مناسبات سپهسالاری و نهاد وزارت در دوره سامانیان
الموضوعات : فصلنامه تاریخ
سمیرا قاسمی راد
1
,
امیر عبدالهی
2
,
محبوب مهدویان
3
1 - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی،خوی، ایران
2 - گروه تاریخ، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران
3 - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران
الکلمات المفتاحية: سپهسالاری, وزارت, سامانیان, امیران نظامی, تقابل,
ملخص المقالة :
وزارت در دوره سامانی از اهمیت والایی برخوردار بود. قدرت به جز سلطان، تحت اختیار نهاد وزارت نیز بود. از دیگر کانون‌های قدرت که روابطی سیال با وزارت داشتند، سپهسالاران بودند. قدرت سلطان بستگی به اقتدار سلطان و وزیر داشت. در این دوره صرف‌نظر از روابط تعامل آمیز،روابط متقابلی میان وزارت و سپهسالاری دیده میشد .در اواخر دوره سامانی اختلافات، به قدری تشدید شد که تقابل نهاد وزارت و سپهسالاری ناشی از قدرت گیری سپهسالاران، یکی از دلایل سقوط دولت سامانی بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به شیوه کتابخانه ای، درصدد ریشه‌یابی عوامل تقابل نهاد وزارت و سپهسالاری در دوره سامانی برآمده است. یافته‌ها نشان می‌دهد نقش مداخله گرانه سپهسالاران در ساختار حکومتی سامانیان، باعث مشکلات در حکومت گردید.تلاش برای برکناری امیران سامانی، درگیری‌های داخلی بین قوای نظامی و سپهسالاران، رقابت همیشگی آن‌ها با وزرا همگی باعث قدرت گیری سپهسالاران و کاهش قدرت وزارت در حکومت سامانی گردید. نتایج حاکی از آن است در اوایل حکومت سامانی روابط سپهسالاران و وزرا حسنه بود؛ اما از دوره نصر بن احمد تا پایان سامانی، تنش بین وزرا و سپهسالاران بیشتر شد و در نهایت منجر به بی ثباتی در ساختار حکومت سامانی گردید.
