آرای اندیشه‌گران ایرانی معاصر درباره انحطاط تمدن اسلامی
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
جهانبخش ثواقب
1
(استاد تاریخ/ گروه تاریخ ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران)
کلید واژه: عوامل درونی, عوامل بیرونی, انحطاط, تمدن اسلامی, اندیشه‌گران ایرانی معاصر,
چکیده مقاله :
مقوله رکود و انحطاط تمدن اسلامی همانند برآمدن و شکوفایی و عظمت آن مورد توجه بسیاری از اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان بوده است و هرکدام در بررسی این انحطاط، علل و عواملی را مطرح کرده‌اند. کسانی این عوامل را درون-ساختاری جست‌وجو کرده‌اند؛ یعنی عواملی که از درون جامعة اسلامی بر آن تأثیر منفی گذاشت؛ و برخی به عوامل برون-ساختاری توجه کرده‌اند؛ یعنی حوادثی که از بیرون بر تمدن اسلامی وارد شد و باعث زوال آن گشت. در این مقاله، به‌شیوة توصیفی- تحلیلی، با طرح این پرسش که اندیشه‌گران ایرانی دوران معاصر چه عواملی را بر انحطاط تمدن اسلامی تأثیرگذار دانسته‌اند؟ دیدگاه‌های برخی از این اندیشه‌گران را در پاسخ به این پرسش مطرح کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که این اندیشه‌گران، انحطاط را به اسلام منتسب نکرده‌اند؛ بلکه آن را به انحرافات گوناگون اعتقادی، رفتاری و اخلاقی که در جامعه اسلامی در زمامداران و مسلمانان رخ داد مربوط کرده‌اند. همچنین عوامل بیرونی را نیز در این انحطاط مؤثر دانسته‌اند که به‌دلیل مساعدبودن شرایط درونی جامعه اسلامی بوده است.
The category of stagnation and decline of Islamic civilization, such as its rise and prosperity and greatness, has been considered by many Muslim and non-Muslim thinkers, and each of them has discussed the causes and factors in the study of this decline. Some have explored these factors intra-structurally; That is, the factors that negatively affected it from within Islamic society; And some have paid attention to extra-structural factors; That is, the events that entered the Islamic civilization from outside and caused its decline. In this article, descriptively-analytically, by asking the question, what factors have considered contemporary Iranian thinkers to affect the decline of Islamic civilization? Has raised the views of some of these thinkers in response to this question.Research findings show that these thinkers did not attribute the decline to Islam; Rather, it has been linked to the various doctrinal, behavioral, and moral deviations that have occurred in Islamic society among rulers and Muslims. External factors have also been considered effective in this decline, which has been due to the favorable internal conditions of Islamic society.
_||_
