ² , زهره زرشناس ³

1 - دانشجوی دکتری رشته‌ی فرهنگ و زبان‌های باستانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد فرهنگ و زبان‌های باستانی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - استاد فرهنگ و زبان‌های باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/11/22 تاریخ پذیرش : 1401/04/22 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: "فارسی میانه", "اوستا", "نسک‌های دادی اوستا", "متون حقوقی", "پرسشنیها",

چکیده مقاله :

متون فقهی و حقوقی بخشی از ادبیات مزدیسنا را به خود اختصاص داده اند، این متون از قوانین جزیی خانوادگی شروع و به قوانین کلان کشوری ختم می‌شوند. متون حقوقی به زبان اوستایی در کتاب‌های وندیداد، هیربدستان و نیرنگستان باقی مانده اند، بیشتر متون فقهی- حقوقی به جای مانده از زبان فارسی میانه متأثر از متون اوستایی می‌باشند. نگارنده در این مقاله می‌کوشد تا با بررسی پرسش‌های فقهی- حقوقی متن پهلوی پرسشنیها (Pursišnīhā) که از متون ارزنده زبان فارسی میانه است، به اهمیت مسایل حقوقی در دین زرتشت بپردازد. پرسش‌های حقوقی مطرح شده جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که قوانین‌اش را بر اساس کتاب مقدّس اوستا و همچنین گفته‌های بزرگان دین همچون آذرباد مارسپند بنا نهاده است. همچنین با بررسی نقل قول‌های اوستایی این متن متوجه می‌شویم که در کتاب پرسشنیها، علاوه بر متون گفته شده اوستایی در فوق، از کتاب یسنا و همچنین نسک‌های دادی اوستا که امروزه در دسترس نیستند، بهره گرفته شده است.

چکیده انگلیسی:

Jurisprudential and legal texts have been a part of Mazdean literature, these texts start from minor family laws and end with great laws of the state. Legal texts in Avestan language have remained in the books Vendidād, Hērbedestān and Nērangestān, the most of the jurisprudential-legal texts left over from Middle Persian are influenced by Avestan texts. In this article, the author tries to study the jurisprudential-legal questions of the Pahlavi text of the questions (Pursišnīhā), which is one of the valuable texts of Middle Persian, pay attention to importance of legal issues in the Zoroastrian religion. The legal questions raised depict a society whose laws are based on the Avesta Bible as well as the sayings of religious leaders such as Āzarbād Mārspand. Also examining the Avestan quotations of this text, we find that in the book of questions, in addition to the Avestan texts mentioned above, the book of Yasnā has been used, as well as the Avestan legal Nasks that are not available today.