بررسی میزان فنل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی صمغ گیاه Pistacia atlantica از منطقه سراوان (استان سیستان و بلوچستان)

محورهای موضوعی : اکولوژی محیطی

زهرا صادقی ¹ ( مربی، دانشکده کشاورزی و منابع‌طبیعی مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران )
جعفر ولی زاده ² ( دانشیار گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران )
امید عزیزیان شرمه ³ ( کارشناس‌ارشد، گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران )

تاریخ دریافت : 1394/01/23 تاریخ پذیرش : 1394/04/02 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: سیستان و بلوچستان, بنه, آنتی اکسیدان, فلاونوئید, ترکیبات فنلی,

چکیده مقاله :

صمغ درخت بنهPistacia atlantica در طب سنتی بلوچستان به‌صورت خوراکی و موضعی در درمان بیماری‌های عفونی به کار می‌رود. در این پژوهش مقدار فنل، فلاونوئید کل و خاصیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های آلی و آبی صمغ و دود حاصل از سوزاندن صمغ بنه بررسی شد. برای سنجش میزان فنل و فلاونوئید به‌ترتیب از معرف‌های فولین سیوکالتیو و AlCl3 و برای اندازه‌گیری پتانسیل آنتی‌اکسیدانی از دو روش DPPH و FRAP استفاده شد. نتایج نشان داد محتوای فنلی و فلاونوئیدی برای نمونه‌ها به‌ترتیب در محدوده 04/7– 07/4 میلی‌گرم گالیک اسید در هر گرم وزن خشک و 34/1-65/0 میلی‌گرم کوئرسیتی در هر گرم وزن خشک می‌باشد که عصاره متانولی صمغ با 15/0±04/7 میلی‌گرم گالیک اسید در هر گرم وزن خشک بیشترین مقدار فنول و با 13/0±34/1 میلی‌گرم گالیک اسید در هر گرم وزن خشک بیشترین مقدار فلاونوئید نسبت به سایر عصاره‌ها برخوردار بود .در ارزیابی پتانسیل آنتی‌اکسیدانی به روش DPPH محدوده غلظت مهار 50 درصد رادیکال‌های آزاد توسط عصاره‌هاμg/ml 08/340-043/122 می‌باشد که عصاره متانولی صمغ با مقدار μg/ml 3/2±043/122 دارای بیشترین قدرت مهارکنندگی است. توان آنتی‌اکسیدانی در روش FRAP در محدوده (mM Fe2+/ mg sample) 44/33-03/16 می‌باشد که عصاره متانولی با مقدارmM Fe2+/mg sample7/1±44/33 از توان بالاتری برای احیای آهن برخوردار است و اینکه عصاره‌های کلروفرمی از مقادیر کم فنل، فلاونوئید و حداقل فعالیت آنتی‌اکسیدانی برخوردار است. میزان همبستگی داده‌ها با نرم‌افزار SPSS بررسی گردید. صمغ گیاه بنه به دلیل تولید ترکیبات فنلی از خاصیت آنتی‌اکسیدانی مناسبی نیز برخوردار است.

منابع و مأخذ:

1. ., and Hamburger, M. 2009. HPLC-profiling for antiplasmodial compounds-3-Methoxycarpachromene from Pistacia atlantica, Phytochem. Lett, 2(4):159–162.


2. Bahrebar, M., Mirzaei, A., Mantegheyan, E., and Bahrebar, A. 2012. In vivo and in Vitro Antioxidant Activity of Hydro-Alcoholic Extract of Pistacia atlantica, Armaghane-danesh, 17(6): 540-551


3. Benhammou, N., Bekkara, FA., and Panovska, TK. 2008, Antioxidant and antimicrobial activities of the Pistacia lentiscus and Pistacia atlantica extracts. Afr. J. Pharm. Pharacol., 2(2): 22-28.


