مناسبات سپهسالاری و نهاد وزارت در دوره سامانیان
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
سمیرا قاسمی راد
1
,
امیر عبدالهی
2
,
محبوب مهدویان
3
1 - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی،خوی، ایران
2 - گروه تاریخ، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران
3 - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران
کلید واژه: سپهسالاری, وزارت, سامانیان, امیران نظامی, تقابل,
چکیده مقاله :
وزارت در دوره سامانی از اهمیت والایی برخوردار بود. قدرت به جز سلطان، تحت اختیار نهاد وزارت نیز بود. از دیگر کانون‌های قدرت که روابطی سیال با وزارت داشتند، سپهسالاران بودند. قدرت سلطان بستگی به اقتدار سلطان و وزیر داشت. در این دوره صرف‌نظر از روابط تعامل آمیز،روابط متقابلی میان وزارت و سپهسالاری دیده میشد .در اواخر دوره سامانی اختلافات، به قدری تشدید شد که تقابل نهاد وزارت و سپهسالاری ناشی از قدرت گیری سپهسالاران، یکی از دلایل سقوط دولت سامانی بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به شیوه کتابخانه ای، درصدد ریشه‌یابی عوامل تقابل نهاد وزارت و سپهسالاری در دوره سامانی برآمده است. یافته‌ها نشان می‌دهد نقش مداخله گرانه سپهسالاران در ساختار حکومتی سامانیان، باعث مشکلات در حکومت گردید.تلاش برای برکناری امیران سامانی، درگیری‌های داخلی بین قوای نظامی و سپهسالاران، رقابت همیشگی آن‌ها با وزرا همگی باعث قدرت گیری سپهسالاران و کاهش قدرت وزارت در حکومت سامانی گردید. نتایج حاکی از آن است در اوایل حکومت سامانی روابط سپهسالاران و وزرا حسنه بود؛ اما از دوره نصر بن احمد تا پایان سامانی، تنش بین وزرا و سپهسالاران بیشتر شد و در نهایت منجر به بی ثباتی در ساختار حکومت سامانی گردید.
The ministry was great importance during Samanid period. During this period, centers of power, except for Sultan, were under the authority of Ministry. One of the centers of power in Samanid period, which had fluid relations with the ministry, was generals.The power of sultan in Samanid period depended on the authority of sultan ,which was not a permanent process,but at the end settlement period,differences intensified to such an extent that It became one of the reasons for the weakness and fall of Samanid government.The present study, with a descriptive-analytical method, seeks to find roots of interaction factors between Ministry and General Staff in Samani period.Findings show that subversive role Sepahsalar in Samanid government structure caused problems in government.Their constant clashes with ministry attempt to oust Samanid princes, internal conflicts between the military and generals,their constant rivalry with ministers, and their tendency to rule Al-Buwayh all strengthened generals and reduced power of ministry in Samanid government. The results show that the beginning , relations between the generals and the ministers were good; From the time of Nasr ibn Ahmad until the end of the Samanids, tensions between ministers and generals increased, eventually leading to political instability and the fall of Samanids.
