سیری تاریخی در آموزه های عرفانی در مثنوی مولانا

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

فاطمه حاج زین العابدین ¹ , کامل احمد نژاد ² , فریده محسنی هنجنی ³ , افسانه لطفی عظیمی ⁴

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/02/19 تاریخ پذیرش : 1401/03/14 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: عرفان, مثنوی مولوی, معنادرمانی,

چکیده مقاله :

در دیدگاه ویکتور فرانکل معنا درمانی عبارت از درمان از رهگذر معنا یا شفابخشی از رهگذر معناست. فرانکل اراده معطوف به معنا را سرچشمة همة انگیزه‌ها و اهداف انسان می‌داند. انسان در معنی درمانی باید برای سلامت روان خویش، آزادی انتخاب رفتار داشته باشد و قدم در معنویت ناخودآگاه خود بگذارد و با پاسخ به کشف ناخودآگاهش، حقیقت متعالی درونی خویش را کشف نماید تا بتواند از اساسی-ترین رنج آدمی یعنی مرگ نیز، تعریفی زیبا داشته باشد. به عقیدة فرانکل معناجویی و یافتن معنای زندگی در واقع تجلّی انسانیت است و معنا مانند ایمان، امید و عشق کشف کردنی است. مولانا در مثنوی معنوی به دنبال ایجاد انگیزه و شوق به زندگی همراه با معنویت است. او می‌کوشد موانع رسیدن به معنویّت را از پیش پای سالک بردارد. تحمّل رنج‌ها، مسئولیّت‌پذیری، عشق راستین، اعتقاد راسخ به خدا راهکارهای رسیدن به معنویّت است. دیدگاه عرفانی مولوی با روانشناسی معناگرای ویکتور فرانکل همسوست. از این روی در پژوهش حاضر بر اساس نظریۀ معنادرمانی فرانکل به تحلیل مفهوم معنی و شوق زندگی در مثنوی معنوی پرداخته می‌شود. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و از نوع کتابخانه‌ای است. در این پژوهش مؤلّفه‌های رنج، تحمّل‌پذیری، مسئولیت‌پذیری، عشق و دین‌داری نظریۀ فرانکل در مثنوی معنوی تبیین و تفسیر شده است. در روان‌شناسی معنی‌گرای فرانکل و تعالیم عملی عرفان مولانا به رنج و سختی با دید مثبت نگریسته می‌شود و هردو استقامت و تحمّل را در برابر مصائب و مصاعب عامل پختگی و وسیلۀ کمال انسان می‌دانند.

چکیده انگلیسی:

In Victor Frankl's view, meaning therapy is healing through meaning or healing through meaning. Frankel considers the meaning-oriented will to be the source of all human motives and goals. In meaning therapy, man must have the freedom to choose behavior for his mental health and step into his subconscious spirituality, and in response to his unconscious discovery, discover his transcendent inner truth so that he can give a beautiful definition of the most basic human suffering, namely death. Have. According to Frankel, meaning and finding the meaning of life is in fact the manifestation of humanity, and meaning, like faith, hope and love, can be discovered. Rumi in Masnavi Manavi seeks to create motivation and enthusiasm to live with spirituality. He tries to remove the obstacles to spirituality from the seeker. Tolerance of suffering, responsibility, true love, firm belief in God are the ways to reach spirituality. Rumi's mystical view is consistent with the semantic psychology of Victor Frankl. Therefore, in the present study, based on Frankel's theory of semantic therapy, the concept of meaning and desire for life in the spiritual Masnavi is analyzed. The research method is descriptive-analytical and library type. In this research, the components of suffering, tolerance, responsibility, love and religiosity of Frankel's theory have been explained and interpreted in the spiritual Masnavi. In Frankl's semantic psychology and the practical teachings of Rumi's mysticism, suffering