4. Bozorgi, M., Memariani, Z., Mobli, M., Salehi Surmaghi, MH., Shams-Ardekani, MR., and Rahimi, R., 2013. Five Pistacia species (P. vera, P. atlantica, P. terebinthus, P. khinjuk, and P. lentiscus): A Review of Their Traditional Uses, Phytochemistry, and Pharmacology. The Scientific World Journal. 1-33.


5. Chang, C., Yang, M., Wen, H., Chern, J., 2002, Estimation of total flavonoid content in propolis by two complementary colorimetric methods, J. Food Drug. Analaysis, 10: 178-182.


6. Chaouche, TM., Haddouchi, F., and Ksouri, R. 2013. Antioxidant activity profiling by spectrophotometric methods of phenolic extract of Prasiummajus L. free radical Antioxidant, 3: 43-46.


7. Daryaei, MG., Hoseiny, .SK, Taheri, K., Mirzaei, J., and Mzbani, A. 2012. Effect of morphological variables of Pistacia atlantica on gum and seed production. Iranian journal of biology, 25(2): 303-314.


8. Ebrahimzadeh, MA., Pourmorad, F., and Hafezi, S. 2008. Antioxidant activities of Iranian corn silk. Turk J Biol, 32: 43-49.


9. Jamshidi, M., Ahmadi, HR., Rezazadeh, S., Fathi, F., and Mazanderani, M. 2010. Study on phenolic and antioxidant activity of some selected plant of Mazandaran province. Medic Plan; 9(34):177-183.

10. Hatamnia, AA., Abbaspour, N., and Darvishzadeh, R. 2014, Antioxidant activity and phenolic profile of different parts of Bene (Pistacia atlantica subsp. kurdica) fruits, 15(145): 306-311.

11. Hosseini, F., Adlgostar, A., and Sharifnia, F. 2013, Antibacterial Activity of Pistacia atlantica extracts on Streptococcus mutans biofilm, Int. Res. J. Biological Sci. 2(2): 1-7.

12. Ghanavati, F., and Moradi, F. 2003. Plants of Sistan and Baluchestan province. First edition. Publishing Sistan and Baluchistan Agricultural Jihad Organization. Zahedan. Pp 180.

13. Kawashty, SA., Mosharrafa, SAM., El-Gibali, M., and Saleh, NAM. 2000. The flavonoids of four Pistacia species in Egypt. Biochem. Syst. Ecol. 28(9): 915–917.

14. Kamkar, A., Asadi, F., Jebelli Javan, A., and Jamshidi, R. 2009. Antioxidant capacity of essential oil and extract of Iranian Mentha spicat, Journal of Veterinary Medicine & Laboratory, 1(1): 69-77.

15. Mirzaei, A., Mohammadi, J., Mirzaei, N., and Mirzaei, M. 2011. The antioxidant Capacities and total phenolic contents of some medicinal plants in Iran. Journal of Fasa University of medicinal sciences, 1(3): 160-166.

16. Mohajerani, M. 2012. Antioxidant activity and total phenolic content of Nerium oleander L. grown in north of Iran. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 11(4):1121-1126.

17. Mohagheghzadeh, A., Faridi, P., Shams-Ardakani, M., and Ghasemi, Y. 2006. Medicinal smokes. J Ethnopharmacol, 108(2):161-184.

18. Mohammadi, M., Kazemi tabar, K., Asili, J., and Kamali, H. 2014. Study of the antioxidant and antibacterial activity in methanolic, dichloromethan and hexane extracts of aerial parts of Cyperus longos,Journal of North Khorasan University of Medical Sciences, 6(1):168.

19. Mosaddegh, M., Naghibi, F., Moazzeni, H., Pirani, A., and Esmaeili, S. 2012. Ethnobotanical survey of herbal remedies traditionally used in Kohghiluyeh va Boyer Ahmad province of Iran, J. Ethnopharmacol, 141(1):80–95.

20. Parvin, N., Validi, M., and Banitalebi M. 2010. Effect of medicinal smokes on some nosocomial infection factors. 2010, 12(2):76-83.

21. Peksel, A., Arisan-Atac, I., Yanardag, R. 2010. Evaluation of Antioxidant and Antiacetylcholinesterase Activities of the Extracts of Pistacia atlantica Desf. Leaves. Journal of Food Biochemistry, 34(3):451–476.

