جغرافیای تاریخی خوزستان تا پیش از ورود اسلام به ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

شریف مبادری ¹ (دانشجوی دکتری تاریخ ، واحد محلات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران)
کیوان لولویی ² (استادیار گروه تاریخ ، واحد محلات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران)
امیر تیمور رفیعی ³ (استادیار گروه تاریخ واحد محلات ،دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران)
حمیدرضا جدیدی ⁴ (استادیار ، دانشکده علوم انسانی ، واحد محلات ،دانشگاه آزاد اسلامی ،محلات ، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/02/27 تاریخ پذیرش : 1401/04/06 تاریخ انتشار : 1402/05/01

کلید واژه: خوزستان, جغرافیای تاریخی, وجه تسمیه, جغرافیا,

چکیده مقاله :

ولایت خوزستان از جمله ولایات با‌اهمیّت ایران بوده که چه بعد و چه قبل از ورود اسلام از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار بوده است. در این میان موقعیّت ویژه آن در طی قرن‌ها مهاجرت اقوام گوناگون به آن را در پی داشته‌است. این ایالت که در عصر ساسانیان جزو قلمروی آنان بود در عصر خلیفه دوّم توسّط مسلمانان فتح گشت و به مثابه آن مهاجرت اعراب فاتح، سکونت و تغییرات اجتماعی ویژه‌ای را در این ایالت بدنبال داشت. نظر به موقعیّت استراتژیک، منابع، شرایط جغرافیایی، مرکزیت ویژه جایگاهی برای سکونت اقوام گوناگون در طی اعصار و قرون گشت و گذرگاهی برای حمل‌و‌نقل کالای بازرگانان و همچنین راهی برای عبور‌و‌ مرور مردم عادی به شمار می‌آمد. از جمله مصب، عراق، اصفهان ، فارس و لرستان بود. حضور اقوام با مذاهب و قومیّت‌های گوناگون نشان از اهمیّت ویژه و درخور این ایالت دارد که از نام‌های که در طی سالیان بر آن اطلاق می‌گردیده آشکار است. در این مقاله برآنیم تا با اشاره به موقعیّت اقلیمی خوزستان و اشاره به وجه تسمیه خوزستان به معرفی این ایالت تا پیش ورود اسلام و به ویژه جغرافیای تاریخی این ایالت مهم بپردازیم.

چکیده انگلیسی:

Khuzestan province was one of the most important provinces in Iran, which was of special importance both after and before the advent of Islam. Meanwhile, its special position has led to the migration of various ethnic groups to it over the centuries. This state, which was part of their territory during the Sassanid era, was conquered by the Muslims during the second caliphate, and as a result, the conquest of the conquering Arabs led to special settlement and social changes in this state. Due to its strategic location, resources, geographical conditions, special center, it was a place for various tribes to live during the ages and centuries, and it was a passage for the transportation of merchants' goods, as well as a passage for ordinary people. These included Musab, Iraq, Isfahan, Fars and Lorestan. The presence of tribes with different religions and ethnicities shows the special importance of this state, which is evident from the letter that has been applied to it over the years. In this article, with the reference to the climatic situation of Khuzestan and referring to the name of Khuzestan, we intend to introduce this state before the advent of Islam and especially the historical geography of this important state.