نظام جمعیت شهری در مناطق ایران با تاکید بر مطالعه تطبیقی منطقه البرز جنوبی و خراسان
محورهای موضوعی : آمایش محیط
جواد رحمانی
1
(
(دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز)
)
اسفندیار زبردست
2
(
(استاد دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران)
)
کلید واژه: ایران, مطالعه تطبیقی, نظام جمعیت شهری, مناطق البرز جنوبی و خراسان&emsp, ,
چکیده مقاله :
نظام شهری هر کشوری بیانگر چگونگی کنش و واکنش متقابل شهرهای آن کشور می باشد. در این تحقیق ابتدا به بررسی توزیع فضایی جمعیت شهری ده منطقه طرح کالبدی ملی و منطقهای (از سال های 1335 تا 1390) پرداخته شده و سپس تحلیل نظام جمعیت شهری در بین ده منطقه کالبدی صورت گرفته است. از بین مناطق ده گانه طرح کالبدی ملی و منطقه ای، دو منطقه البرز جنوبی (شامل استان های تهران، مرکزی، سمنان، زنجان، قزوین، قم و البرز) و خراسان (شامل استان های خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی)که به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان تغییر و تحول بین مناطق ده گانه بوده اند انتخاب‌شده است. در ادامه تحلیل، شاخص هایی همچون تغییر جایگاه بیست شهر اول منطقه از سال های 1335 تا 1390؛ تحلیل تعداد جمعیت واقعی و تعداد جمعیت 20 شهر اول منطقه در رابطه با تئوری زیپف در سال 1390 و همچنین تحلیل های میزان نخست شهری و عدم تمرکز شهری در دو منطقه البرز جنوبی و خراسان؛ به‌صورت جداگانه انجام‌شده است. سرانجام با مقایسه دو منطقه خراسان و البرز جنوبی باهمدیگر و با مناطق کالبدی ملی منطقه ای مشخص گردید که منطقه البرز جنوبی به‌رغم اینکه جایگاهش در بین ده منطقه دچار تغییر و تحولی نشده ولی در تحولات درون منطقه ای دچار تحولات عظیم و بزرگی شده است و بالعکس منطقه خراسان که در تحولات بین منطقه ای دارای تغییر و تحول اساسی بوده، در تحولات درون منطقه از ثبات نسبی برخوردار بوده است. همچنین در این تحقیق مشخص گردید که با توجه به تحولات بین منطقه ای، نمی توان تحلیل و پیش‌بینی درون منطقه ای را نیز انجام داد.
Urban systems in each country explain how the interaction of regional cities happen. In this study, we have analyzed the spatial distribution of city population on ten regions of national and regional physical plans, the years 1956 to 2011 are discussed and has been analyzed both the urban population system and the ten physical regions. Of the ten regions of national and regional physical plans, two regions of the southern Alborz (Including the provinces of Tehran, Markazi, Semnan, Zanjan, Qazvin, Qom and Alborz) and Khorasan (Including the provinces of South Khorassan, Razvi Korasan and North Kohorasan) ,respectively, had the highest and lowest rates of change between the ten regions. In the follow-up analysis , indicators such as the first twenty positions in the years 1956 to 2011, the analysis of the actual population and population number of twenty cities Primary of the region in relation to the theoretical Zipf in 2011 and also the analysis of primacy city and decentralization city in the South Khorasan and Alborz, was completed separately. Finally, a comparison between Khorasan region and southern Alborz together and with physical national and regional regions determined that southern Alborz region despite its position among the ten regions was not affected by a change but the intra-regional changes are massive and large altered. Conversely, Khorasan region that on the variations between Regions has been a fundamental change, in the intra-regional variations was found in relative comfort. The study also revealed that due to the changes between regional, it cannot be possible to make an intra-regional analysis and predictions are imposssible.
_||_