22. Pourreza, N. 2013. Phenolic Compounds as Potential Antioxidant. Jundishapur J Nat Pharm Prod, 8(4): 149-50.

23. Sadeghi, Z., Kuhestani, K., Abdollahi, V., and Mahmood, A. 2014. Ethnopharmacological studies of indigenous medicinal plants of Saravan region, Baluchistan, Iran. J. Ethnopharmacol; 153: 111–118.

24. Saffarzade, A., Vincze, L., Csapo, J,. 1999, Determination of the chemical composition of Ocurn (Quercus branti), Pistacia atlantica and Pistacia khinjuk seeds as non-conventional feedstuffs. Acta Agraria Kaposvariensis, 3(3): 59-69.

25. Salimi, F., Shafaghat, A., Sahebalzamani, H., and Alizadeh, MM. 2011, α-Pinene from Pistacia atlantica Desf. Subsp. Kurdica (Zohary) Rech. F. Der Chemica Sinica, 2(3):1-3.

26. Salmanian, Sh., Sadeghi, MAR., Alami, M., and Ghorbani, M. 2013. Determination of antiradical and antioxidant activities and flavonoid content in hawthorn fruit (Crataegus elbursensis). Iran J. Nutr. Food Sci. Food Technol. 8(1): 177- 185.

27. Shashi, A., Sanjay, KJ., Amita, V., Mayank, K., Alok, M. and Monika, S. 2014. Herbal antioxidant in clinical practice: A review. Asian Pac J Trop Biomed, 4(1):78-84.

28. Shariatifar, N., Kamkar, A., Shams Ardakani, MR., Misaghi, A., Jamshidi, AH. and Jaed Khaniki, GR. 2012. Quantitative and qualitative study of phenolic compounds and antioxidant activity of plant Pulicaria gnaphalodes. Ofogh-e- Danesh J., 18(1): 35-41.

29. Sharifi, MS. and Hazell, SL. 2012. Isolation, analysis and antimicrobial activity of the acidic fractions of mastic, Kurdica, Mutica and Cabolica gums from Genus Pistacia, Global Journal of Health Science, 4(1): 217–228.

30. Shahwar, D., Asam Raza, M., Bukhari, S. and Bukhari, G. 2012. Ferric reducing antioxidant power of essential oils extracted from Eucalyptus and Curcuma species. Asian Pac J Trop Biomed, 2(3):1633-1636.

31. Taran, M., Sharifi, M., Azizi, E. and Khanahmadi, M. 2010. Antimicrobial Activity of the Leaves of Pistacia khinjuk, J. Med. Plants, 9(6): 81-85.

32. Thaipong, K., Boonprakob, U., Crosby, K., Cisneros-Zevallos, L., and Byrne, DH. 2006. Comparison of ABTS, DPPH, FRAP, and ORAC assays for estimating antioxidant activity from guava fruit extracts, J. Food Composit Anal., 19: 669–675.

33. Tohidi, M., Khayami, M., Nejati, V., and Meftahizade, H. 2011. Evaluation of antibacterial activity and wound healing of Pistacia atlantica and Pistacia khinjuk.  J. Med. Plants Res., 5(17): 4310-4314.

34. Wojdylo, A., Oszmianski, J., Czemerys, R., 2007, Antioxidant activity and phenolic compounds in 32 selected herbs, Food Chem., 105: 940–949.

35. Yousfi, M., Djeridane, A., Bombarda, I., Chahrazed-Hamia, A., Duhem, B., Gaydou, EM. 2009. Isolation and characterization of a new hispolone derivative from antioxidant extracts of Pistacia atlantica. Phytother. Res. 23(9):1237–1242.

1. Zohouri, A. Tabatabaee Yazdi, F. Mortazavi, S.A. and Shahidi, F. 2014, Comparision ps efficiency and extraction of color and natural compounds from red beet by maceration and ultrasonic extraction methods. JFST, 52(13): 50-56.