تاثیر نظام زمین‌داری بر اقتصاد روستایی و زندگی کشاورزان ایران در عصر صفویه (از شاه‌عباس اول تا سقوط اصفهان)

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

ناصر جدیدی ¹ (تاریخ،علوم انسانی ،آزاد اسلامی،نجف آباد،ایران)
احمد کامرانی فر ² (گروه تاریخ،واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،نجف آباد،ایران.)
سید علیرضا نوریان نجف آبادی ³ (تاریخ،علوم انسانی،آزاداسلامی،نجف آباد،ایران)

تاریخ دریافت : 1398/05/17 تاریخ پذیرش : 1398/08/14 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: روستا, شاه عباس اول, کشاورزان, صفویان, مالکیت,

چکیده مقاله :

موضوع زمین، مالکیت، نظام زمین‌داری و سیاست حکومت در این باره و تعامل جامعه و حکومت در این زمینه در تاریخ ایران اغلب از جمله عوامل تأثیرگذار بر تغییر و تحولات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی بوده است. دوران صفوی با توجه به استمرار طولانی‌مدت حکومت، از این نظر دربردارنده‌ی نکات و تجارب فراوانی است. این پژوهش در پی تبیین این مسئله است که در عصر صفوی به‌ویژه از دوره‌ی شاه‌عباس اول در مناطق روستایی و کشاورزی ایران چه الگویی از نظام زمین‌داری مورد استفاده قرار گرفته و این موضوع چه تأثیری بر زندگی روستاییان و از سوی دیگر بر تعامل این بخش از جامعه و حکومت داشته است؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌‌دهد که با توجه به چارچوبی که حکومت صفوی برای مالکیت زمین‌ها و برداشت محصول در نظر گرفته بود، در مجموع و در برابر مالیات‌ها و تکالیفی که متوجه کشاورزان بود، منافع کمتری عاید آن‌ها می‌‌شد. چنین شرایطی در بلندمدت به شکل‌گیری و گسترش شکاف بین کشاورزان، به‌عنوان بخش مهمی از جامعه و حکومت منجر شد. این پژوهش به روش تاریخی، توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده و از آنجا که موضوع زمین‌داری همچنان به‌عنوان یکی از مسائل مهم جامعه‌ی ایران مطرح است، می‌تواند با تبیین یک تجربه‌ی تاریخی، نکاتی کاربردی عرضه کند.

چکیده انگلیسی:

The subject of land, ownership, the land ownership system and the government policy and community engagement with government in Iranian history have been among the influential factors on the economic, social, and political changes. Safavid era due to the long-term sustainability of the government includes many tips and experiences. This research seeks to explain the subject that in the Safavid era especially from the era of Shah Abbas the first, what model of the land system has been used in rural and Iranian agriculture? And does this affect the lives of villagers and on the other hand, how has it interacted with this part of society and government? The findings of this study indicate that, the Safavid regime’s framework for land ownership and harvest, in total, compared to taxes and duties dictated, had less benefits for farmers. Such conditions in the long run lead to the formation and expansion of the gap between farmers as the main part of the society and the government. This research has been conducted in a historical, descriptive analytic manner using library resources and since the issue of land management continues to be one of the most critical issues of Iranian society, this research by using historical experiences can present practical tips.